سن،عوامل ژنتیکی،چاقی،جنس و شغل از عوامل تشکیل و پیشرفت آرتروزیاساییدگی مفصل هستند
آرتروز به معنای ساییدگی مفصل و تخریب سطح مفصلی است. در بیمار مبتلا به آرتروز یا ساییدگی مفصل تغییر شکل، درد و محدودیت حرکت در مفصل بوجود میاید. آرتریت Arthritis به معنای التهاب مفصل است و استئوآرتریت Osteoarthritis شایع ترین نوع آرتریت است.
در استئوآرتریت مشکل اصلی در غضروف مفصلی است و بعد از مدتی استخوان مفصل هم دچار آسیب میشود. آرتروز Arthrosis یک کلمه یونانی به معنای مفصل است ولی به معنای استئوآرتریت هم بکاربرده میشود.
در فارسی بجای کلمات استئوآرتریت و آرتروز از کلمه "ساییدگی مفصل" هم استفاده میشود. مفصل جایی است که دو استخوان در کنار هم قرار میگیرند. مفصل باعث میشود قسمت های مختلف بدن نسبت به هم حرکت کنند و حرکت استخوان ها در مفصل به علت کششی است که از طریق عضلات به آنها اعمال میشود.
دو انتهای استخوان ها در جایی که با هم مفصل میشوند به وسیله پرده بافتی محکمی پوشیده شده که به آن کپسول مفصلی میگویند.
در اطراف کپسول مفصلی نوارهای بافتی محکمی قرار دارند که به آنها لیگامان یا رباط میگویند و مسئول پایدار کردن مفصل هستند.
غضروف یک بافت سخت ولی صاف و قابل انعطاف است که روی انتهاهای استخوان ها در محلی که در کنار هم قرار میگیرند را میپوشاند.
مقدار کمی از یک مایع غلیظ و لزج بین دو سر استخوان ها و در درون مفصل قرار گرفته که سطح غضروف را لیز کرده و اصطکاک بین دو سطح مفصلی را کم میکند و به آن مایع سینوویال Synovial fluid یا مایع مفصلی میگویند.
مایع سینوویال به توسط بافت سینوویال ساخته میشود. بافت سینوویال لایه ای از سلول هاست که سطح داخلی کپسول مفصل را فرش کرده است.
آرتروز علایم زیادی دارد ولی 3 علامت آن شایعتر و مشخصتر هستند؛اولی خشکی پس از استراحت است،به این معنی که گاهی اوقات وقتی مفصل بهمدت طولانی بیحرکت مانده باشد و بخواهد فعالیت کند درد خواهد داشت.
شاید دیده باشید که بیماران مبتلا به آرتروز زانو صبحها که از خواب بیدار میشوند به سختی راه میروند اما بعد از مدتی کمکم راه رفتنشان به حالت عادی بازمیگردد.خشکی مفاصل بعد از یک دوره طولانی عدم فعالیت بسیار شایع است ولی به ندرت بیشتر از نیم ساعت طول میکشد.
دومین علامت کاهش انطاف پذیری است؛بههمین دلیل بیماران مبتلا به آرتروز نمیتوانند به راحتی مفاصل خود را خم و راست کنند و برای علامت بعدی هم میتوان به درد در مفصل اشاره کرد.
توصیه میشود کسانی که بیشتر از دو هفته چنین علایمی را در مفاصل خود دارند حتما به پزشک مراجعه کنند. چند عامل وجود دارد که میتواند زمینه ساز ابتلا به آرتروز باشد،یکی سن بالا است که این بیماری معمولا در افراد بالای 40 سال دیده میشود.مورد دوم جنس،چون آرتروز در خانمها بیشتر از آقایان بروز میکند ولی دلیل آن هنوز به درستی مشخص نشده است،مورد بعدی ناهنجاری های مادر زادی استخوانی و یا صدمه به مفصل است.
آرتروز در ورزشکاران حرفهای که مدام در معرض ضربه خوردن هستند بسیار شایع است مثلا در فوتبالیستها.صدمات غیر ورزشی مثل تصادفات رانندگی هم زمینه را برای آرتروز مهیا میکند.
