جهت اشنایی با روشهای موثر درمانی زانو درد و ارتروز زانو حتما اینجا را بخوانید

تقریبا همه‌ی ما زانو درد را تجربه کرده‌ایم. چه درد زانوی ما بخاطر ورم مفاصل بوده باشد، چه بخاطر پیچ خوردگی شدید پا، و چه بخاطر استفاده‌ی بیش از اندازه از عضلات محافظ این مفصل آسیب پذیر، بهرحال زانوهای ما آسیب می‌بیند. در واقع، ورم مفصل زانو هم، مهمترین علت درد زانو میان افراد ۶۵ سال و بزرگتر است.

اما ما خبرهای خوبی داریم: بیشتر دردهای زانو قابل پیشگیری هستند. تحقیقات جدید منتشر شده در ژورنال پزشکی نیو انگلند می‌گوید که تمرینات ورزشی و فیزیوتراپی، درست همانند جراحی، برای تسکین درد زانوی ناشی از ورم مفاصل مؤثر است.

یاد گرفتن تمرینات تقویتی و کششی مخصوص برای عضلاتی که محافظ زانو هستند، سلامت این عضو مهم بدن ما را تضمین می‌کند.

برای کاهش و پیشگیری از درد زانو، توصیه‌های فیزیوتراپیست شانتال دانلی، عضو هیات علمی برنامه‌ی دکتر فیزیوتراپی در دانشگاه Saint Mary، و مربی با سابقه‌ی پیلاتس در لس آنجلس، و سازنده‌ی برنامه‌ی «تمرینات درمانی برای زانوهایی قدرتمند» را عملی کنید تا نتیجه‌ی شگرفش را به چشم ببینید.

۱. باسن و قسمت تحتانی بدن خود را قوی نمایید

با توجه به تحقیقات، می‌دانیم که آسیب‌های زانو از جمله پارگی‌های رباط‌های صلیبی جلویی، زمانی رخ می‌دهند که عضلات بزرگ ران ضعیف باشند. مشخص شده که این نوع پارگی‌ها که احتمال وقوع ۸ برابری در ورزشکاران خانم دارند، به دیگر پارگی‌های غضروفی می‌انجامد و بعدها سبب آرتروز زانو می‌شوند.

بصورت عادی مجموعه‌ی عضلات تحتانی، ضعیف هستند. زمانی که عضله‌ی اصلی باسن (ماهیچه‌ی سرینی بزرگ) ضعیف باشد، سبب افتادگی لگن و استخوان بالای ران می‌شود. این عدم تعادل، هنگام راه رفتن، فشار رو به پایین دردناکی بر روی ران، زانو، و قوزک پا بوجود خواهد آورد.

حرکات کششی، برای تقویت عضلات باسن موثرند. می‌توانید چگونگی انجام درست حرکات کششی در هر دو حالت ایستاده و نیم خیز را در انبوه ویدئوهایی که در اینترنت وجود دارد بیاموزید.

۲. تمرینات کششی برای عضلات محافظ زانوها

وقتی عضلات تحتانی بدنمان نحیف شده یا بدلیل بی تحرکی در بیشتر ساعات روز دچار بی تعادلی می‌شوند، عضلات ران و ماهیچه‌های همسترینگ، زیاد کار می‌کنند تا کم کاری عضلات تحتانی را جبران کنند، و همین موضوع سبب وارد آمدن فشار دو چندان روی مفصل زانو می‌شود.

با انجام حرکات کششی، احتمال اینکه این عضلات بگیرند یا تعادلشان را از دست بدهند را کاهش خواهید داد.

پس این فرایند دو مرحله‌ای را بخاطر بسپارید: در عین اینکه عضلات ضعیف مانند ماهیچه‌های تحتانی‌تان را تقویت می‌کنید، عضلات محافظ مفاصل زانویتان را نیز با حرکات کششی تمرین دهید.

۳. عضلات مرکزی بدنتان را تقویت کنید

ضعف عضلات شکمی سبب میشود لگن خاصره تان کج شود، و پایین کمرتان بیش از اندازه خمیده شود، و استخوان ساق پاهایتان هم به سمت داخل بلغزد.

