در صورتی که تمایل به اب درمانی جهت ارتروز زانو دارید اینجا را بخوانید

بسیاری از افراد مبتلا به آرتروز زانو،در آرزوی ورزش‌های بی‌دردسری هستند که بدون فشار بر زانو بتوانند عضلات خود را تقویت کنند و از درد زانو بکاهند. 

در کشورهای پیشرفته و در علم طب ورزشی،امروزه ورزش‌های مناسب این بیماران در داخل استخرهای مخصوص توانبخشی انجام می‌گیرد.

بسیاری از افراد مبتلا به آرتروز زانو،در آرزوی ورزش‌های بی‌دردسری هستند که بدون فشار بر زانو بتوانند عضلات خود را تقویت کنند و از درد زانو بکاهند. 
در کشورهای پیشرفته و در علم طب ورزشی،امروزه ورزش‌های مناسب این بیماران در داخل استخرهای مخصوص توانبخشی انجام می‌گیرد.

گرم کردن 
قدم برداشتن به جلو

 
عمود بایستید.زانو و لگن یکطرف را خم کنید.ساق را صاف کنید و مچ پا را به پشت خم کنید و روی پاشنه پا فرود آیید.به طرف جلو روی انگشتان پا بلند شوید.با پای دیگر این حرکت را تکرار کنید و به جلو گام بردارید.
قدم برداشتن به عقب 

عمود بایستید،لگن و زانوی یکطرف را خم کنید.ساق را در پشت بدن قرار دهید.مچ پا را به جلو خم کرده و روی انگشتان فرود آیید و به آرامی به سمت پاشنه بچرخید.با پای دیگر تکرار کنید.
قدم برداشتن به پهلو

 
عمود بایستید در حالیکه پاها صاف هستند.یک پا را دور کنید و سپس آن را روی کف استخر قرار دهید. پای مخالف را به سمت وسط بیاورید تا دوباره در حالت ایستاده قرار گیرید.در جهت مخالف تکرار کنید.
کشش 
کشش غیر فعال عضله جلوی رانجسم شناور را اطراف پای مورد نظر قرار دهید.رو به دیوار استخر بایستید در حالیکه جلوی ران‌ها و لگن با دیوار در تماس باشند،تنه را صاف نگه‌دارید و تا حد امکان زانو را بیشتر خم کنید و پاشنه را به طرف باسن فشار دهید.

  
کشش عضلات پشت رانپاشنه پای مورد نظر را روی زمین قرار دهید.در حالیکه مچ پا به پشت خم شده است.از ناحیه لگن به طرف جلو خم شوید،سر و تنه را به طرف جلو روی پاها نگه‌دارید و عضلات پشت پای مورد نظر را تحت کشش قرار دهید.نگه‌دارید و سپس شل کنید.

 
کشش عضلات پشت ساق پارو به دیوار استخر بایستید.در حالیکه آرنج صاف و پاها کنار یکدیگر است،با پای دیگر یک قدم به جلو بردارید.همزمان آرنج‌ها را خم و تنه را به طرف جلو حرکت دهید.پاشنه پای عقب را روی زمین نگه‌دارید. مفاصل ران را به طرف جلو و پاشنه عقب را به پایین فشار دهید. 
کشش خم زانو در وضعیت نشستهبنشینید در حالیکه زانوها روی یک پارالل است و خودتان را روی بار عقبی نگه‌دارید.ساق پای دیگر را روی ساق پای مورد نظر قرار دهید و با پای مورد نظر به عقب فشار دهید تا کشش احساس شود. نگه‌دارید و سپس شل کنید.

 
کشش باز زانو در حالت نشستهبنشینید در حالیکه زانو روی یک پارالل است و خود را روی بار عقب پارالل نگه‌دارید.پای دیگر را زیر مچ پای مخالف قرار دهید.پای دیگر را صاف کنید تا به صاف شدن زانو پای مورد نظر کمک کنید. نگه‌دارید و سپس شل کنید. 

تقویت
پا دوچرخه یک پایی
دیوار استخر را نگه‌دارید و روی یک پا بایستید. پای مورد نظر را خم و صاف کنید. عمل دوچرخه زدن را انجام دهید. جهت را بر عکس کنید و تکرار کنید.


به عقب کشیدن عضلات پشت پا
بایستید در حالیکه پشت به دیوار استخر هستید.دیوار استخر را نگه‌دارید و لگن پای مورد نظر را تا 90 درجه خم کنید.در حالیکه خمبودن لگن را حفظ می‌کنید، زانو را صاف و خم کنید.

 
دور و نزدیک کردن پا
با فاصله‌ای به اندازه طول اندام فوقانی کنار دیوار استخر ایستاده و لبه دیوار را بگیرید.به آرامی پای راست را صاف و از کنار بدن بالا بیاورید.به وضعیت اولیه عنی خط وسط بدن بازگردید.

 
خم کردن مفصل لگندر حالیکه پاها کنار یکدیگر است و یک پهلو به طرف دیوار استخر قرار دارد،به دست نزدیک به دیوار تکیه دهید.به آرامی پای مخالف را صاف کرده و در جلوی بدن بالا بیاورید.خم کردن فقط از ناحیه ران باشد. زانوی پای حمایت‌کننده باید خم باشد.

 
به عقب کشیدن پشت پا
بایستید در حالیکه پشت به دیوار استخر هستید.دیوار استخر را نگه‌دارید و لگن پای مورد نظر را تا 90 درجه خم کنید.در حالیکه حالت خم شدن لگن را حفظ می‌کنید،زانو را صاف و خم کنید.

 
خم و باز کردن مقاومتی زانو
روی مچ پای مورد نظر،مقاومتی قرار دهید.بایستید در حالیکه زانوی مورد نظر روی پارالل است.خودتان را روی بار عقبی نگه‌دارید.زانوی مورد نظر را خم و صاف کنید.

