اگر میخواهید از کارائی ام ار ای(MRI) دقیق تر بدانید حتما اینجا را بخوانید

اهمیتMRI
MRI روشی است که می‌توان با کمک گرفتن از آن تصاویر بسیار دقیق و واضحی از اندامهای درون بدن بدست آورد . MRI مخفف کلمه لاتین Magnetic Resonance Imaging به معنی تصویر برداری با تشدید مغناطیسی می باشد .
MRI روشی است که در حدود 50 سال از عمر آن می گذرد. ولی در این مدت پیشرفت‌های بسیاری کرده و جوایز نوبل متعددی به این موضوع تعلق گرفته‌است. برای مثال جایزه نوبل پزشکی سال 2003 به پاول لاتربر و پیتر منسفیلد به خاطر کار بر روی MRI تعلق گرفت. پاول لاتربر نشان داد که به کار بردن گرادیان در میدان مغناطیسی ایجاد تصویرهای دو بعدی را ممکن می سازد. وی در سال 1973 توضیح داد که چگونه با اضافه کردن گرادیان مغناطیسی به آهنربای مرکزی امکان آشکارسازی مقطع عرضی لوله‌ای که در آن آب معمولی وجود دارد و با آب سنگین احاطه شده‌است، ممکن می‌شود. هیچ روش تصویر برداری نمی‌تواند بین آب سنگین و آب معمولی  فرق  قائل  شود.

پیتر منسفیلد  گرادیان را در میدان مغناطیسی مورد استفاده قرار داد تا بتواند به طور دقیق تفاوتهای تشدید را نشان دهد. این قدم اصلی برای ایجاد یک روش کاربردی تصویرسازی بود. همچنین وی نشان داد که چگونه با تغییر سریع گرادیان می‌توان به سرعت تصویر بدست آورد ، که به این روش Echo-Planer scaning می‌گویند. این روش در دهه اخیر در کاربردهای بالینی مفید بوده ‌است. تعدد در جوایز نوبل مربوط به MRI اهمیت این موضوع را به خوبی نشان می دهد. این روش ، تصاویری با دقت بالا از اندامهای بدن فراهم می کند و امروزه به میزان زیادی در دنیا کاربرد دارد و می تواندجایگزین روشهای قبلی شود. زیرا با توجه به دانش امروزه ما هیچ عارضه جانبی ندارد.

بطور عمده بدن انسان از آب و چربی تشکیل شده‌است. آب 3/2 وزن بدن را شامل می شود و دارای دو اتم هیدروژن و یک اتم اکسیژن در هر مولکول است.
مولکولهای چربی نیز به مقدار زیادی هیدروژن دارند. به طور کلی مقدار اتم هیدروژن بدن تقریبا 63 درصد است. و این اتم که مقدارش بیشتر از دیگر عناصر است، دارای سیگنال MRI می باشد. از آنجایی که بین محتوای آب اندامها و بافتها تفاوت وجود دارد، و همچنین در خیلی از بیماریها روند آسیب رسانی منجر به تغییر در محتوای آب می شود، این روش تصویر برداری بطور وسیع در پزشکی بکار برده می شود.

دستگاه MRI لوله‌‌ای است که بوسیله آهنربای دایره‌ای شکل دواری احاطه شده است. این آهنربا میدان مغناطیسی ایجاد می کند. در اینجا موج رادیویی با طول موجهای متفاوت سطح نمونه را جاروب می کنند. انتهای نمونه با جذب انرژی از موج رادیویی هم فرکانس با چرخش آنها ، به حالت انرژی بالاتری می روند و در راستای میدان مغناطیسی خارجی قرار می گیرند.

با قطع میدان این هسته ها به حالت اولیه خود برمی گردند. در این هنگام است که از ماده امواج الکترومغناطیسی با بسامد رادیویی تابش می شود که توسط سیم پیچی که به آن کویل می گویند، دریافت انجام می‌شود. این سیم امواج دریافتی را به جریان الکتریکی تبدیل می‌کند. سپس این جریانها تقویت می‌شوند و به عنوان سیگنالهای MRI به رایانه داده می‌شود. رایانه با استفاده از سیستم تبدیلی به نام تبدیل فوریه این داده ها را به تصویر تبدیل می‌کنند. این تصویر بسیار دقیق است و تغییرات بسیار کوچک را نیز می‌تواند نشان دهد.