چاقی خطر ابتلا به آرتروز را افزایش میدهد.به طور کلی هر چقدر وزن بالاتر باشد مفاصل بزرگ(مثل زانوها)باید بار و فشار بیشتری را تحمل کنند و در نتیجه خطر ابتلا به آرتروز در آنها بیشتر میشود.
چاقی حتی احتمال بروز آرتروز در دستها را هم افزایش میدهد. در طول روز و به علت فعالیت های بدنی مفاصل بدن بطور مرتب در معرض ضربه قرار دارند و این ضربات مرتبا آسیب هایی را به آنها بخصوص به غضروف مفصلی وارد میکنند.
بدن این آسیب ها را تا جایی که میتواند ترمیم میکند. پس در طول زندگی مفاصل بدن دائما در یک فرآیند آسیب و ترمیم قرار دارند.
گاهی اوقات شدت آسیب های وارده به مفصل بیش از قدرت ترمیم بدن است و یا به عللی قدرت ترمیم بدن کاهش یافته و نمیتواند آسیب های معمولی را مرتبا ترمیم کند. در این موارد غضروف مفصلی بتدریج خرابتر و خرابتر میشود و این شروع آرتروز است.
در ابتدا سطح غضروف ریش ریش و لایه لایه میشود. با هر آسیبی مقداری از روی غضروف برداشته میشود تا اینکه بتدریج کلفتی غضروف کم میشود. کم شدن کلفتی غضروف که در رادیولوژی بصورت کاهش فاصله مفصلی دیده میشود از علائم اولیه شروع ساییدگی مفصل است.
علل زیر در تشکیل و پیشرفت آرتروز یا ساییدگی مفصل تاثیر دارند:
سن : با بالا رفتن سن آرتروز هم بیشتر میشود. میتوان گفت ساییدگی مفصلی جزئی طبیعی از روند پیری است که در همه انسان ها با افزایش سن ایجاد میشود ولی سن شروع آن در انسان های مختلف متفاوت است.
ژنتیک : در بعضی انسان ها بطور ژنتیکی و خانوادگی استعداد بروز آرتروز بیشتر است
چاقی : ساییدگی مفاصل ران و زانو در افراد چاق بیشتر و زودتر ایجاد میشود و این به علت نیروهای زیادی است که در افراد چاق به علت نیروی وزن به مفصل وارد شده و موجب تخریب زودرس آن میشود.
جنس : آرتروز در زنان بیشتردیده میشود
آسیب قبلی به مفصل : عفونت های قبلی در مفصل، شکستگی هایی که قبلا در مفصل ایجاد شده است، آسیب های لیگامانی که بر اثر حوادث قبل در مفصل بوجود آمده و مفصل را ناپایدار کرده اند و یا تغییر شکل استخوان های اطراف مفصل میتوانند موجب تشدید بروز آرتروز شوند.
شغل : فعالیت های بدنی شدید به علت شغل خاص و یا انجام ورزش خاص میتواند ضربات بیش از حد تحمل مفصل برای ترمیم به آن وارد کرده و موجب بروز آرتروز یا ساییدگی مفصل شوند.
وی افزود:مهمترین اقداماتی که برای کنترل آرتروز انجام میشوند عبارتند از :
- تغییر روش زندگی یا Lifestyle
از مهمترین روش های کاهش علائم ارتروز تغییر دادن روش زندگی است. مهمترین آنها عبارتند از
- کم کردن سطح فعالیت های بدنی
- استفاده کمتر از پله و زمین های شیب دار در آرتروز زانو و مفصل ران
- استفاده از توالت های صندلی دار در آرتروز زانو و مفصل ران
- خوابیدن در بستر کمی سفت در آرتروز ستون مهره
- بلند نکردن اجسام سنگین
- یاد گرفتن طرز صحیح بلند کردن اجسام از روی زمین
- ورزش
انجام نرمش های کششی و تقویتی میتواند تا حد زیادی قابلیت انعطاف مفاصل را حفظ کرده و آنها را قوی نگه دارد تا بتوان از عهده انجام فعالیت های روزمره برآمد. شنا و پیاده روی از نرمش های خوب هستند. آرتروز هر مفصل نرمش های مخصوص به خود دارد که با یاد گرفتن آنها میتوان تا حدود زیادی درد را کاهش داد
- کاهش وزن
اگر چاق هستند کم کردن وزن میتواند تا حد زیادی درد ناشی از آرتروز را کم کند. حتی چند کیلو کاهش وزن هم تاثیرات مهمی در کم کردن علائم بیماری دارد. اگر وزن متعادل دارید باز هم کم کردن وزن میتواند در کاهش علائم بیماری به شما کمک کند.