 

 
باز کردن مفصل لگن
بایستید در حالیکه پاها کنار یکدیگر است و یک پهلو به طرف دیوار استخر قرار دارد،با دست نزدیک دیوار را بگیرید.با سفت کردن باسن به آرامی پای مخالف را صاف و به طرف عقب فشار دهید.تنه را صاف نگه‌دارید و سر به طرف جلو باشد.زانوی پای حمایت کننده باید کمی خم باشد.حال به وضعیت اولیه باز

 

گردید.                                                      

      

 

منبع:  دکتر دقاق زاده            

 

ادرس مطب::مازندران _ تنکابن _ میدان شهید شیرودی _ جنب اداره ی آموزش و پرورش _ ساختمان پارس _ طبقه ی دوم _ واحد ۱۸

در صورتی که اطلاعات دقیقتری از بیماری ارتروز زانو می خواهید بدانید حتما اینجا را بخوانید

آرتروز ( استئوآرتریت) یک بیماری دژنراتیو مزمن بسیار شایع است که می‌تواند عوارض ثانویه جدی بر سلامت افراد وارد کند و باعث اختلال عملکرد و محدودیت فعالیت در سالمندان شود و نهایتاً هزینه‌های قابل توجهی بر سیستم بهداشت و درمان جامعه تحمیل کند.

آرتروز چیست و تحت تاثیرچه ایجاد می‌شود ؟

آرتروز(استئوارتریت) شایع‌ترین بیماری مفصلی در انسان است که در آن تحلیل غضروف مفصلی و درگیری استخوان زیر غضروفی باعث التهاب بافت‌های اطراف مفصل و نهایتا تخریب ساختار آن می‌شود. این بیماری می‌تواند بدون علت خاصی ایجاد شود و یا ممکن است ثانویه به علل دیگری ایجاد شود . از جمله علل زمینه ساز آرتروز می‌توان به صدمات و آسیب‌های شغلی و ورزشی،عوامل مکانیکی و ساختاری بدن (مانند انحرافات و بد شکلی سیستم اسکلتی نظیر زانوی پرانتزی و ضربدری)، بیماری‌های سیستم غدد و متابولیسم، اختلالات ژنتیکی و مادرزادی اشاره کرد . بزرگترین عامل خطر برای بیماری آرتروز افزایش سن است. از عوامل خطر مهم دیگر می‌توان به ضربه‌های شدید و مکرر ناشی ازآسیبهای شغلی و چاقی اشاره کرد. نکته قابل توجه درمورد چاقی این است که این معضل که از عوامل قابل کنترل مسبب آرتروز است‌، علاوه بر تاثیر برروی مفاصلی که وزن بدن را تحمل می‌کنند(از قبیل زانو) در ایجاد آرتروز مفاصل دیگر از جمله مفاصل بین انگشتان دست نیز نقش دارند.

کدام یک از نواحی بدن بیشتر مستعد آرتروز است؟ و آرتروز چه قدر با افزایش سن ارتباط دارد ؟

آرتروزممکن است هر یک از مفاصل را درگیر سازد ولی شایع‌ترین مفاصل درگیر عبارتند از مفاصل دست، پا، زانو، ران و ستون فقرات .

در سنین زیر 50 سال توزیع آرتروز زانو در بین مردان و زنان مشابه یکدیگر است. با افزایش سن این میزان افزایش پیدا می‌کند به طوری که میزان شیوع آن از 30درصد در زنان 45 تا 65 سال به65درصد در زنان بالای 65 سال می‌رسد. در سنین بالاتر آتروز مفصل ران در مردان و آرتروز مفاصل بین انگشتی و قاعده شست در زنان شایع‌ترمی‌شود.

علایم و نشانه‌های آرتروز کدامند؟

درد‌، خشکی و محدودیت دامنه حرکتی مفاصل و گاه تورم مفصلی از مهمترین تظاهرات آرتروز به شمار می‌روند. این شکایات معمولا با تحرک و فعالیت تشدید پیدا می‌کنند و با استراحت نسبی بهبود پیدا می‌کنند. ممکن است مبتلایان به آرتروز از احساس سایش و صدای تق‌تق مفصل شکایت داشته باشند . در موارد شدید، بیماری آرتروز می‌تواند منجر به دردهای مزمن و حتی اختلال در وضعیت خواب و روح و روان بیمار شود و عملکرد فردی و اجتماعی وی را تحت‌الشعاع قرار دهد.

نوع تغذیه چگونه در شکل‌گیری آن نقش دارد؟

در حال حاضر در شکل گیری این بیماری رژیم غذایی خاصی مطرح نشده است. اگرچه همانطور که گفته شد چاقی یکی از علل ایجاد و تشدید این بیماری است، پس رژیم‌های غذایی که منجر به اضافه وزن در بیماران می‌شود می‌تواند باعث تشدید و یا ایجاد این بیماری شود. نکته قابل ذکر در مورد تفکری است که در میان مردم رایج است و آن مصرف کله پاچه و پای مرغ برای ایجاد غضروف و بهبود آرتروز مفاصل است در این خصوص باید گفت که تاکنون هیچ مدرک و شواهد علمی قابل توجهی به نفع این نظر منتشر نشده است. در مورد مصرف ویتامین‌ها و نقش آنها در درمان آرتروز مطالعات قطعی وجود ندارد اما در افرادی که رژیم غذایی آنها سرشار از ویتامین‌های C (ویتامین ث) و D (ویتامین د) است شدت آرتروز کمتر گزارش شده است. ضمنا اینکه آیا این تاثیر با داروهای مکمل حاوی ویتامینها نیز ایجاد می‌شود نامشخص است. اخیرا دارویی به نام پروتلوس که حاوی املاح استرنسیوم است به بازار آمده که در بررسی‌های اولیه به نظر می‌رسد بتواند از سرعت پیشرفت آرتروز بکاهد.

تشخیص آرتروز بر چه اساسی است؟

تشخیص آرتروز بر اساس شرح حال و معاینات بالینی و بهره‌گیری از روش‌های تصویر‌برداری از جمله گرافی(عکس ساده) است.