نحوه تصویربرداری
فردی که قرار است با این روش مورد تصویربرداری قرار گیرد نباید هیچ شی فلزی مانند ساعت ، انگشتر ، مفصل مصنوعی و .... داشته باشد. و یا شی فلزی در نزدیکی دستگاه MRI قرار گیرد ، زیرا میدان مغناطیسی روی این مواد فرومغناطیسی اثر گذاشته و نه تنها باعث تداخل در امر تصویربرداری می شود،
بلکه می تواند به خود فرد نیز آسیب برساند به همین دلیل است که دستگاه MRI را در اتاق‌های ویژه‌ای قرار می دهند. این اتاقها نسبت به امواج الکترومغناطیسی نفوذناپذبرند. در نتیجه امکان ورود یا خروج برای این امواج وجود ندارد. به علاوه لباس مخصوصی را تن بیمار می‌کنند که هیچ قسمت فلزی نداشته باشد.
آخرین و پیشرفته ترین دستگاه MRI در دنیا، دستگاه 1.5تسلا است که خوشبختانه بطور محدود به کشور نیز وارد شده است. این دستگاه دقت، قدرت و سرعت بسیار بالایی دارد.
ام.آر.ای ۰‎/۳ تسلا (باز) نیز از دقت بالایی برخوردار است و با استفاده از آن می توانیم بیمارانی را که باردارند یا جثه بزرگی دارند وامکان تست آنان با دیگر دستگاههای MRI وجودندارد تست کنیم. همچنین با استفاده از این دستگاهها، امکان تست بیمارانی که فلز در بدنشان است فراهم می آید.»

در حین عمل تصویربرداری فرد باید آرام باشد. به این منظور می‌توان یک آرام بخش ملایم به وی داد. سپس او را روی تخت خوابانده و از وی می‌خواهند که به طور عادی نفس بکشد. بعد از اینکه فرد در دستگاه قرار گرفت، محل مورد تصویربرداری را با نور مشخص می کنند و اسکن کردن شروع می‌شود. در فواصل زمانی که اسکن کردن قطع می‌شود وی می‌تواند قدری حرکت کند ، ولی نه آنقدر که از محل مورد نظر جابجا شود. شخص در طول اسکن می‌تواند از طریق دکمه‌ای که در اختیار او قرار داده‌اند به مسئولین اطلاع ‌دهد، و اسکن کردن متوقف ‌شود. بعد از اتمام کار اطلاعات تصویری به رایانه‌ای داده می‌شود و رایانه با بررسی اطلاعات ، تصویری ایجاد می کند که روی فیلم منعکس می‌شود.

موارد کاربرد
 امروزه M.R.I در تشخیص بسیاری از بیماریها و ضایعات اعضاء مختلف بدن به کار می رود .
از این روش می‌توان برای تشخیص ، درمان و دنبال کردن مسیر بیماری استفاده نمود. مثلا تمام ناهنجاریهای مغز و نخاع به وسیله MRI نشان داده می‌شود.
با این روش می‌توان تشخیص داد که درد کمر به علت درد عضله است و یا به علت فشار روی عصب می‌باشد. همچنین در درمان و تشخیص و روند توسعه سرطان از این روش استفاده می‌شود. موارد کاربرد MRI بسیار زیاد است که در این جا فقط چند نمونه ذکر می شود:

MRI-1 مغز: M.R.I در بررسی مغز و نخاع و چشم ، گوش و بسیاری از دیگر اعضاء موجود در ناحیه سر و گردن به کار می رود . باید یادآور گردید که نخستین بار از این روش در برررسی مغز و نخاع استفاده شد و M.R.I به میزان زیادی به یاری متخصصین و جراحان مغز و اعصاب آمد . از این روش در تشخیص پارگی و جابجایی دیسک های بین مهره های ستون فقرات ، صدمات و تومورهای نخاع ، تومورهای مغز ، خونریزی ها و به خصوص سکته های مغزی استفاده می شود . در برخی موارد خاص که تشخیص آن برعهده پزشک معالج شماست ، ممکن است نیاز به استفاده از ماده گادولینیوم جهت تصویربرداری در روش M.R.I باشد .
در این نوع تصویربرداری، تصاویر کاملا تفکیک‌شده‌‌‌‌ای از بخش‌‌‌‌های مختلف مغز گرفته می‌‌‌‌شود. وضعیت بیماران مبتلا به سردرد حمله‌‌‌‌ای و ناگهانی؛ ضعف و دوبینی، با MRI مغز قابل بررسی است. MRI مغز برای تکمیل تصویربرداری به وسیله سی‌‌‌‌تی‌اسکن و در مواردی نامشخص بودن تصاویر دریافتی به وسیله سی‌‌‌‌تی‌اسکن نیز استفاده می‌‌‌‌شود.

