زانوهای پرانتزی درچند حالت اتفاق میافتد. در افراد جوانتر اگر فقط یک زانو به این شکل باشد، علت آن احتمالا ناهنجاریهای رشدی، عفونت که استخوانهای ران یا درشت نی را درگیر میکند، ضربه به صفحه رشد و در نتیجه تخریب صفحه رشد و وجود تومورهای استخوانهای ران یا درشت نی است. ولی اگر هر دو زانو به این شکل باشد (البته در 4 سال اول زندگی این حالت طبیعی است)، میتواند به دلیل ناهنجارهای مادرزادی، اختلالهای راستای قامت، اختلالهای تکاملی، کمبود ویتامین D در کودکی، اختلال هورمونی، ابتلا به آرتروز (شایعترین علت)، اختلالهای ناشی از شغل (مثل سوارکاران) و ابتلا به کلیه بیماریهای استخوانی مثل پاژه یا بیماری بلانت باشد. ممکن است در افراد مسن و بهخصوص در خانمها ببینید که زانوها از هم فاصله گرفتهاند، حالتی که به آن زانوی «کمانی» گفته میشود. علت آن هم اغلب تخریب قسمت داخلی کندیل استخوان ران یا درشت نی یا هر دو در اثر آرتروز است. در این مطلب به علایم پای پرانتزی و حرکتهای اصلاحی برای این بیماری اشاره میشود.
ادرس :مازندران _ تنکابن _ میدان شهید شیرودی _ جنب اداره ی آموزش و پرورش _ ساختمان پارس _ طبقه ی دوم _ واحد ۱۸
اگر از کسی که زانوی پرانتزی دارد بخواهید صاف بایستد، حتما متوجه این مشکل در دو سطح داخلی پاهای او میشوید.
درست در قسمت داخلی مفاصل زانوها قوس بیش از حدی دیده میشود و استخوانهای ران و ساق پاها در یک خط نیستند!
در اصطلاح زانوی پرانتزی به نوعی از تغییرشکلهای زاویهدار زانو میگویند که در آن دو کندیل داخلی ران از یکدیگر فاصله گرفته و نمایی شبیه به کمان یا پرانتز ایجاد میکنند.
زانوی من پرانتزی است؟
برای این که بتوانید زانوی پرانتزی را تشخیص دهید، باید از فرد بخواهید به صورت طاقباز روی کمر خود دراز بکشد. سپس هر دو پا را در حالت آزاد، کنار هم قرار داده تا بتوانید فاصله دو کندیل داخلی رانها را اندازهگیری کنید.
تشخیص زانوی پرانتزی برای کسی که اطلاعات درستی از این ناهنجاری ندارد سختتر است؛ مگر این که این تغییرشکل آن قدر زیاد شده باشد که حتی افراد غیرمتخصص نیز بتوانند زانوی پرانتزی را از زانوی سالم تشخیص دهند.
فاصله دو کندیل داخلی ران در زانوی پرانتزی درجههای مختلفی دارد. در درجه اول این ناهنجاری، فاصله دو کندیل داخلی ران به 2.5 سانتیمتر میرسد.
در درجه دوم این فاصله 2.5 تا 5 سانتیمتر بوده و اگر همین فاصله بیشتر از 5 تا 7.5 سانتیمتر باشد، زانوی پرانتزی وارد درجه سوم خود میشود. در درجه چهارم، فاصله دو کندیل داخلی ران از 7.5 سانتیمتر نیز میگذرد. حتی در صورتی که میزان فاصله دو کندیل داخلی ران کم باشد، تغییر شکل در این ناحیه توسط متخصص پزشکی ـ ورزشی قابل تشخیص است.
چرا پا پرانتزی شدم؟
دلایل مختلفی وجود دارد که باعث ایجاد زانوی پرانتزی میشود؛ بررسیهای علمی نشان داده است استفاده زیاد و بیرویه از پوشک بچه میتواند باعث زانوی پرانتزی در نوزاد شود! یکی دیگر از دلیلهایی که امروز بیشتر از گذشته شاهد آن هستیم، چاقی در کودکان است. این چاقی علاوه بر هزار و یک دردسری که در حال و آینده فرزندانمان ایجاد میکند، زانوی پرانتزی را نیز به ارمغان میآورد!
از آنجا که در کودک نوپا هنوز استخوان و ماهیچهها بخوبی شکل نگرفته و تحمل وزن او را ندارند، اضافه وزن میتواند براحتی در پاها تغییر شکل ایجاد کرده و او را دچار زانوی پرانتزی کند.