به بحث درمان و ورزش‌های کمک‌کننده به روند درمان و نقش درمان‌های طب فیزیکی در درمان آن اشاره کنید؟

انجام ورزش‌های آبی و آیروبیک (هوازی) هر دو در بهبود آرتروز سودمندند. ورزش‌های گوناگون هم از میزان درد می‌کاهند و هم سبب بهبود حرکت و عملکرد مفاصل آرتروزی می‌شوند. نکته مهم این است که ورزش درمانی برای هر فرد متناسب با شرایط سنی و جسمی، بیماری‌های همراه(زمینه‌ای)، شدت آرتروز و یافته‌های معاینات بالینی وی تجویز می‌شود. درست مثل هر نسخه دارویی که در آن شکل دارو، دوز، زمان استفاده و ملاحظات و احتیاط‌های حین مصرف دارو مشخص است، تجویز ورزش در بیماران نیز باید توسط پزشک انجام شود و در هرنسخه ورزشی نوع ورزش، شدت، طول مدت هر جلسه و تعداد جلسات در روز و هفته و احتیاط‌های حین ورزش مشخص باشد. آرتروز زانو سبب می‌شود به دلیل کم تحرکی ناشی از درد، قدرت عضلات پیرامون زانو کاهش یابد. از سوی دیگر کاهش قدرت عضلات سبب ایجاد و افزایش شدت آرتروز می‌شود. در بسیاری از بیماران عدم تناسب بین قدرت و انعطاف‌پذیری عضلات سبب تشدید آرتروز می‌شود. بنابراین علاوه بر ورزش‌های تقویتی عضلات بویژه عضله چهار سر و نزدیک کننده‌های ران، تمرینات کششی برای افزایش انعطاف پذیری عضلات پشت و کنار ران و حتی تمرینات تعادلی می‌تواند مفید واقع شود. پیاده‌روی یکی از مناسب ترین ورزش‌ها در مبتلایان به آرتروز زانو است اما باید از حرکت روی سطوح شیبدار به ویژه سر پائینی پرهیز شود. همچنین دوچرخه ثابت با ارتفاع بلند صندلی به دلیل این که بخشی از وزن بیمار توسط صندلی دوچرخه تحمل می‌شود و از فشار بر زانوها می‌کاهد به ویژه در افراد چاق مناسب‌تر است. در مورد استفاده از وسایل ورزشی ثابت و تجهیزاتی که قابلیت تنظیم براساس شرایط فیزیکی بیماران را ندارند‌(از جمله وسایل نصب شده در پارک‌ها ) باید توجه داشت که این لوازم در برخی افراد به خصوص بیماران سالمند ممکن است آسیب رسان باشند چرا که بیماری‌های زمینه ای سالمندان در انتخاب نوع ورزش و تنظیمات تجهیزات ورزشی باید مد نظر قرار گیرد.

اخیرا کاربرد ورزشی به نام تای چی در سالمندان و به ویژه مبتلایان به آرتروز و استئوپروز(پوکی استخوان) مورد توجه پزشکان و بیماران واقع شده است. این ورزش یکی از ورزش‌های سنتی چینی است که به مرور زمان مورد اصلاح و تغییرات جدی قرار گرفته است‌. اساس این ورزش شامل حرکات ریتمیک وآهسته هستندکه باعث افزایش ریلکسیشن(آرام‌سازی)‌، بهبود قدرت و تعادل‌، انعطاف‌پذیری و اعتماد به نفس می‌شود. تحقیقات اولیه نشان داده است که این ورزش در بهبود علائم بیماران بالای 65 سال مبتلا به آرتروز زانو موثر است.

راجع به کاربرد‌های کفش و کفی طبی و وسایل کمکی حرکت در مبتلایان به آرتروز توضیح دهید؟

بر اساس شرایط بیماران مبتلا به آرتروز زانو و نیز شست دست گاهی تجویز وسایل کمکی حرکت‌، کفش و کفی طبی لازم است . در مورد آرتروز زانو‌ها‌، کفش و کفی مناسب باید بر اساس معاینه و تجویز پزشک تهیه شود و برای انتخاب صحیح آن باید علاوه بر وضعیت زانو‌ها مواردی چون معاینات مچ پا و نحوه قرارگیری کشکک مورد ارزیابی قرار گیرد. استفاده از کفی‌ها با لبه داخلی در افرادی که دچار زانوی ضربدری (والگوس) هستند و استفاده از کفی‌های با لبه خارجی به همراه بانداژ مفصل ساب تالار در افرادی که دچار زانوی پرانتزی (واروس) هستند و همچنین بانداژهای خاصی که کشکک را به سمت داخل زانو می‌آورد‌، توصیه می‌شود. وسائل کمکی حرکت مانند عصا و چوبدستی می‌تواند تا 25 درصد از وزن بر روی پای مقابل را کاهش دهد و سبب کاهش درد و بهبود عملکرد شود از این رو استفاده از عصا در سمت مقابل در برخی بیماران آرتروزی توصیه می‌شود. اما استفاده از زانوبند طبی در مراحل اولیه آرتروز توصیه نمی‌شود.ارتفاع عصا و نحوه صحیح استفاده از آن بسیار مهم است. طول مناسب برای عصا فاصله ازکف زمین تا تروکانتر بزرگ استخوان ران (تقریبا محل درز جیب شلوار ) است و آرنج بیمار حین استفاده از عصا باید حدود 20 درجه خم باشد.

درمان جراحی در چه زمان توصیه می‌شود؟

جراحی معمولا در مواردی که آرتروز شدید باعث اختلال در فعالیت بیمار شده باشد ومعضلات بیمار به درمان‌های غیر جراحی پاسخ نداده باشند در نظر گرفته می‌شود.یکی از مواردی که در جراحی‌های نواحی آرتروزی مهم است‌، در نظر گرفتن یک دوره مناسب توانبخشی قبل وپس از اعمال جراحی است که شامل آموزش بیماران‌، تمرین درمانی و به کارگیری روش‌های مختلف فیزیوتراپی است. روش‌های مختلف جراحی ممکن است به صورت آرتروسکوپی و یا جراحی باز انجام شود.در روش آرتروسکوپی معمولا از طریق سوراخهای ریزی جراحی انجام می‌شود.جراحی‌های ارتوپدی بر حسب شرایط بیمار ونظر پزشک از یک شستشو و تمیز کردن فضای مفصلی تا تعویض کامل مفصل متفاوت اند.

