سپینا بیفیدا ( اسپاینا بیفیدا) Spina bifida یا مهره شکاف دار یک از شایعترین ناهنجاری های مادرزادی است که در ستون مهره ایجاد میشود.
ستون فقرات از مهره هایی درست شده که پشت سر هم از بالا به پایین ردیف شده اند. هر مهره از دو قسمت تشکیل شده است. یک قسمت جلویی که به شکل یک استوانه است و یک قسمت پشتی که شامل تیغه های استخوانی است که به نحوی به یکدیگر متصل شده اند که یک حلقه را تشکیل میدهند. در درون این حلقه نخاع قرار دارد. در اسپاینا بیفیدا این قسمت حلقوی مشکل داشته و در پشت آن شکافی وجود دارد.
در روزهای اول تشکیل جنین، بافتی به شکل یک نوار پهن وجود دارد که در روز 28 جنینی دو لبه آن در طول بهم آمده و یک لوله را درست میکنند که به آن لوله عصبی میگویند. مغز و نخاع و ستون مهره از این لوله عصبی درست میشوند. به عللی که هنوز بر ما ناشناخته است در بعضی جنین ها این اتفاق نیفتاده و این لوله خوب درست نمیشود. در نتیجه وقتی این جنین بزرگ شده و سپس متولد میشود در بعضی از مهره ها که معمولا مهره های پایینی کمر هستند حلقه استخوانی پشت نخاع از پشت باز مانده است. این تغییرات ممکن است در یک مهره یا در چند مهره باشد.
گرچه علل اسپینا بیفیدا هنوز ناشناخته است ولی در بعضی حالات احتمال ایجاد آن بیشتر میشود.
ادرس مطب : مازندران _ تنکابن _ میدان شهید شیرودی _ جنب اداره ی آموزش و پرورش _ ساختمان پارس _ طبقه ی دوم _ واحد ۱۸
فراد مبتلا به پوکی استخوان و استیوپوروز همیشه در خطر شکستگی های مزمن یا پاتولوژیک در ستون مهره هستند. مهره های ستون فقرات که بر اثر پوکی استخوان ترد و شکننده شده اند زیر فشار وزن قسمت های بالایی خرد شده و در خودشان فرو میروند. این خرد شدگی مهره ها موجب میشود ستون فقرات بتدریج به سمت جلو قوس بردارد و شکل معروف قد خمیده ای که بعضی از افراد مسن دارند به علت همین روند ایجاد میشود.
قد خمیده ما سهلت نماید اما بر چشم دشمنان تیر از این کمان توان زد "حافظ"
این قد خمیده اکثرا ما را به یاد کوهی از حکمت در بزرگسالان ما بخصوص مادربزرگ های ما میندازد و مانند هر چیز دیگر آنها دوست داشتنی است ولی میتواند مشکلات عدیده ای را هم مانند کمردرد، اختلال در خوابیدن، اشکال در کارآیی ریه و دستگاه گوارش برای آنها ایجاد کند.
کیفوپلاستی یا کایفوپلاستی Kyphoplasty میتواند شکل مهره کلاپس شده و تغییر شکل یافته را تا حدی به حالت قبل برگرداند.
مهمترین قسمت مهره که به آن جسم مهره Vertebral body میگویند به شکل استوانه ای کم ارتفاع است. در پوکی استخوان جسم مهره بیش از ساختمان های پشتی آن ترد و شکننده میشود. بنابراین مفاصل فاست معمولا بدون مشکل باقی میمانند ولی به علت اینکه جسم مهره پوک تر میشود شکستگی های مکرر و متعدد در آن موجب میشود زیر بار فشار قسمت های بالایی، در خود فرو رفته و کلاپس کند. چون قسمت های پشتی مهره و مفاصل فاست سالم میمانند این کلاپس حول محور مفاصل فاست صورت گرفته و در نتیجه قدام یا جلوی جسم مهره بیشتر در خود فرو رفته و ارتفاع کم میکند. همین امر موجب میشود ستون فقرات بتدریج بصورت خمیده به جلو و گوژ درآید.
مراحل کیفوپلاستی
برای انجام عمل کیفوپلاستی بیمار بیهوش شده و به شکم بر روی تخت جراحی خوابانده میشود. سپس جراح با کمک فلوروسکوپ (نوعی دستگاه تصویربرداری کامپیوتری در اطاق عمل که تصاویر تهیه شده را بر روی مانیتور نشان میدهد) و از طریق شکاف پوستی کوچکی در پشت کمر سرمته بلندی را به درون جسم مهره میفرستد.
پس از خارج کردن سرمته لوله خاصی که روی آن بالون کوچکی قرار دارد را از طریق سوراخ ایجاد شده به درون جسم مهره فرستاده و بالون را با هوا باد میکند. با اتساع بالون جسم مهره دوباره شکل اولیه خود را بدست میاورد. پس از آن جراح باد بالون را خالی کرده و آن را از مهره خارج میکند و از طریق همان سوراخ ایجاد شده، ماده خاصی به نام سیمان استخوانی را که به شکل خمیر است به درون حفره ای که با اتساع بالون در جسم مهره ایجاد شده میفرستد. این سیمان استخوانی در عرض چند دقیقه سفت و سخت شده و موجب میشود شکل مهره در حالت تصحیح شده باقی بماند.