2- MRI ستون مهره‌‌‌‌ها: معمولا برای بررسی بیرون‌زدگی یا تورم غیرعادی دیسک،‌ تنگ شدن و ناراحتی کانال میانی ستون مهره‌‌‌‌ها کاربرد دارد. علاوه بر این، این نوع تصویربرداری بهترین شیوه برای بررسی وضعیت آسیب‌‌‌‌ها و مشکلات عودکننده (بازگشت‌کننده) ستون مهره‌‌‌‌ها در بیمارانی است که مورد عمل جراحی ستون مهره‌ها قرار گرفته‌‌‌‌اند.

MRI-3 استخوان و مفصل‌‌‌‌ها: در این نوع تصویربرداری، وضعیت تمام استخوان‌‌‌‌ها و مفصل‌ها، حتی بافت‌‌‌‌های نرم به ویژه بخش‌‌‌‌های متصل به آن‌‌‌‌ها قابل‌بررسی است. وضعیت تاندون‌ها، رباط‌‌‌‌ ها، عضلات، غضروف‌‌‌‌ها و آسیب‌های احتمالی استخوان‌‌‌‌ها نیز با این تصویربرداری مورد بررسی قرار گیرد.

MRI-4 حفره شکم: معمولا زمانی که استفاده از سی‌‌‌‌تی‌اسکن و اولتراسون پاسخ‌گوی نیاز پزشک برای تشخیص بیماری نباشد، از MRI حفره شکم برای بررسی دقیق وضعیت اندام‌‌‌‌های درونی حفره‌شکم استفاده می‌‌‌‌کنند. شاخص‌‌‌‌ترین کاربرد MRI حفره شکم، بررسی وضعیت کبد، غدد فوق کلیه و پانکراس است.

MRI- 5ویژه دستگاه گردش خون:MRA  ، MRI ویژه دستگاه گردش خون و بررسی وضعیت قلب و رگ‌‌‌‌هاست. رگ‌‌‌‌های مرتبط با گردن (کاروتید) و مغز نیز با این نوع MRI بررسی می‌‌‌‌شوند. برای بررسی وضعیت رگ‌‌‌‌های محوطه شکم، به ویژه رگ‌‌‌‌های مرتبط به کلیه‌‌‌‌ها نیز از MRA استفاده می‌‌‌‌کنند. سام.آر.آی تصویربرداری به شیوه تشدید مغناطیسی با MRI ، شیوه دیگری برای تصویربرداری از اندام‌‌‌‌ها و بافت‌‌‌‌های درونی بدن با کمک امواج مغناطیسی و امواج رادیویی است.

منبع:eghlid.sums.ac.ir 

ادرس مطب:  مازندران_تنکابن_میدان شهید شیرودی_جنب آموزش و پرورش_ساختمان پارس_طبقه۲_واحد۱۸

اگر میخواهد بدانید در تشخیص و درمان بیماریهای شانه ام ار ای (MRI)چقدر ضرورت دارد اینجا را کلیک کنید

بسیاری از بیمارانی که با درد شانه به جراحان شانه مراجعه می کنند بخصوص اگر از طرف سایر همکاران ارتوپد معرفی شده باشند معمولاً یک پاکت بزرگ حاوی عکس با خود دارند که تقزیباً همیشه تصاویر MRI هم جزء لاینفک آنست. اغلب این بیماران وقتی از آنها سؤال میشود که مشکل شما چیست ، قبل از آنکه جواب بدهند اول پاکت عکس و را روی میز میگذارند و دلشان میخواهد که پزشک بدون هر گونه سؤال و جواب و معاینه ای عکس و MRI را ببیند و بیماری او را تشخیص دهد و بعد هم لابد درمان کند.