آیا درمان قطعی آرتروز ممکن است یا بیشتر درمان‌ها نقش کاهش درد و جلوگیری از پیشرفت بیماری را دارند؟

هدف کلی از درمانهای متنوع فیزیکی و دارویی در مبتلایان به آرتروز کند کردن روند تخریبی و دژنراسیون در مفاصل، کاهش درد، حفظ یا بهبود حرکت مفصلی و عملکرد آن و نهایتاً ارتقائ کیفیت زندگی بیمار است.

در مورد ترتیب استفاده از درمان‌های غیرجراحی و جایگاه آنها در درمان آرتروز زانو هنوز اتفاق نظر کلی وجود ندارد، اما در این میان اثرات کاهش وزن در افراد چاق، انجام ورزش‌های هوازی (آیروبیک)، ورزش‌های آبی و تمرینات مقاومتی و تقویتی کاملاً ثابت شده و به افراد مبتلا به آرتروز توصیه می‌شود.

در مورد درمان‌های آرتروز زانو و اثر بخشی آنها توضیحاتی بفرمایید؟

به طور کلی درمان‌ها شامل استفاده از داروها (موضعی‌، خوراکی و داخل مفصلی)، استفاده از مکمل‌ها‌، درمان‌های فیزیکی و جراحی است .اثر بخشی برخی از این درمان‌ها تایید شده است. داروهایی که برای درمان درد آرتروز زانو در مراحل اولیه مورد استفاده قرار می‌‌گیرند عبارتند از استامینوفن، داروهای ضد التهابی غیر‌کورتونی (خوراکی و یا موضعی) مانند دیکلوفناک، ناپروکسن و سلکسیب . گاهی از داروهای مخدر خفیف مانند ترامادول برای کاهش موقت درد و بهبود عملکرد استفاده می‌‌شود. در افراد مسن، بیماران مزمن قلبی، عروقی و کلیوی و همچنین بیمارانی که سابقه خونریزی معده و اثنی عشر دارند استفاده از داروهای ضد التهابی غیر کورتونی خوراکی باید با احتیاط صورت گیرد و ترجیحا از داروهای موضعی و یا جایگزین آنها استفاده شود. تزریقات داخل مفصلی هیالورونات، دولوکستین و مخدرها در مواردی که درمانهای اولیه پاسخ نداده اند مورد استفاده قرار می‌‌گیرند. اگرچه مصرف مکمل‌هایی که به عنوان غضروف ساز و افزایش دهنده قد در مبتلایان به آرتروز مفاصل تحت تبلیغات گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرند، اثرات ثابت شده و قطعی ندارد‌. انواع مختلف این مکمل‌ها در برخی از بیمارانی که دچار آرتروز مفصلی شده اند ممکن است سبب درجاتی از کاهش درد شود، اما اینکه استفاده طولانی مدت مکمل‌ها بتواند از میزان آرتروز و یا پیشرفت آن بکاهد شواهد علمی ثابت شده ای ندارد و حتی برخی از این مکمل‌ها در بیماران مبتلا به دیابت ممکن است سبب افزایش قند خون شود. درحال حاضر استفاده طولانی مدت کندروتین سولفات و گلوکز آمین توصیه نمی‌شود. درمانهای فیزیوتراپی نیز با بهره گیری از سرما، گرما، تحریک الکتریکی و ورزش درمانی می‌توانند اثرات مفیدی در مبتلایان به آرتروز مفاصل داشته باشند. استفاده طولانی مدت از دستگاه‌ها‌ی تحریک الکتریکی (TENS ) در موارد درد مزمن متوسط تا شدید، به ویژه وقتی بیماران به دلایل شخصی و یا بیماریهای همراه امکان اعمال جراحی تعویض مفصل را ندارند می‌‌تواند کمک کننده باشد.

درمان‌های دستی و مداخلات روانی و اجتماعی از جمله مواردی هستند که بر اساس شرایط بیمار ممکن است در مبتلایان به آرتروز مفید واقع شوند.

در مورد تزریقات داخل مفصلی به خصوص زانو شرح دهید .آیا اثرات این دارو‌ها دائمی‌هستند؟

شایعترین تزریقاتی که در داخل زانو در حال حاضر انجام می‌شود شامل تزریق انواع استروئید(کورتون) و ونیز تزریق دوره‌ای Visco supplemen‌های حاوی هیالورونیک اسید که به عصاره‌های تاج خروس و یا آمپولهای ژله‌ای معروف شده‌اند می‌شود. استفاده مناسب از هر دوی این تزریقات می‌تواند اثرات مفید ولی موقتی در تسکین درد و بهبود عملکرد بیماران داشته باشد و این درمان باعث می‌شود که در فرصت چند ماهی که از شدت درد کاسته می‌شود امکان انجام ورزش و کاهش وزن و اثرات دراز مدت ناشی از آن‌ها فراهم شود. اما تزریقات مکرر کورتون درون مفصلی بخصوص در فواصل کوتاه و به ویژه درمبتلایان به استئوپروز (پوکی استخوان) توصیه نمی‌شود. در کل به ویژه در مواردی که همراه با آرتروز التهاب مقاوم به درمان‌های فیزیکی و خوراکی وجود داشته باشد، ممکن است تزریقات کورتون مفید واقع شود. در این خصوص ترجیح این است که در هر مفصل در هر سال بیش از سه تزریق انجام نشود.اگر چه استفاده ازمحصولات مختلف هیالورونیک به دلیل نداشتن برخی از عوارض جانبی کورتون‌های داخل مفصلی رو به افزایش است و ممکن است تاثیر آن‌ها طولانی مدت‌تر باشد اما این دارو‌ها نیز اثر قطعی و ثابت شده‌ای در غضروف‌سازی و بهبود دائمی مفاصل آرتروزی ندارند و بیشتر جنبه روغن کاری مفاصل و بهبود حرکت در آنها را دارند .