شما می‌توانید خودتان این را تجربه کنید: به پشتتان قوس زیاد بدهید و ببینید چگونه پاها و زانوهایتان بطرف خط وسط بدنتان می‌چرخند.آنگاه پشتتان را صاف کنید تا متوجه شوید که حرکت مخالفی در پاهایتان رخ می‌دهد.

تقویت عضلات مرکزی بدن، به حفظ موقعیت طبیعی ستون فقرات کمک کرده و اعضای پایینی بدن به ویژه زانوها را در بهترین موقعیتی که فشار کمتری متحمل شوند قرار می‌دهد.

روشهای زیادی برای تقویت عضلات شکمی علاوه بر انجام دراز نشست وجود دارد. حتی می‌توانید علاوه بر تمرینات پایه برای این منظور، به انجام تمرینات پیلاتس هم بپردازید. پیلاتس با این نگرش ساخته شده که قدرت کلی بدن را تقویت کرده و عمل‌کرد بدن را بهبود بخشد.

اگر میانه‌ی خوبی با پیلاتس ندارید، به سراغ تمرینات مختلف توسط توپ‌های تمرینی، رقص، یوگا، کیک‌بوکس یا ورزش‌های این چنینی بروید.

۴. وزن خود را متناسب نگاه دارید

اضافه وزن، مردان را تا ۵ برابر و خانم‌ها را تا ۴ برابر بیشتر در معرض خطر ابتلا به آرتروز زانو قرار می‌دهد. تحقیقات جدید نشان می‌دهد که کاهش ۱۰٪ از وزن، سبب افزایش ۲۸٪ کارکرد زانو می‌شود (مانند بالا رفتن از پله ها و پیاده روی). مطالعه‌ی دیگری مشخص کرده است که به ازای هر ۵ کیلو کاهش وزن، ۵۰٪ از خطر ابتلا به آرتروز زانو نیز کاهش پیدا می‌کند.

چرا اینطور است؟ بخاطر اینکه چربی، استحکام عضله را کم می‌کند، از طرفی وزن اضافی بدن هم بر فشار روی مفاصل زانو می‌افزاید. در واقع، بین وزن بدن و استحکام عضله‌ی چهارسر ران رابطه‌ی معکوسی وجود دارد: هرچه وزن بدن بالاتر باشد، عضلات زانو هم ضعیف‌تر خواهند شد.

برای شروع سوزاندن کالری‌های اضافی مورد نیاز برای کاهش وزن، بدون اینکه روی زانوهایتان فشار مضاعف بیاید، می‌توانید به سراغ تمریناتی همچون ایروبیک در آب، الپتیکال یا دوچرخه سواری بروید.

۵. به فکر پاهایتان باشید

ممکن است تیپ شما با یک کفش پاشنه بلند ۵ سانتی فوق العاده بنظر برسد، اما یادتان باشد که کفش‌های پاشنه بلند، ۲۳٪ فشار بیشتری بر مفاصل زانو وارد می‌کند. پوشیدن کفش‌های پاشنه بلند، باعث می‌شود تا دائماً ساق پایتان تحت فشار باشد، و این فشار هم یکی دیگر از دلایل زانو درد است.

گرفتگی عضله‌ی ساق پا باعث می‌شود تا مچ پا به سمت داخل متمایل شود، بدین ترتیب تعادل پاهایتان بهم خواهد ریخت و بر روی مفاصل مچ پا و زانوهایتان فشار وارد خواهد آمد.

پس آغوشتان را به روی کفش‌های ساده و مد روز باز کنید و ساق پایتان را در وضعیت راحتی قرار دهید. همچنین بخاطر داشته باشید که کفش‌های ورزشی خودتان را هر ۵۰۰ کیلومتر یکبار که با توجه به سطح فعالیت‌تان ممکن است ۳ ماه تا یک سال طول بکشد، تعویض کنید. بدین ترتیب مطمئن خواهید بود از پوشیدن کفشی که از مچ پا و مفاصلتان به خوبی محافظت نمی‌کند، پرهیز کرده‌اید.