براستی ارزش محتویات این پاکت چیست؟ و بخصوص ‏MRI‏ که گرانتر هم هست و گرفتن آن وقتگیرتر ‏هم بوده چقدر مهم است؟ و آیا واقعاً همانطور که خیلی از بیماران فکر می کنند همه دردها را نشان می ‏دهد؟

باید گفت در هیچ جای بدن و برای هیچ بیماریی، هرگز هیچ چیزی جای یک شرح حال کامل و معاینه ‏دقیق و از روی حوصله را نمی گیرد و نخواهد گرفت. در حقیقت ارزش گرفتن شرح حال و معاینه کامل ‏به حدی شناخته شده ومهم است که جمله فوق به این محکمی و اطمینان نوشته شد. به ‏دانشجویان پزشکی در طول تمام دوران تحصیل پزشکی عمومی، تخصصی و فوق تخصصی دایم ‏اهمیت آن گفته می شود و جزء مهمترین اهداف آموزسی آنها ست و به آنها آموزش داده می شود ‏که بدون گرفتن شرح حال دقیق و انجام معاینه کامل برای بیمار عکس یا آزمایش درخواست نکنند ویا ‏اگر بیمار عکس یا آزمایش با خود دارد آنها را نگاه نکنند، وگرنه ممکن است به اشتباه بیفتند، بیماری را ‏درست تشخیص ندهند و در نتیجه درست درمان نکنند. مثلاً بیماری با سن بالا با درد ناحیه شانه و ‏گردن ناشی از پارگی تاندون سر شانه (روتاتور کاف) میآید؛ در این سنین اگر به هر علتی از گردن ‏ MRI‏ ‏‏ گرفته شود، حتی اگر هیچ دردی در گردن هم نباشد ممکن است در ‏MRI ‏ یک یا چند دیسک گردن ‏کمابیش بیرون زده باشند و بیمارگونه به نظر بیایند، در حالیکه ممکن است بیمار اصلاً درد گردن نداشته ‏باشد؛ به این حالت " یافته اتفاقی " می گوییم یعنی در عکس چیزی هست ولی بیمار در آنجا مشکلی ‏ندارد و این یافته بطور اتفاقی موقع بررسی برای چیز دیگری بدست آمده است و اصلاً درد بیمار مربوط ‏به آن نیست. حال همین بیمار را در نظر بگیرید (که دردش ناشی از پارگی تاندون شانه است ولی بطور ‏اتفاقی در ‏ MRI ‏ گردنش بیماری دیسک گردن دیده شده و اصلاً دردش ربطی به گردنش ندارد)؛ اگر از ‏این بیمار اول شرح حال کامل گرفته نشود و معاینه دقیق انجام نگیرد و فوری عکس و ‏ MRI ‏ او دیده ‏شود که از گردن است واز شانه هم چیزی در آنها نیست، آنوقت دردش به غلط به دیسک گردن ‏نسبت داده می شود و گردن وی درمان می شود و حتی دیسک گردنش جراحی هم بشود در حالیکه ‏مشکلش از شانه اش بوده وبا درمان گردن نه تنها بهبودی پیدا نمی کند که درمان شانه اش هم به ‏تأخیر می افتد و چه بسا بخاطر همین تأخیر، شانه اش هم غیر قابل درمان شود. این مثال در مورد ‏شانه زده شد ولی در هر بیماریی که اینگونه بدون معاینه درمان شود ممکن است رخ دهد. و به همین ‏خاطر است که گفته می شود عکس، آزمایش، ‏ MRI ‏ ، نوار عصب و... هرگز جای گرفتن شرح حال و ‏معاینه کامل را نمیگیرد.‏

مطالب فوق در بیماریهای شانه مهم تر و پر رنگ تر هم هست؛ چرا که اکثر دردهای شانه در اغلب ‏موارد خیلی شبیه هم هستند و حتی به راحتی با دردهای گردن هم اشتباه می شون دو به همین ‏خاطر هم هست که تعداد زیادی تست و معاینه بالینی برای شانه داریم که باید با دقت و حوصله انجام ‏شوند تا بیماری درست حدس زده شود و سپس به کمک عکس ، ‏ MRI‏ و... تشخیص قطعی شود. ‏بنابراین بیماران توقع نمایند که پزشک فوری عکس و ‏MRI ‏ آنها را ببیند، و پزشک هم اصولاً چنین کاری ‏نمیکند وگرنه به ضرر بیمار تمام می شود؛ ولی بعد از شرح حال گرفتن و معاینه آنها را به دقت خواهد ‏دید. چه تجربه پزشک کم باشد و چه زیاد، فرقی نمی کند و اگر خلاف این روند انجام شود احتمال خطا ‏خیلی بالا خواهد رفت.‏آیا دیدن گزارش ( جواب ) عکس یا ‏ MRI ‏ کافی است؟