آیا جایگاه داروهای گیاهی در درمان آرتروز مشخص است؟

بعضی از گیاهان دارویی دارای اثرات نسبی مفیدی هستند که از آن جمله می‌توان به گیاه پنجه شیطان(که قرصهای آن به تلتونال معروفند) اشاره کرد ولی برخی از قبیل زنجبیل تاثیرات قطعی ثابت شده ای ندارند . هر چند توصیه‌هایی در مورد سودمندی سویا‌، مواد غذایی سرشار از امگا 3 و حتی ادویه جات در مبتلایان به آرتروز شده است در کل توصیه می‌شود مصرف این مواد نیز تحت نظر پزشک صورت گیرد تا با انتخاب درست آنها از عوارض جانبی احتمالی جلوگیری شود.

آیا طب سوزنی و چشمه‌های آب گرم در درمان آرتروز مفید است؟

بر اساس تحقیقات علمی کاربرد طب سوزنی و استفاده از چشمه‌های آب گرم در درمان آرتروز زانو موثر میباشند و سبب کاهش درد و بهبود حرکات مفصل می‌شوند‌.

آیا آرتروز لزوما یک بیماری پیشرونده محسوب می‌شود؟ چه کنیم تا از ایجاد و یا تشدید آرتروز جلوگیری کنیم؟

پیشرفت این بیماری وابسته به عللی است که در ابتدا ذکر کردیم. به طور مثال در فردی که مبتلا به آرتروز خفیف است چنانچه در طی زمان دچار افزایش وزن شود و به دلیل کم تحرکی دچار ضعف عضلات شود آرتروز قطعا پیشرفت خواهد کرد.

اصلاح الگوی زندگی شامل تغذیه مناسب و پیشگیری از اضافه وزن، رعایت وضعیت‌های صحیح بدن در فعالیت‌های روزمره از جمله خودداری از دو زانو و چهار زانو نشستن، استفاده از توالت فرنگی، محدود کردن دفعات بالا و به ویژه پایین آمدن از پله، غذا خوردن پشت میز به جای نشستن در کنار سفره از جمله دستورات ساده و قابل اجرایی است که می‌تواند ازپیشرفت و شدت آرتروز بکاهد. همچنین علاوه بر این انجام ورزش‌های مناسب می‌تواند در به تاخیر انداختن بروز این بیماری کمک کننده باشد. نکته مهم اینکه کاهش 5 کیلوگرم از وزن ممکن است تا حدود پنجاه درصد از فشار بر روی مفاصل زانو را کم کند. 

ادرس مطب:مازندران _ تنکابن _ میدان شهید شیرودی _ جنب اداره ی آموزش و پرورش _ ساختمان پارس _ طبقه ی دوم _ واحد ۱۸

در صورتی که دچار درد زانو هنگام ایستادن میشوید حتما اینجا را بخوانید

 

چند روزه که وقتی زانویم را به مدت طولانی خم میکنم مثل وقت هایی که تو اتوبوس میشینم تا رسیدن به مقصد یا هنگامی که در مجلسی چهار زانو (گرد) میشینم هنگام پا شدن و صاف کردن زانو یه سوزش درد مانند که زودی از بین میره رو حس میکنم و جالب اینکه وقتی خیلی آروم آروم زانو را راست میکنم دردی ندارم و راحتم. به نظر شما دلیلش چیست؟

این وضعیت بطور شایعی در دو بیماری دیده میشود که یکی از آنها کندرومالاسی کشکک و دیگری استتئوآرتریت یا ساییدگی مفصل زانو است.

در این دو بیماری به علت ناهموار شدن سطوح مفصلی زانو بخصوص سطح مفصلی بین کشکک و کندیل های استخوان ران حرکت مفصل با مشکل مواجه شده و دردناک میشود. این درد بخصوص در زمانی ایجاد میشود که زانو از حالت خم به حالت صاف و کشیده درمیاید. وقتی صاف شدن زانو سریع انجام میشود درد بیشتر است و اگر بیمار سعی کند زانوی خود را آرام باز کند شدت درد کمتر خواهد بود. درد بیمار در هنگام برخاستن از زمین یا از روی صندلی زیاد است ولی بعد از چند قدم شدت درد بتدریج کاهش یافته و از بین میرود. درمان این دردها در غالب موارد با استفاده از روش های غیرجراحی موثر خواهد بود. مهمترین قسمت درمان غیرجراحی این دردها تقویت عضلات ران بخصوص عضله چهارسر ران است. این اقدام با انجام نرمش های طبی صورت میگیرد که یکی از موثرترین آنها انقباض ایزومتریک عضله چهارسر ران است. بر روی زمین نشسته و هر دو پای خود را بکشید. عضلات چهارسر هر دو ران خود را منقبض کنید. این انقباض باید با شدت باشد ولی نه در حدی که موجب افزایش درد زانو گردد. برای انقباض عضلات چهارسر ران میتوان زانو را به کف زمین فشار داد. انقباض به مدت ده ثانیه ادامه یافته و سپس قطع میشود. این حرکت را میتوان دو تا سه بار در روز و هر بار 10-5 مرتبه انجام داد. بتدریج تعداد نرمش ها را به 30-20 مرتبه دو تا سه بار در روز افزایش میدهیم.

در صورت ادامه یافتن درد باید به پزشک متخصص طب فیزیکی مراجعه کرد تا زانو را مورد بررسی دقیقتری قرار دهد. 

ادرس مطب:  مازندران_تنکابن_میدان شهید شیرودی_جنب آموزش و پرورش_ساختمان پارس_طبقه۲_واحد۱۸

اگر اطلاعات دقیقی از چگونگی ایجاد و عوامل موثر درایجاد ارتروز زانو می خواهید بدانید حتما اینجا را بخوانید

سن،عوامل ژنتیکی،چاقی،جنس و شغل از عوامل تشکیل و پیشرفت آرتروزیاساییدگی مفصل هستند  

آرتروز به معنای ساییدگی مفصل و تخریب سطح مفصلی است. در بیمار مبتلا به آرتروز یا ساییدگی مفصل تغییر شکل، درد و محدودیت حرکت در مفصل بوجود میاید. آرتریت Arthritis به معنای التهاب مفصل است و استئوآرتریت Osteoarthritis شایع ترین نوع آرتریت است.