تزریق سیمان استخوانی به درون مهره
تصویر سمت چپ مهره قبل از تزریق و در سمت راست مهره بعد از تزریق سیمان دیده میشود
ادرس مطب: مازندران _ تنکابن _ میدان شهید شیرودی _ جنب اداره ی آموزش و پرورش _ ساختمان پارس _ طبقه ی دوم _ واحد ۱۸
عضلات پشت ران را همسترینگ میگویند. این عضلات مسئول خم کردن مفصل زانو هستند. توانایی انعطاف و کش آمدن در این عضلات نقش مهمی در درمان بسیاری از بیماری های مفصل زانو دارد. برای نیل به این هدف نرمش های کششی خاص این عضلات طراحی شده است که دو نوع آن در زیر توضیح داده میشود. یکی از این نرمش ها در حالت نشسته و دیگری در حالت خوابیده انجام میگردد.
روی زمین بنشینید. هر دو اندام تحتانی را مستقیم و در کنار یکدیگر جفت کنید. دست هایتان را در دو طرف بدنتان قرار داده و به آهستگی تنه خود را به جلو خم کنید ولی زانوهایتان خم نشوند. با این کار عضلات پشت ران شما تحت کشش قرار میگیرند. برای انجام این نرمش میتوانید نوک انگشتان دست خود را به نوک انگشتان پا نزدیک کنید.
در این نرمش میتوان هر دو پا را به جلو صاف کرده و کشش را برای هر دو ران انجام داد و یا یک ران را خم کرده و کشش را فقط در مورد عضلات همسترینگ یک طرف اعمال کرد.
در موارد پیشرفته تر میتوانید مچ پا یا پاهای خود را گرفته و آنها را به طرف خود بکشید. به این ترتیب تنه شما بیشتر به سمت جلو رفته و عضلات همسترینگ بیشتر تحت کشش قرار میگیرند. در تمامی حالات باید زانو کاملا صاف بماند.
روبروی یک دیوار بخوابید و یک پا را بالا برده و پاشنه آن را به دیوار تکیه بدهید. سپس بتدریج باسن خود را به دیوار نزدیک کرده و زانو را کاملاً در حالت صاف نگه دارید تا در عضلات پشت ران خود احساس کشش کنید. این حالت را 5 ثانیه نگه داشته و آرام دوباره به حالت اول برگردید.
کشش در حالت خوابیده را میتوان به دو طریق دیگر هم انجام داد.
در یک روش بیمار به پشت خوابیده و زانوی طرف سالم را خم کرده و کف پا را بر زمین میگذارد. سپس با هر دو دست ران طرف بیمار را درست در بالای زانو گرفته و آن را به طرف خود میشکد. در حین انجام این نرمش زانوی طرف بیمار باید کاملا صاف و کشیده باشد.
در روش دیگر بیمار به پشت دراز کشیده و ران طرف بیمار را در حالیکه زانو کاملا صاف است با بالا میبرد. سپس دو طرف یک ریسمان را که از زیر کف پا عبور داده به دو دست گرفته و آن را به طرف بالا میکشد. در حین انجام این نرمش زانو نباید خم شود.
برای انجام این نرمش بیمار ایستاده و سپس پاشنه پای طرف بیمار را بر روی یک بلندی (یک پله یا یک میز) قرار میدهد. سپس در حالیکه زانو کاملا صاف است تنه خود را به سمت جلو متمایل میکند
در روش دیگر انجام این نرمش بیمار می ایستد. سپس پاشنه پای طرف بیمار را یک قدم جلوتر گذاشته و در حالیکه زانوی آن را کاملا در حالت صاف و مستقیم نگه داشته است تنه خود را به جلو و پایین خم میکند. در همین حال با دو دست خود پایین ران را به سمت پشت فشار میدهد.
ادرس مطب : مازندران _ تنکابن _ میدان شهید شیرودی _ جنب اداره ی آموزش و پرورش _ ساختمان پارس _ طبقه ی دوم _ واحد ۱۸
شایعترین علت درد در سمت داخلی زانو، تقریباً شش سانتیمتر پایینتر از مفصل زانو به علت بورسیت پس آنسرین Pes anserine است.
قبل از هر چیز باید بدانیم بورس چیست. بورس ها کیسه هایی با دیواره بسیار نازک هستند. در بدن انسان این کیسه ها در بین بافت هایی قرار میگیرند که روی یکدیگر حرکت کرده و میلغزند. وظیفه این کیسه ها تسهیل حرکت و لغزیدن این بافت ها در کنار یکدیگر است. در حالت عادی داخل این کیسه ها مایع لغزنده ای وجود دارد که موجب میشود دو سطح روبروی بورس روی یکدیگر بلغزند. بورس ها بیشتر در اطراف مفاصل قرار دارند. التهاب بورس را بورسیت Bursitis میگویند.