علاوه بر نکات  یاد شده در  انجام  ورزشهای  مناسب  و  استفاده  از  کفشهای  مناسیب  در  درمان  ارتروز  زانو در کلینیک   دکتر نیاستی از  تجهیزات  پیشرفته  روز دنیا از جمله  لیزر  پرتوان  روباتیک  و  مکنت  تراپی  نیز  در  جهت درمان  موثر ارتروز  زانو  بکار  گرفته  می  شود. 

جهت یاد گیری ورزشهای مفید برای زانو اینجا را کلیک کنید.

مفصل زانو، مفصلی لولائی است که از کندیل‌های استخوان ران و درشت‌نی و سطح پشتی کشکک درست شده است. این مفصل دارای حرکات تا شدن باز شدن و به هنگام خم بودن زانو کمی هم حرکات پهلویی یا جانبی دارد. این مفصل بزرگ‌ترین مفصل بدن است که اهمیت زیادی دارد و به خاطر حرکات زیاد و تحمل وزن بدن در معرض آسیب‌دیدگی است. مفصل زانو توسط یک کپسول مفصلی بزرگ و به کمک رباط‌ها، مینیسک‌ها و عضلات آن منطقه تقویت و محافظت می‌شود. حال هر چه این عضلات قوی‌تر باشند، احتمال آسیب‌دیدگی کمتر می‌شود. برای تقویت این عضلات در ادامه چندین تمرین آموزش داده می‌شود.

غضروف‌های مفصلی از تماس مستقیم استخوان‌ها با هم جلوگیری و در نتیجه مفصل را از آسیب‌دیدگی محافظت می‌کنند. درد زانو بسیار شایع است و ۲۵ درصد از افرادی که بالای ۵۵ سال سن دارند، از زانودرد مزمن شکایت دارند. تشخیص بیماری بیشتر این افراد آرتروز است. بیشتر افراد فکر می‌کنند زانودرد یک مشکل اجتناب‌ناپذیر و درمان‌نشدنی و پیامد طبیعی افزایش سن است؛ به همین دلیل برای درمان آن فقط از علامت درمانی و مسکن‌ها استفاده می‌کنند. پس از چند سال که درد افزایش می‌یابد و مفاصل ناپایدار می‌شوند، در صورتی که منعی برای جراحی وجود نداشته باشد، می‌توان برای جایگزینی مفصل اقدام به جراحی نمود. اما بر اساس مطالعات، فعالیت فیزیکی جزء درمان آرتروز زانو است و درد زانو را کاهش می‌دهد؛ بیماران باید ورزش را شروع کنند و میزان فعالیت فیزیکی خود را افزایش دهند. اما چیزی که افراد را نگران می‌کند، این است که فعالیت فیزیکی موجب ایجاد درد در مفاصل  و در عوض، استراحت موجب کاهش درد می‌شود. اگر آموزش کافی و اطلاع‌رسانی درست به بیماران صورت نگیرد، ممکن است افراد تصور کنند که با انجام حرکات ورزشی مفصلهایشان آسیب بیشتری می‌بیند و در نتیجه فعالیت بدنی را کاهش می‌دهند. اما باید بدانید، آنچه باعث آسیب‌دیدگی بیشتر مفاصل می‌شود، عدم تحرک و فعالیت بدنی است که موجب ضعف عضلات،پوکی استخوان و خشکی مفاصل می‌گردد. داشتن عضلات قوی برای حفظ سلامت مفصل زانو و پیشگیری از آرتروز زانو حیاتی است.عضلات ضعیف به راحتی خسته می‌شوند و طرز راه رفتن فرد را تغییر می‌دهند. حتی ممکن است ضعف عضلات و بد راه رفتن منشأ زانو درد باشد.