 در استئوآرتریت مشکل اصلی در غضروف مفصلی است و بعد از مدتی استخوان مفصل هم دچار آسیب میشود. آرتروز Arthrosis یک کلمه یونانی به معنای مفصل است ولی به معنای استئوآرتریت هم بکاربرده میشود.

در فارسی بجای کلمات استئوآرتریت و آرتروز از کلمه "ساییدگی مفصل" هم استفاده میشود. مفصل جایی است که دو استخوان در کنار هم قرار میگیرند. مفصل باعث میشود قسمت های مختلف بدن نسبت به هم حرکت کنند و حرکت استخوان ها در مفصل به علت کششی است که از طریق عضلات به آنها اعمال میشود.

دو انتهای استخوان ها در جایی که با هم مفصل میشوند به وسیله پرده بافتی محکمی پوشیده شده که به آن کپسول مفصلی میگویند.

در اطراف کپسول مفصلی نوارهای بافتی محکمی قرار دارند که به آنها لیگامان یا رباط میگویند و مسئول پایدار کردن مفصل هستند.

غضروف یک بافت سخت ولی صاف و قابل انعطاف است که روی انتهاهای استخوان ها در محلی که در کنار هم قرار میگیرند را میپوشاند.

مقدار کمی از یک مایع غلیظ و لزج بین دو سر استخوان ها و در درون مفصل قرار گرفته که سطح غضروف را لیز کرده و اصطکاک بین دو سطح مفصلی را کم میکند و به آن مایع سینوویال Synovial fluid یا مایع مفصلی میگویند.

مایع سینوویال به توسط بافت سینوویال ساخته میشود. بافت سینوویال لایه ای از سلول هاست که سطح داخلی کپسول مفصل را فرش کرده است.

آرتروز علایم زیادی دارد ولی 3 علامت آن شایع‌تر و مشخص‌تر هستند؛اولی خشکی پس از استراحت است،به این معنی که گاهی اوقات وقتی مفصل به‌مدت طولانی بی‌حرکت مانده باشد و بخواهد فعالیت کند درد خواهد داشت.

شاید دیده باشید که بیماران مبتلا به آرتروز زانو صبح‌ها که از خواب بیدار می‌شوند به سختی راه می‌روند اما بعد از مدتی کم‌کم راه رفتنشان به حالت عادی بازمی‌گردد.خشکی مفاصل بعد از یک دوره طولانی عدم ‌فعالیت بسیار شایع است ولی به ندرت بیشتر از نیم ساعت طول می‌کشد.

دومین علامت کاهش انطاف پذیری است؛به‌همین دلیل بیماران مبتلا به آرتروز نمی‌توانند به‌ راحتی مفاصل خود را خم و راست کنند و برای علامت بعدی هم می‌توان به درد در مفصل اشاره کرد.

توصیه می‌شود کسانی که بیشتر از دو هفته چنین علایمی را در مفاصل خود دارند حتما به پزشک مراجعه کنند. چند عامل وجود دارد که می‌تواند زمینه ‌ساز ابتلا به آرتروز باشد،یکی سن بالا است که این بیماری معمولا در افراد بالای 40 سال دیده می‌شود.مورد دوم جنس،چون آرتروز در خانم‌ها بیشتر از آقایان بروز می‌کند ولی دلیل آن هنوز به‌ درستی مشخص نشده است،مورد بعدی ناهنجاری ‌های مادر زادی استخوانی و یا صدمه به مفصل است.

آرتروز در ورزشکاران حرفه‌ای که مدام در معرض ضربه خوردن هستند بسیار شایع است مثلا در فوتبالیست‌ها.صدمات غیر ورزشی مثل تصادفات رانندگی هم زمینه را برای آرتروز مهیا می‌کند.

چاقی خطر ابتلا به آرتروز را افزایش می‌دهد.به ‌طور کلی هر چقدر وزن بالاتر باشد مفاصل بزرگ(مثل زانوها)باید بار و فشار بیشتری را تحمل کنند و در نتیجه خطر ابتلا به آرتروز در آنها بیشتر می‌شود.

چاقی حتی احتمال بروز آرتروز در دست‌ها را هم افزایش می‌دهد. در طول روز و به علت فعالیت های بدنی مفاصل بدن بطور مرتب در معرض ضربه قرار دارند و این ضربات مرتبا آسیب هایی را به آنها بخصوص به غضروف مفصلی وارد میکنند.

 بدن این آسیب ها را تا جایی که میتواند ترمیم میکند. پس در طول زندگی مفاصل بدن دائما در یک فرآیند آسیب و ترمیم قرار دارند.

گاهی اوقات شدت آسیب های وارده به مفصل بیش از قدرت ترمیم بدن است و یا به عللی قدرت ترمیم بدن کاهش یافته و نمیتواند آسیب های معمولی را مرتبا ترمیم کند. در این موارد غضروف مفصلی بتدریج خرابتر و خرابتر میشود و این شروع آرتروز است.

در ابتدا سطح غضروف ریش ریش و لایه لایه میشود. با هر آسیبی مقداری از روی غضروف برداشته میشود تا اینکه بتدریج کلفتی غضروف کم میشود. کم شدن کلفتی غضروف که در رادیولوژی بصورت کاهش فاصله مفصلی دیده میشود از علائم اولیه شروع ساییدگی مفصل است.

علل زیر در تشکیل و پیشرفت آرتروز یا ساییدگی مفصل تاثیر دارند:

     سن : با بالا رفتن سن آرتروز هم بیشتر میشود. میتوان گفت ساییدگی مفصلی جزئی طبیعی از روند پیری است که در همه انسان ها با افزایش سن ایجاد میشود ولی سن شروع آن در انسان های مختلف متفاوت است.

     ژنتیک : در بعضی انسان ها بطور ژنتیکی و خانوادگی استعداد بروز آرتروز بیشتر است

     چاقی : ساییدگی مفاصل ران و زانو در افراد چاق بیشتر و زودتر ایجاد میشود و این به علت نیروهای زیادی است که در افراد چاق به علت نیروی وزن به مفصل وارد شده و موجب تخریب زودرس آن میشود.