محل بورسیت پس آنسرین در زیر زانو
ادرس مطب : مازندران _ تنکابن _ میدان شهید شیرودی _ جنب اداره ی آموزش و پرورش _ ساختمان پارس _ طبقه ی دوم _ واحد ۱۸
لیگامان ها یا رباط ها بافت هایی به شکل نوار های محکم هستند که دو استخوان دو طرف یک مفصل را به یکدیگر متصل کرده و موجب پایداری مفصل میشوند.
آسیب لیگامان های مچ دست به سه صورت امکان پذیر است
آسیب لیگامانهی مچ دست موقعی ایجاد میشود که نیروهای بزرگی از این مفصل عبور میکنند و معمول ترین مکانیم آن زمین خوردن با کف دست است. گاهی اوقات پیچش شدید دست موجب این آسیب میشود.
اکثر آسیب های لیگامان های مچ دست در حین فعالیت های ورزشی ایجاد میشوند بخصوص ورزش هایی مانند دوچرخه سواری و اسکی.
1- لیگامان های سطح پشتی و کفی در مفصل مچ دست
پزشک متخصص طب فیزیکی بعد از اینکه با بیمار در مورد مشکلاتش و اینکه آسیب چگونه ایجاد شده است صحبت کرده و اطلاعات لازم را جمع آوری کرد مچ دست وی را معاینه میکند. معمول ترین علائم بیمار درد و خشکی حرکات و کاهش قدرت مچ دست است.
پزشک معالج سعی میکند با معاینه محل درد را دقیقا مشخص کرده و هرگونه ناپایداری در مفصل را متوجه شود. رادیوگرافی سادهمیتواند هرگونه شکستگی استخوان ها را که ممکن است همراه با آسیب لیگامان ایجاد شده باشند نشان بدهد. همچنین ممکن است بتواند ناپایداری مفصل را هم مشخص کند.
رادیوگرافی یا عکس برداری ساده نمیتواند لیگامان را نشان بدهد پس جراح ارتوپد برای دیدن لیگامان ها ممکن است نیاز به استفاده از دیگر روش های تصویربرداری مانند ام ار ای یا آرتروگرافی با ام آر آی پیدا کند. در آرتروگرافی با ام آر آی ماده ای به داخل مفصل مچ دست تزریق میشود و سپس ام آر آی انجام میشود. به این ترتیب داخل مفصل مچ دست بهتر دیده میشود. یکی از بهترین روش برای تشخیص آسیب های لیگامان های مچ دست ارتروسکوپی است. در این روش با ورود لوله هایی که حامل دوربین هستند میتوان داخل مفصل مچ دست را دید. البته این روش تقریبا یک نوع جراحی کوچک است و در اطاق عمل انجام میشود و باید منافع و مضار آنرا قبل از انجام آن در نظر داشت.
نوع درمان این آسیب ها بستگی به شدت آسیب دارد. وقتی آسیب فقط بصورت کشیدگی لیگامان مچ دست باشد درمان آن ممانعت از ادامه فعالیت ورزشی، استفاده از اتل یا اسپلینت و سرد کردن و بالا نگه داشتن مچ دست برای کاهش تورم است. بعد از مدتی که بهبودی ایجاد شد فرد میتواند کم کم به فعالیت ورزشی برگردد. در این موارد که شدت آسیب ها کم است معمولا بهبودی لیگامان به نحو مطلوبی صورت میگیرد. البته احتمال قدری خشکی مفصل بصورت کاهش دامنه حرکتی وجود دارد که در صورت وقوع، معمولا با استفاده از روش هایی مانند نرمش های کششی بهبود میابد.
وقتی شدت آسیب بیشتر است و لیگامان پاره شده است تصمیم به اینکه بیمار نیاز به عمل جراحی دارد یا خیر با در نظر گرفتن متغیرهایی مانند اینکه چه لیگامانی آسیب دیده یا بیمار نیاز به چه حدی از توانایی بدنی دارد فرق میکند. ممکن است درمان بصورت برداشتن کناره های پاره شده و متورم لیگامان بوسیله آرتروسکوپ باشد و یا ممکن است جراح ارتوپد تصمیم بگیرد جراحی باز انجام دهد و لیگامان های پاره شده را ترمیم کند. در بسیاری موارد پارگی بصورتی است که بافت قابل ملاحظه ای از لیگامان برای ترمیم باقی نمانده است و درمان بصورت بازسازی انجام میشود یعنی پزشک جراح ارتوپد، بافت دیگری که شبیه لیگامان است ( مانند کپسول مفصل یا پیوند های لیگامانی) را در محل قبلی لیگامان جاگذاری میکند. این وضعیت بخصوص موقعی که در انجام درمان تاخیر ایجاد شده است دیده میشود.
ادرس مطب: مازندران _ تنکابن _ میدان شهید شیرودی _ جنب اداره ی آموزش و پرورش _ ساختمان پارس _ طبقه ی دوم _ واحد ۱۸