چگونگی درد زانو و علل آن
علت اصلی بروز این بیماری به روشنی معلوم نیست. گاهی بعد از وارد آمدن ضربه‌ای به زانو یا راه رفتن در مسافت طولانی؛ به‌خصوص در سرپایینی‌ها، مثل پایین آمدن از کوه یا در ورزش‌هایی که فشار زیادی به زانو وارد می‌کند (مثل فوتبال، بسکتبال، اسکی و …) ظاهر می‌شود. در پیدایش این بیماری تغییرات بیوشیمیایی غضروف مفصل از جمله علل شناخته شده است که در نتیجه آن غضروف مفصل شفافیت خود را از دست می‌دهد و به رنگ زرد تیره درمی‌آید. در این حالت استخوان‌ها هنگام حرکت با یکدیگر تماس مستقیم دارند و در اثر اصطکاک استخوان‌ها، سطح مفصلی، ریشه ریشه و ناهموار می‌شود و غضروف کشکک در بعضی نقاط به کلی از بین می‌رود و استخوان زیر آن نمایان می‌گردد. در این حالت، به علت تماس مستقیم استخوان‌ها درد زیادی در ناحیه زانو احساس می‌شود. علت‌های پزشکی دیگری، از جمله کیست بیکر ، آرتریت روماتوئید یا استئو آرتریت (آرتروز) و …. نیز موجب زانو درد می‌شوند.

چند توصیه برای پیشگیری از درد
۱- هیچ‌گاه برای مدت طولانی در یک وضعیت ثابت نایستید و هر چند دقیقه یکبار وزن خود رااز یک پا به پای دیگر منتقل کنید.

۲- زمانی که مجبورید کاری را سرپا انجام دهید و یا مجبورید برای مدت طولانی یکجا بایستید، پای خود را روی یک چهارپایه کوتاه قرار دهید و پس از چند دقیقه پای خود را عوض کنید. این کار برای کمر نیز مفید است.

۳- بهترین حالت برای استراحت زانو زاویه ۹۰ درجه است؛ بنابراین بهتر است هنگام نشستن، بر روی مبل بنشینید. نشستن دو زانو و چهارزانو نه تنها باعث استراحت زانو نمی‌شود، بلکه برای زانو مضر هم هست.

۴- حتی‌المقدور از توالت فرنگی استفاده کنید؛ زیرا خم شدن کامل زانو بسیار زیان‌آور است.

۵- قوی کردن عضلات همسترینگ، چهارسر ران و دو قولو که مفصل زانو را در بر دارد نیز از زانودرد جلوگیری می‌کند.

ورزش‌های مفید برای پیشگیری از زانودرد
قوی بودن عضلات ناحیه زانو سبب کشیده شدن کشکگ به بالا شده و از فشار روی زانو می‌کاهد. انجام مرتب این تمرین‌ها به صورت صحیح و با توصیه پزشک، می‌تواند تا حد زیادی از زانودرد جلوگیری کند و در کاهش درد و تسریع بهبودی مؤثر باشد. توجه داشته باشید که انجام نادرست این تمرینات نه‌تنها مفید نیست، بلکه برای زانودرد بسیار مضر است.

تمرین‌ها با پای کشیده
محکم کردن زانو: بنشینید و پاها را مقابل خود دراز کنید . زانوی خود را محکم راست کرده، آن را به زمین فشار دهید و همزمان پا را از مچ به سمت خود بکشید و زانو را تا ۵ ثانیه راست نگه دارید؛ سپس آن را کاملا شل کنید (روزانه سه بار و هر بار ۱۰ مرتبه).

بالا بردن پا در حالت کشیده: بنشینید و پاهای خود را دراز کنید (ساق پا با ران در یک امتداد قرار گیرد). در همین حال پای خود را بالا برده و تا نزدیکی زمین پایین بیاورید. این حرکت را ۱۰ بار انجام دهید و بعد پای خود را عوض کنید. سعی کنید این تعداد را به ۳۰ بار برسانید.

چرخش مفصل ران: بنشینید و مفصل زانوی خود را صاف کنید. در حالی که زانو را در همان حالت کشیده قفل کرده‌اید، پای خود را بالا ببرید و دایره‌هایی را با پای خود به سرعت در فضا رسم کنید و آن را به سه سری ۱۰ تایی برسانید .

این تمرین را می‌توانید به صورت نوشتن حروف الفبا نیز انجام دهید.  بنشینید و مفصل زانوی خود را صاف کنید. در حالی که زانو را در همان حالت کشیده قفل کرده‌اید، پای خود را بالا بیاورید و به صورت عرضی به سمت خارج بدن ببرید و به آرامی آن را به مرکز برگردانید و پایین بیاورید. این کار را برای هر دو پا تکرار کنید.