     جنس : آرتروز در زنان بیشتردیده میشود

     آسیب قبلی به مفصل : عفونت های قبلی در مفصل، شکستگی هایی که قبلا در مفصل ایجاد شده است، آسیب های لیگامانی که بر اثر حوادث قبل در مفصل بوجود آمده و مفصل را ناپایدار کرده اند و یا تغییر شکل استخوان های اطراف مفصل میتوانند موجب تشدید بروز آرتروز شوند.

     شغل : فعالیت های بدنی شدید به علت شغل خاص و یا انجام ورزش خاص میتواند ضربات بیش از حد تحمل مفصل برای ترمیم به آن وارد کرده و موجب بروز آرتروز یا ساییدگی مفصل شوند.

وی افزود:مهمترین اقداماتی که برای کنترل آرتروز انجام میشوند عبارتند از :

-        تغییر روش زندگی یا Lifestyle

از مهمترین روش های کاهش علائم ارتروز تغییر دادن روش زندگی است. مهمترین آنها عبارتند از

-             کم کردن سطح فعالیت های بدنی

-             استفاده کمتر از پله و زمین های شیب دار در آرتروز زانو و مفصل ران

-             استفاده از توالت های صندلی دار در آرتروز زانو و مفصل ران

-             خوابیدن در بستر کمی سفت در آرتروز ستون مهره

-             بلند نکردن اجسام سنگین

-             یاد گرفتن طرز صحیح بلند کردن اجسام از روی زمین

-        ورزش

انجام نرمش های کششی و تقویتی میتواند تا حد زیادی قابلیت انعطاف مفاصل را حفظ کرده و آنها را قوی نگه دارد تا بتوان از عهده انجام فعالیت های روزمره برآمد. شنا و پیاده روی از نرمش های خوب هستند. آرتروز هر مفصل نرمش های مخصوص به خود دارد که با یاد گرفتن آنها میتوان تا حدود زیادی درد را کاهش داد

-        کاهش وزن

اگر چاق هستند کم کردن وزن میتواند تا حد زیادی درد ناشی از آرتروز را کم کند. حتی چند کیلو کاهش وزن هم تاثیرات مهمی در کم کردن علائم بیماری دارد. اگر وزن متعادل دارید باز هم کم کردن وزن میتواند در کاهش علائم بیماری به شما کمک کند.

-        وسایل کمکی

استفاده از وسایلی مانند بریس های زانو، کفی های مخصوص کفش و زیاد چسب زدن به کشکک برای کنترل حرکات آن میتواند در کاهش دردهای زانو به علت آرتروز موثر باشد

 
-        عصا

به دست گرفتن عصا در دست مقابل اندام دچار آرتروز یا ساییدگی مفصل میتواند تا حدی درد ناشی از بیماری در مفصل ران و زانو را کم کند

-        گرما

گرم نگه داشتم مفصل مبتلا به آرتروز میتواند تا حدی درد ناشی از آن را کاهش دهد. این گرما میتواند با استفاده از لباس های کلفت تر بدست آید و یا با استفاده از وسایل کمکی مانند کیسه آب گرم یا حوله برقی بتوان مفصل مبتلا را گرم کرد

-        دارو

دارو میتواند درد و التهاب ناشی از آرتروز را کاهش دهد. برای مطالعه داروهای مورد استفاده در ساییدگی مفصل به مقاله بعد مراجعه کنید

-        عمل جراحی

از اعمال جراحی متفاوتی در درمان آرتروز استفاده میشود. درمان های جراحی معمولا برای بیمارانی بکار برده میشود که درد و ناراحتی آنها به اقدامات درمانی قبلی پاسخ مناسبی ندهد.


منبع: دکتر من 

ادرس مطب: :مازندران _ تنکابن _ میدان شهید شیرودی _ جنب اداره ی آموزش و پرورش _ ساختمان پارس _ طبقه ی دوم _ واحد ۱۸

در صورتی که تمایل دارید اطلاعاتی جامعی در نحوه درمان ارتروز زانو بدانید حتما اینجا را بخوانید