- وسایل کمکی
استفاده از وسایلی مانند بریس های زانو، کفی های مخصوص کفش و زیاد چسب زدن به کشکک برای کنترل حرکات آن میتواند در کاهش دردهای زانو به علت آرتروز موثر باشد
- عصا
به دست گرفتن عصا در دست مقابل اندام دچار آرتروز یا ساییدگی مفصل میتواند تا حدی درد ناشی از بیماری در مفصل ران و زانو را کم کند
- گرما
گرم نگه داشتم مفصل مبتلا به آرتروز میتواند تا حدی درد ناشی از آن را کاهش دهد. این گرما میتواند با استفاده از لباس های کلفت تر بدست آید و یا با استفاده از وسایل کمکی مانند کیسه آب گرم یا حوله برقی بتوان مفصل مبتلا را گرم کرد
- دارو
دارو میتواند درد و التهاب ناشی از آرتروز را کاهش دهد. برای مطالعه داروهای مورد استفاده در ساییدگی مفصل به مقاله بعد مراجعه کنید
- عمل جراحی
از اعمال جراحی متفاوتی در درمان آرتروز استفاده میشود. درمان های جراحی معمولا برای بیمارانی بکار برده میشود که درد و ناراحتی آنها به اقدامات درمانی قبلی پاسخ مناسبی ندهد.
منبع: دکتر من
ادرس مطب: :مازندران _ تنکابن _ میدان شهید شیرودی _ جنب اداره ی آموزش و پرورش _ ساختمان پارس _ طبقه ی دوم _ واحد ۱۸
| ||||
محققان انگلیسی داروی جدیدی برای متوقف ساختن پیشرفت آرتروز ابداع کردهاند.
آزمایشات اولیه بر روی حیوانات نشان داده است که این آمپول میتواند پیشرفت آرتروز را متوقف سازد.
تحقیقات اولیه نشان میدهد که این داروی جدید یک نوع آنتی بادی است که با این بیماری مبارزه میکند.
آمپولABT-981 که بر اساس آنتی بادیهای ناشی از سیستم ایمنی بدن ساخته شده است، بر روی یکی از مولفههای اصلی ابتلا به این بیماری یعنی مادهای به نام Interleukin-1 یا IL-1 اثر میگذارد.
IL-1 یک پیام رسان شیمیایی (سایتوکاین) برای سیستم ایمنی بدن است که در بروز التهاب نیز نقش دارد.
تصور میشود که IL-1 در نتیجه پیشرفت آرتروز در اطراف مفصل جمع میشود و باعث بروز التهاب و صدمه به غضروف میشود؛ بنابراین IL-1 نقش مهمی در ابتلا به آرتروز دارد.
همچنین تصور میشود کهIL-1 در افزایش میزان درد ناشی از آرتروز دخالت دارد. این آمپول که در منطقه مفصل تزریق میشود فعالیت سایتوکاین مضر را متوقف میکند.
آرتروز شایعترین نوع آرتریت در انگلیس به شمار میرود.آرتروز یا استئوآرتریت (osteoarthritis) شایع ترین بیماری از دسته التهاب مفاصل است.