بالا بردن پا در وضعیت دمر: روی شکم بخوابید، زانو را راست نگه دارید و پا را از عقب کمی بالا ببرید. این وضعیت را تا ۳ ثانیه حفظ و سعی کنید به تدریج آن را به سه سری ۱۰ تایی برسانید.

تمرین‌های حرکتی برای خم کردن زانو
۱-روی صندلی بلندی بنشینید (طوری که پای شما در حالت خمیده در زاویه ۹۰ درجه قرار گیرد)، سپس یکی در میان مفصل زانوی خود را راست کنید و تا شماره ۳ نگه دارید. این حرکت را سه بار و هر بار ۱۰ مرتبه انجام دهید.

۲-‌ نشست و برخاست: صاف بایستید و پشت خود را تا حد امکان راست نگه دارید. حالا به آرامی بنشینید؛ تا جایی که زانوی شما به زاویه‌ای کمی بیشتر از ۹۰ درجه تبدیل شود؛ سپس دوباره به آرامی بایستید. این حرکت را با نشستن و برخاستن از روی صندلی نیز می‌توانید انجام دهید؛ اما نباید از دستان خود استفاده کنید.

۳-دوچرخه ثابت: زین دوچرخه را طوری تنظیم کنید که وقتی پدال در وضعیت پایین و کف پا بر روی آن قرار دارد، زانو تقریبا راست باشد. مقاومت را در حد متوسط تنظیم کنید و ده دقیقه با سرعت ثابت پدال بزنید. ابتدا میزان مقاومت و سپس زمان تمرین را افزایش دهید.

ورزش‌های مفید
شنا کردن اولین توصیه پزشکان است. شنا، به جز شنای کرال پشت، برای زانوها بسیار مفید است. همچنین می‌‌توان در قسمت کم‌عمق به مدت ۱۵ دقیقه در مسیر عرض استخر راه رفت. این کار موجب می‌‌شود بدون وارد آمدن فشار بر مفصل زانوی مبتلا به آرتروز، عضلات اطراف زانو تقویت شود و وزن اندام‌های فوقانی به زانو وارد نیاید.

دومین گزینه، پیاده‌روی است. پیاده‌روی فشار زیادی بر زانوها وارد نمی‌کند. پیاده‌روی سریع، اگر قبلا آسیبی در زانوهایتان نداشته‌اید، مشکلی ندارد؛ اما به زانوهای معیوب آسیب می‌رساند. دوچرخه‌سواری نیز به زانوها فشار زیادی وارد نمی‌کند. به‌طور کلی هرگونه فعالیتی که فشار کمی بر زانوها وارد کند و یا فعالیت‌هایی که در آنها مجبور نباشید به‌سرعت تغییر جهت بدهید، برای زانوها مشکل‌ساز نیستند.

ورزش‌های مضر
هر ورزشی که مستلزم خم‌کردن شدید زانوها باشد، می‌تواند به زانو صدمه بزند. اگر خم کردن همراه با بلندکردن وزنه باشد، فشار مضاعفی به زانوها وارد می‌کند و به زانو آسیب می‌رساند. با این تعریف فعالیت‌های ورزشی که در آنها خم می‌شوید یا می‌پرید، (مثل بسکتبال و فوتبال) برای زانوها مضرند.ورزش‌هایی که در آن حرکت‌های خم ‌شدن زانوها و فرودآمدن روی پاها به دفعات زیاد انجام می‌شود نیز برای زانوها مضر هستند. تنیس، بدمینتون و فوتبال از این دسته ورزش‌ها محسوب می‌شوند. طناب ‌زدن جزء موارد استثنایی است که به رغم پریدن آسیبی به زانو وارد نمی‌کند. ورزش‌هایی که در آنها فرد می‌پرد، فرود می‌آید یا در حال دویدن به‌طور ناگهانی تغییر مسیر می‌دهد، فشار زیادی روی زانوها وارد می‌آورد که ممکن است منجر به آسیب‌ به رباط‌های زانو و به‌خصوص رباط صلیبی قدامی شود. حتی اندکی از این فعالیت‌های ورزشی نیز می‌توانند باعث آسیب به غضروف یا منیسک‌های زانو که از غضروف آن محافظت می‌کنند، شوند. توجه داشته باشید، ورزشکاران حرفه‌ای با گذراندن دوران بدنسازی و تقویت عضلات پا احتمال آسیب‌دیدگی را کاهش می‌دهند؛ ضمن اینکه قبل از شروع ورزش نیز بدن خود را به‌طور اصولی و مناسب گرم می‌کنند؛ به همین دلیل میزان آسیب در آنها کمتر است.