درمان های متفاوتی برای استئوآرتریت یا سائیدگی مفصل زانو وجود دارد که بعضی از آنها ممکن است در بعضی از افراد تاثیر بیشتری داشته باشد و در بسیاری اوقات بیمار باید با پزشک خود در انتخاب نوع درمان مشارکت فعال داشته باشد.  مهمترین اهداف درمان کاهش درد و برگشت کارایی و فعالیت به زانو است. بیماری در ابتدا خفیف است ولی ممکن است با کذشت زمان پیشرفت کرده و شدیدتر شود. درمان هم در مراحل ابتدایی بیشتر شامل درمان های غیر جراحی است و در مراحل پیشرفته تر ممکن است عمل جراحی مورد نیاز باشد. درمان غیر جراحی چهار پایه دارد که عبارتند از : تغییر در روش زندگی مهمترین این تغییرات شامل کاهش وزن است. بسیاری البته نه همه کسانی که استئوآرتریت زانو دارند، چاق هستند و این وزن زیاد موجب میشود فشار بیشتری به زانو وارد شده که نتیجه آن افزایش شدت درد و پیشرفت بیماری است. گاهی اوقات کاهش فقط چند کیلو گرم وزن میتواند درد زانو را تا حد زیادی کاهش داده و کارآیی زانو را افزایش دهد. بیمار باید تا حد امکان از دو زانو و چهار زانو نشستن اجتناب کرده و تا حد امکان برای نشستن از صندلی و برای خوابیدن از تختخواب استفاده کند. توالت های سنتی فشار زیادی را به مفصل زانو وارد میکنن. پس به بیماران توصیه میشود تا از توالت های به اصطلاح فرنگی استفاده کنند. استفاده از پله برای این بیماران مناسب نیست و راه پیمایی بر روی زمین های سراشیب یا سربالایی مشکل بیمار را بیشتر میکند. نوع ورزش هایی که بیمار انجام میدهد هم مهم است. بیمار باید از ورزش هایی که شامل دویدن و جهیدن هستند اجتناب کند. شنا و دوچرخه سواری ورزش های مناسبی برای استئوآرتریت زانو هستند. نرمش نرمش جزء بسیار مهمی در درمان است. نرمش میتواند دامنه حرکات زانو را افزایش داده و عضلات اطراف زانو را تقویت کند. برای نیل به این مقصود نرمش های طبی بخصوصی طراحی شده اند که بیمار میتواند زیر نظر فیزیوتراپیست آنها را یاد گرفته و انجام دهد. این نرمش ها چند هدف عمده را دنبال میکنند. در اولین مرحله سعی میشود تا دامنه حرکات زانو توسط نرمش های کششی افزایش یابد. این نرمش ها سعی در افزایش قابلیت کش آمدن لیگامان ها و کپسول مفصلی و عضلات اطراف زانو دارند تا بدین وسیله دامنه حرکات زانو را افزایش دهند. در مرحله بعد با انجام نرمش های بخصوصی سعی در افزایش قدرت عضلات ران میشود. با افزایش قدرت این عضلات بخصوص عضله چهارسر ران درد زانو تا حد زیادی تخفیف میابد. نرمش های متعددی در مراحل بعدی میتوانند هماهنگی بین کارکرد اجراء مختلف زانو را افزایش داده و بیمار را آماده انجام بهتر حرکات روزمره زندگی کنند. وسایل حمایتی استفاده از این وسایل مانند عصا، کفش های مخصوص و یا استفاده از زانوبند میتواند کمک کننده باشد. اقدامات دیگر مثل استفاده از سرما یا گرما و آب درمانی ممکن است در کاهش درد بیمار موثر باشند. درمان دارویی داروهای متعددی در کنترل درد این بیماران بکار برده میشوند. ممکن است درد یک بیمار با داروی خاصی کاهش یابد که این دارو برای بیمار دیگر موثر نباشد. برای هر بیمار ممکن است داروهایی بکار رود که با داروهای بیمار دیگر ممکن است متفاوت باشد. مهمترین دسته دارویی که در کنترل این بیماری کاربرد دارد داروهای ضد التهابی هستند. سردسته این داروها اسپرین است. بروفن، ایندومتاسین، دیکلوفناک، ناپروکسن، مفنامیک اسید، پیروکسیکام و سلکوکسیب در این دسته دارویی قرار میگیرند. تاثیر این داروها کمابیش مانند یکدیگر است و میتوان آنها را جایگزین یکدیگر کرد. البته این داروها ممکن است در عوارض جانبی قدری با یکدیگر متفاوت بوده و بعضی از آنها ممکن است در بعضی از بیماران تاثیر بیشتری داشته باشد. این داروها التهاب مفصل را کاهش داده و میتوانند درد را تا حدود زیادی کاهش دهند. نیاز بیماران به این داروها متفاوت است. گاهی درد با مصرف مقدار کمی دارو از بین میرود و گاهی بیمار برای کاهش درد نیاز به مصرف مقدار زیادی از این داروها دارد. گرچه تعدادی از این داروها بدون نسخه پزشک برای بیمار قابل دسترس هستند ولی این داروها مانند هر دارویی ممکن است برای بیمار عوارضی داشته باشند. اگر این داروها بطور مستمر استفاده شوند بعد از مدتی تاثیر آنها کم میشود. همچنین این داروها ممکن است با بعضی دیگر از داروها بطور مثال با داروهایی که برای رقیق کردن خون از آنها استفاده میشود تداخل داشته باشند. گلوکوزآمین و کندروآیتین سولفات از دسته مکمل های خوراکی هستند و ممکن است در کاهش درد این بیماران موثر باشند. مواد موثر این داروها که همنام خود دارو هستند در واقع مولکول های بزرگی بوده که بطور طبیعی در غضروف مفصلی وجود دارند. این داروها ممکن است از منابع حیوانی تهیه شده و یا بصورت صناعی ساخته شوند. تاثیر این داروها بیشتر در مراحل ابتدایی استئوآرتریت است. گرچه این ها مواد طبیعی هستند و در دسته مکمل های غذایی قرار میگیرند ولی استفاده از آنها ممکن است با بروز عوارضی مثل سردرد، تهوع، استفراغ و ضایعات پوستی همراه باشد. هیالورنیک اسید از دیگر داروهای مورد استفاده است که معمولا بصورت تزریق داخل مفصلی از آن استفاده میشود. درمان های دیگر استفاده از درمان هایی مثل طب سوزنی یا طب فشاری گرچه تاثیر اثبات شده ای ندارند ولی اگر به دست افراد قابل اطمینانی انجام شوند ممکن است در مواردی موثر باشند. با این وجود اگر تصمیم به استفاده از این روش ها دارید باید حتما قبل از اقدام پزشک معالج خود را در جریان قرار دهید. درمان جراحی اگر درد استئوآرتریت به درمان های غیر جراحی ذکر شده پاسخ ندهد پزشک معالج ممکن است تصمیم به استفاده از درمان های جراحی بگیرد. این درمان ها عبارتند از : آرتروسکوپی : استفاده از آرتروسکوپی که در آن لوله های باریکی به داخل مفصل زانو فرستاده میشود و از طریق آنها داخل زانو دیده شده و در صورت لزوم پزشک جراح از طریق آن میتواند اقدامات درمانی را در زانو انجام دهد. استئوتومی زانو : در این روش قسمت بالایی استخوان درشت نی و گاهی قسمت پایینی استخوان ران به توسط پزشک در اطاق عمل شکسته شده و استخوان ها در وضعیت جدیدی در کنار هم قرار میگیرند تا امتداد استخوان ها و امتداد مفصل زانو تصحیح شود. تعویض مفصل : تعویض مفصل زانو در موارد تخریب شدید مفصلی انجام میشود. در این نوع عمل جراحی قسمت هایی از استخوان سطح مفصلی زانو برداشته شده و با قسمت های مصنوعی جایگزین میشوند. منبع:ایران ارتوپد  :مازندران _ تنکابن _ میدان شهید شیرودی _ جنب اداره ی آموزش و پرورش _ ساختمان پارس _ طبقه ی دوم _ واحد ۱۸