از سویی اگر اضافه وزنی هم در کار نباشد، همین که بچهها زودتر از سن رشد خود شروع به راهرفتن کنند، این موضوع نیز میتواند باعث زانوی پرانتزی شود. بهجز این، مواردی مانند راشیتیسم (نرمی استخوان)، شکستگی استخوان پا، بخصوص در نزدیکی سطوح مفصلی و همچنین چرخش پاها به سمت داخل، از دیگر دلایل ایجاد زانوی پرانتزی هستند.
البته نباید مشکلات عضلانی پاها را فراموش کنیم. ضعف ماهیچه همسترینگ خارجی (دو سر رانی) یا کوتاهی ماهیچه همسترینگ داخلی (نیمه غشایی و نیمه تاندونی)، همچنین پارگی لیگامان جانبی ـ خارجی زانو نیز میتوانند زانوی پرانتزی را به دنبال داشته باشند. موارد زیادی در ایجاد این ناهنجاری سهیم هستند؛ بنابراین بهتر است برای شناسایی هر چه سریعتر چنین مشکلاتی به متخصصان پزشکی ـ ورزشی مراجعه کنید تا مانع پیشرفت آن شوید.
مهم نیست این شکلیام
متاسفانه بعضی از مردم یا والدین اصلا به ساختار قامتی خود و فرزندانشان توجهی نشان نداده و تصور میکنند بدن آنها از اول نیز به همین شکل بوده، پس هیچ اشکالی ندارد که به همین صورت هم باقیبماند! در صورتی که بعضی از همین مواردی که آنها به عنوان یک ویژگی منحصر به فرد شخصی میدانند، با اصلاح نشدن عوارض جبرانناپذیری به همراه دارد. یکی از عوارضی که زانوی پرانتزی برای افراد ایجاد میکند، وارد شدن فشار زیاد به سطح داخلی مفصل زانوست.
این مشکل همیشه با ایجاد درد همراه است و شخص را بیطاقت میکند. البته کار به همین جا ختم نمیشود و زانوی پرانتزی در قسمت داخلی زانو نیز با کشش بافتهای نرم، درد مضاعفی را بهدنبال میآورد. همچنین تغییرات فرسایشی زود هنگامی که با این ناهنجاری پدید میآید، باعث ایجاد آرتروز زودرس میشود. علاوه بر این زانوی پرانتزی باعث تغییرشکل در ساختمان پا شده و در مراحل پیشرفتهتر ظاهر ناخوشایندی پیدا میکند. دست آخر نیز، فرد نمیتواند درست راه برود.
ورزش همیشه حرف اول را میزند
برای این که خود و کودکمان از مصائب و سختیهای زانوی پرانتزی نجات پیدا کنیم، بهتر است در هر سنی برای کنترل و کاهش وزن اقدام کنیم. البته ناگفته نماند همانطور که زانوی پرانتزی از دلایل مختلفی نشأت گرفته است، اصلاح کردن آن نیز روشهای مختلفی دارد. در صورتی که فردی قبل از داشتن زانوی پرانتزی، پایش دچار مشکل دیگری شده، مثلا پاهایش به سمت داخل چرخیدگی پیدا کرده باشد، ابتدا باید این تغییر شکل را اصلاح کرد و بعد از آن سراغ اصلاح زانوی پرانتزی رفت، اما در حالتی که پارگی لیگامان جانبی ـ خارجی زانو دلیل اصلی ایجاد پای پرانتزی است، باید به تقویت ماهیچههای چهارسر رانی پرداخته تا بتوانید از بروز تغییرشکل زانوها جلوگیری کنید.
برای این کار باید حرکتهایی مانند لگد زدن به توپ، زانو بلند، اسکات (نشستن روی صندلی خیالی) و بشین و پاشو را برای تقویت ماهیچههای خود انتخاب کنید. البته ناگفته نماند مقدار و درجهای که در کندیل زانوها ایجاد شدهاند، باید توسط متخصص پزشکی ـ ورزشی اندازهگیری و دقیقا دلیل اصلی زانوی پرانتزی ضعف ماهیچه چهارسر رانی شناخته شود. در غیر این صورت از این تمرینها تأثیرهای مطلوبی بهدست نمیآورید.