در این بیماری غضروف مفصل صدمه دیده و کم کم از بین میرود؛ آرتروز ممکن است هر مفصلی را درگیر کند اما مفاصل بزرگ که وزن بدن را تحمل میکنند مثل مفاصل زانو و ران و ستون فقرات بیشتر در معرض ابتلا هستند.
زانوها از آسیب پذیرترین مفاصلی هستند که تحت تاثیر این بیماری قرار میگیرند به طوری که از هر پنج بزرگسال بالای 45 سال یک نفر به درد زانوی ناشی از آرتروز مبتلا است.
به گفته پزشکان علت بروز این بیماری هنوز مشخص نیست ولی چند عامل مانند افرایش سن، جنسیت و برخی از ناهنجاریهای مادرزادی استخوانی را در ابتلا به این بیماری موثر میدانند.
آرتروز در زنان بیشتر از مردان بروز میکند ولی دلیل آن هنوز به درستی مشخص نشده است. همچنین این بیماری در افراد بالای 40 سال بیشتر دیده میشود.
متاسفانه این بیماری با گذشت زمان بدتر میشود و هنوز درمان قطعی برای آن یافت نشده است اما با کمک برخی روشهای درمانی میتوان درد ناشی از این بیماری را کاهش داد و کیفیت زندگی بیمار را بهبود بخشید.
مسکنها فقط میتواند علائم این بیماری را کنترل کنند اما نمیتواند از پیشرفت این بیماری جلوگیری کند.
"طب سوزنی در کنترل و درمان ارتروز نقش موثری دارد و همه روزه کلینیک تخصصی طب سوزنی دکتر نیاستی پذیرای تعداد زیادی از بیماران می باشد"
منبع :دکتر مغاری
آدرس مطب: مازندران_تنکابن_میدان شهید شیرودی_جنب آموزش و پرورش_ساختمان پارس_طبقه۲_واحد۱۸
نقش تغذیه در زانو دردهای مزمن پررنگ تر است
علل زانو درد
اگرچه زانودرد مزمن مشکل شایع سالمندان است، اما ممکن است حتی در جوانان نیز مشاهده شود. اصلی ترین علت مرتبط با تغذیه در این مشکل، ابتلا به استئوآرتریت است، اما علت های دیگری مثل ضعف ماهیچه های پا، چاقی، نقرس، مشکلات استخوانی و آسیب های فیزیکی هم در بروز آن موثرند. برخی از این عوامل اثر هم افزایی دارند و به علاوه یکدیگر را نیز تشدید می کنند.
به عنوان مثال چاقی در بروز استئوآرتریت موثر است و استئوآرتریت با ایجاد محدودیت حرکتی موجب چاقی می شود و وجود همزمان آنها موجب تشدید چندباره زانودرد می شود.
غذاهای مناسب انتخاب کنید:
برخی غذاها حاوی آنتی اکسیدان ها و مواد ضدالتهابی دیگری هستند که در کاهش درد زانو موثرند. به طورکلی مصرف غذاهای سالم مثل غلات کامل، میوه ها و سبزی های تازه، ماهی ها و لبنیات به بهبود این مشکل کمک می کند. برخی مواد غذایی اثر ویژه ای در کاهش درد زانو دارند که به اختصار در موردشان صحبت خواهیم کرد:
سیر و پیاز:
این دو ماده غذایی که ضد میکروب هستند، در کاهش بروز همه عفونت ها موثرند و دردهای مرتبط با عفونت را کاهش می دهند.
سنجد:
سنجد دارای خواص آنتی اکسیدانی بوده و سرشار از مواد معدنی و ویتامین ها است. این ماده غذایی به دلیل خواص آنتی اکسیدانی و ضدالتهابی خود در درمان بسیاری از بیماری ها بویژه بیماری های قلبی- عروقی و دردهای استخوانی موثر است. در طب سنتی نوشیدن شیر گرم به همراه پودر سنجد برای کاهش درد زانوتوصیه می شود.