هرگز. پزشک باید خودش عکس و MRI‏ را ببیند و به دقت بررسی کند و با یافته های حاصل از شرح حال ‏و معاینه جمع کند. ‏
دیدگاه یک متخصص رادیولوژی هر چند هم که باسواد و با تجربه باشد با دیدگاه پزشک درمانگر ( در ‏اینجا همان جراح شانه ) متفاوت است و بخصوص خود بیمار با تمام اطلاعاتی که از شرح حال و معاینه ‏او بدست می آید در دسترس و جلوی جراح است در حالیکه متخصص رادیولوژی به این اطلاعات ذی ‏قیمت معمولاً دسترسی ندارد، مگر اینکه در برگه درخواست عکس یا ‏ MRI‏ شرح مختصری از بیماری و ‏تشخیص احتمالی او نوشته شده باشد و موقع گرفتن عکس و یا ‏MRI ‏ آن برگه در دسترس متخصص ‏رادیولوژی باشد و آنرا ببیند و خود ایشان ( نه تکنیسین رادیولوژی ) آنجا حاضر باشد، بر اساس آن ‏تغییراتی را که در عکسبرداری لازم است بدهد و سپس آنها را گزارش کند (جواب دهد). باید اذعان کرد ‏که در شرایط فعلی و به دلایل مختلف بسیار نادر است که همه این اما و اگرها با هم جمع شوند که ‏وضعیت ایده آل حاصل شود. مثلاً بیماری مشکوک به پارگی تاندون روتاتور کاف ( سر شانه ) است و ‏برای او بدون هیچ توضیحی در خواست عکس ساده شانه می شود؛ در چنین موردی اگر ‏رادیولوژیست گزارش آنرا بنویسد معمولاً هیچ اشاره ای به علایم ناشی از پارگی تاندون روتاتور کاف بر ‏استخوانها نمیکند و مثلاً می نویسد: شکستگی یا دررفتگی ندارد و.... . و حق هم دارد چون از نظر ‏ایشان اینها مهم است، اگرچه جراح دنبال چیز دیگری است که در درخواستش هم ننوشته است. ‏معمولاً جراحان ارتوپد تفسیرعکسهای ساده مربوط به تخصص خود را خوب فرا می گیرند و کمتر نیاز به ‏گزارش رادیولوژیست دارند. در مورد ‏ MRI ‏ هم باید تا حد ممکن بتوانند تفسیر کنند چرا که ممکن است ‏نشانه ای در بیمار ببینند که لازم باشد همان موقع با ‏ MRI ‏ تطبیق داده شود که حتی تشخیص را کلاً ‏عوض کند.‏
آیا دستگاه های ‏ MRI ‏ با یکدیگر تفاوت دارند؟بله. از چندین جهت ممکن است متفاوت باشند، ولی آنچه که از دیدگاه جراح مهم است اینست که ‏کیفیت نهایی و نوع عکس هایی که بدست می دهد خوب باشد. قدرت دستگاه های ‏ MRI ‏ بر حسب ‏واحد " تسلا " محاسبه می شود که هر چه عدد آن بالاتر باشد اصولاً کیفیت و وضوح عکسهایش بهتر ‏می شود. ممکن است برای بعضی از قسمتهای بدن دستگاه هایی با عدد پایین تر هم کافی باشد، ‏ولی شانه دارای عناصر ریز و نزدیک به هم زیادی بوده و وضعیت آنها طوری است که اگر از دستگاه ‏های کمتر از 1.5 تسلا استفاده شود بسیاری از اجزاء آن دیده نمی شود و بیماریهایش از چشم دور ‏می ماند. از طرف دیگر برنامه هایی به دستگاه می دهند و دستگاه بر اساس آن عکسهای خاصی را ‏میگیرد؛ این برنامه ها و بنابراین عکسهایی که بر اساس آنها گرفته می شود متفاوت است. مثلاً برای ‏یک بیماری خاص باید از یک قسمت خاصی یک نوع عکس ویژه ای گرفته شود که خیلی کمک کننده ‏باشد و بعضی دستگاه ها آنرا میگیرند و بعضی ها برنامه شان طوری است که نمی گیرند. 

منبع:مرکز فوق تخصصی ارتوپدیک ایران  

ادرس مطب::مازندران _ تنکابن _ میدان شهید شیرودی _ جنب اداره ی آموزش و پرورش _ ساختمان پارس _ طبقه ی دوم _ واحد ۱۸

‏