حال اگر زانوی پرانتزی بر اثر کوتاهی ماهیچههای همسترینگ داخلی باشد، میتوانید این کارها را انجام دهید. فرد یا کودک را طاقباز میخوابانید و از او میخواهید پاهایش را دراز کند. شما مچ پای او را با دست گرفته و به سمت خارج چرخانده، همچنین به طور همزمان به سمت بالا نیز میآورید. در این حالت ماهیچههای همسترینگ داخلی کشیده شده و با تمرین و تکرار روزانه مشکل برطرف میشود.
ضعف ماهیچه
اما در صورتی که ضعف ماهیچه دوسر رانی مشکلساز شده باشد، باید این روش را به کار بگیرید: فرد یا کودک را به شکم بخوابانید. از مچ پایش گرفته و ساقش را به خارج بچرخانید. از فرد بخواهید زانویش را کمکم خم کرده و به سمت باسنش نزدیک کند. در مقابل این حرکت شما نیز به طور همزمان با دستتان از این کار جلوگیری میکنید. توجه داشته باشید باید بتدریج و در جلسههای مختلفی، میزان مقاومت را افزایش دهید! در غیر این صورت فرد دچار آسیب و درد زیادی میشود.
نکتهای که باید درباره زانوی پرانتزی حتما مد نظر داشته باشید، ایجاد تغییر شکل استخوانی است. اگر کار به تغییرشکل استخوانی برسد یا مدت زمان زیادی از این موضوع بگذرد، دیگر قابل اصلاح نیست. همانطور که گفته شد؛ شناسایی این نوع ناهنجاریها و آسیبهایی که به بدن وارد میکند، همیشه اولویت دارند. پس بهتر است از همین امروز به فکر فردا باشید و با مراجعه به متخصص پزشکی ـ ورزشی به بازیابی سلامت خود بپردازید.
منبع:jamejamonline.ir
ادرس :مازندران _ تنکابن _ میدان شهید شیرودی _ جنب اداره ی آموزش و پرورش _ ساختمان پارس _ طبقه ی دوم _ واحد ۱۸
ژنوواروم، زانوی درون گرد، زانوی پرانتزی یا پاکمانی ( واروس بیش از حد ) اختلال در مفصل زانو است که در آن زانو ها از هم فاصله زیادی می گیرند. در این عارضه زاویه درشت نی- رانی به ۱۸۰ درجه نزدیک شده یا ازآن بیشتر می شود و بالطبع زاویه Q کاهش می یابد. این عارضه می تواند وضعیتی یا ساختاری باشد.
برای اصلاح این ناهنجاری،ضمن اجرای تمرین های و حرکات اصلاحی باید توصیه های زیر مد نظر قرار گیرد:
اگر کوتاهی عضلات نیم غشایی و نیم وتری عامل ایجاد این ناهنجاری باشد ۲ تمرین زیر توصیه می شود.:
1. در حالی که رو به شکم دراز کشیده اید، مچ پا را به خارج چرخانده و زانو را راست کنید تا عضلات نیمه غشایی و نیمه وتری تحت کشش قرار گیرند.
2. فرد به پشت می خوابد و مچ پا را به خارج می چرخاند.سپس زانو را صاف کرده و پا را به بالا می آورد.این حرکت موجب کشش بیشتر عضلات نیم غشا و نیم وتری می شود.
در وضعیت ایستاده در کنار چوب موازنه یا میز از پهلو قرار گیرید و به ترتیب یک پا را به طور مستقیم بالای آن بگذارید. سپس پاسی اتکا را دورتر نگه دارید و با تنه به طرف پایی که روی میز قرار دارد خم شوید.
در وضعیت ایستاده قرار گیرید در حالی که پاها از یکدیگر فاصله گرفته و از ناحیه جانب داخلی مچ به زمین فشار آورید. می توان برای کمک به کشش ناحیه کشاله و داخلی ساق، دست موافق پای تحت کشش را بر روی ناحیه خارجی ران در بالای مفصل زانو قرار داده و ران را به طرف داخل و پایین فشار داد.
در وضعیت نشسته با گرفتن مچ پا آن را به حالت چرخش به خارج ببرید.
در وضعیت نشسته به حالت قورباغه با کمک دست ها، تنه را از زمین به کشش عناصر استاتیک جانب داخلی زانو بپردازید.
منبع: سیمرغ ، علم ورزش
ادرس مطب: مازندران_تنکابن_میدان شهید شیرودی_جنب آموزش و پرورش_ساختمان پارس_طبقه۲_واحد۱۸