روغن زیتون:
روغن زیتون خواص ضدالتهابی دارد و مصرف شکل های خوراکی آن باعث کاهش مشکلات مفصلی می شود. همچنین ماساژ زانو با روغن زیتون به ویژه اگر گرم باشد در کاهش درد موثر است. در طب سنتی ماساژ زانو با روغن زیتون همراه زردچوبه و یا خردل توصیه شده است.
مـاهــی:
ماهی ها به خصوص ماهی های چرب منابع ویتامینD و اسیدهای چرب امگا-۳ هستند که هر دو برای کاهش درد های مفصلی توصیه شده اند.
سویا و آووکادو:
مطالعات متعددی حاکی از اثر مصرف این دو ماده غذایی در کاهش دردهای مفصلی هستند. اثرات مفید سویا ناشی از اسیدهای چرب مفید و نیز ترکیبات شبه هورمون زنانه بوده که ممکن است از پوکی استخوان نیز پیشگیری کنند. همچنین ایزوفلاوون های سویا اثرات ضدالتهابی نیز دارند.
مکمل های غذایی :
اگرچه دریافت مواد مغذی از طریق غذاها عموما بهتر از مصرف مکمل ها است، اما در برخی افراد ممکن است نیاز به دریافت مکمل های غذایی باشد. شایان ذکر است که همواره مصرف مکمل باید با تجویز تیم درمان باشد.
روغن ماهی و امگا-۳:
در ابتدا باید یادآور شویم که مکمل روغن ماهی تفاوت عمده ای با مکمل امگا-۳ دارد. روغن ماهی علاوه بر امگا-۳ حاوی ویتامین های A و D نیز هست، به همین دلیل مصرف آن باید حتما زیر نظر متخصص باشد. .
ویتامین D و کلسیم:
این مکمل ها عمومی ترین مکمل های مصرفی در سالمندان هستند و اثرات مفیدی در سلامتی آنها دارند. در مبتلایان به زانودرد که بالای ۶۰ سال سن دارند و یا مبتلا به پوکی استخوان هستند، مصرف این مکمل ها توصیه می شود.
ویتامین C:
ویتامین C در ساخته شدن غضروف ها نقش اساسی دارد، بنابراین احتمال اثر مثبت مصرف مکمل آن در کاهش درد زانو مطرح شده است. .
ویتامین های گروه B:
مصرف مکمل ویتامین های گروه B، به ویژه B1 در دردهای مفصلی مورد بررسی قرار گرفته است. اگرچه برخی مطالعات حاکی از کاهش درد بوده که به اثر این ویتامین ها در سیستم عصبی نسبت داده می شود، اما اظهارنظر قطعی نیاز به مطالعات بیشتر دارد.
ادویه های مفید را به غذا اضافه کنید:
اثر برخی ادویه ها هم در کاهش زانو درد مورد توجه قرار گرفته است.
زنجبیل:
امروزه اثر زنجبیل در بسیاری از بیماری ها از جمله دردهای مفصلی مورد توجه قرار گرفته است.
زردچوبه:
در طب سنتی برای درمان زانو درد، از ضمادهای جلدی زردچوبه استفاده می شود..
در مصرف نوشیدنی ها دقت کنید.
معمولا درمان جراحی برای دردهای زانویی آخرین راهکار است که درمان زانو دردها با استفاده ازدرمان فیزیکی ، آب درمانی، الکتروتراپی، در کاهش درد و تورم و التهاب موثر است.
تمرینات و حرکات برای درمان فیزیوتراپی باید با تکرار و شدت مناسب باشد.تا به کاهش درد و التهاب زانوها کمک کند.
البته برای جلوگیری از زانو دردراه رفتن 20 دقیقه روی زمین هموار، همراه با 4 دقیقه استراحت ، جلوگیری از سرازیری و سرپایینی مکرر، در پله ها، راه نرفتن، موثر است.
راه رفتن در آب استخری که دمای مناسبی داشته باشد به درمان دردهای زانو تاثیر می گذارد.
منبع:دکتر مغاری
ادرس مطب: مازندران_تنکابن_میدان شهید شیرودی_جنب آموزش و پرورش_ساختمان پارس_طبقه۲_واحد۱۸