ورزش اختصاصی
با چند ورزش می‌‌توان عضلات زانو را به طور اختصاصی تقویت کرد. یکی از این ورزش‌ها این است که روی زمین بنشینید و پای خود را دراز کنید؛ به‌طوری که به مفصل‌ فشاری وارد نیاید. سپس به حالت در جا عضله جلوی ران خود را منقبض کرده و تا ۱۰ شماره به همین حالت نگه دارید. می‌‌توان برای مثال، صبح سه بار، ظهر سه بار و شب هم سه بار این کار را انجام داد. البته در روزهای ابتدایی بهتر است زیاد به اندام‌های خود فشار وارد نیاورید و به تدریج و به صورت هفته‌ای یک بار، شدت یا مدت تمرین را ۱۰ تا ۲۰ درصد افزایش دهید.این نوع ورزش برای عضله چهار سر ران یا جلوی ران است. برای پشت ران هم می‌‌توان عضله پشت ران را منقبض و به‌طور مشابه با تعداد و مدت گفته‌شده عمل کرد.

توصیه‌های ورزشی
در آرتروز، استخوان‌ها، غضروف، عضلات و لیگامان‌ها تحت تأثیر قرار دارند. از بین این بافت‌ها، عضلات راحت‌تر از همه قابل تغییر هستند. فعالیت بدنی مرتب، عضلات را تقویت کرده، ناتوانی و درد را کاهش می‌دهد،عملکرد مفاصل را بهتر می‌کند و از آنها در برابر آسیب بیشتر محافظت می‌کند. ممکن است ابتدا ورزش‌های تخصصی برای تقویت عضلات پا توصیه و توسط فیزیوتراپیست طراحی شود؛ اما در ادامه باید ورزش‌های دیگری را در نظر گرفت که انجام آنها برای فرد امکان‌پذیر باشد و به طور مداوم به آن ادامه دهد. به‌علاوه، برای اینکه فعالیتی به صورت مداوم انجام شود، باید آسان، در دسترس و ارزان باشد؛ در غیر این صورت به سادگی رها می‌شود. بهترین ورزشی که افراد می‌توانند به راحتی و در هر مکانی آن را انجام دهند، پیاده‌روی است. پیاده‌روی ورزش بسیار خوبی است که می‌تواند در هر مکانی انجام شود. رفتن به پارک، خرید کردن، باغبانی و بسیاری از کارهای روزانه را می‌توان با پیاده‌روی همراه کرد. با پیاده‌روی مکرر، بدن به تدریج سازگار شده و فشار کمتری به آن وارد می‌شود. شنا کردن نیز ورزش بسیار مناسبی برای سلامتی مفاصل است. شنا و راه رفتن در آب باعث تقویت عضلات می‌شود؛ بدون اینکه فشار زیادی به مفاصل وارد کند. قبل از انجام حرکات ورزشی با پزشک خود مشورت کنید تا حرکاتی که مناسب شماست را توصیه کند. ۳۰ دقیقه ورزش با شدت متوسط در طول روز برای نتیجه گرفتن کافی است. می‌توان زمان ۳۰ دقیقه‌ای را به سه بار تمرین ۱۰ دقیقه‌ای در طول روز تقسیم کرد. البته هر چه میزان فعالیت افزایش پیدا کند، فواید آن بیشتر می‌شود با افزایش فعالیت بدنی، علاوه بر تقویت عضلات پا که موجب حمایت از مفاصل می‌شود، وزن فرد نیز متعادل شده و فشاری که بر زانوها وارد می‌شود، کاهش می‌یابد. فعالیت بدنی مناسب به میزان زیادی درد زانوها را کاهش می‌دهد و از ناتوانی بیشتر پیشگیری می‌کند. 

منبع: امید صالحان 

ادرس مطب : مازندران_تنکابن_میدان شهید شیرودی_جنب آموزش و پرورش_ساختمان پارس_طبقه۲_واحد۱۸