پارگی منیسک مانند بسیاری از آسیبدیدگیهای زانو میتواند دردناک و آزاردهنده باشد و متأسفانه آسیب بسیار شایعی است. در واقع آسیب منیسک یکی از انواع آسیبهای غضروفی زانو است که بیشترین فراونی وقوع را داند.
منیسک یک قطعه غضروفی در داخل زانو است که به عنوان ضربهگیر و تثبیتکننده مفصل زانو عمل میکند. این قطعه از ساییدگی و فرسایش استخوانها جلوگیری میکند، اما چرخش مفصل زانو میتواند باعث پاره شدن مینسک شود. در برخی موارد، تکهای از غضروف پاره شده در داخل مفصل زانو گیر میکند و باعث قفل شدن زانو میشود.
پارگی منیسک در ورزشهایی که برخورد در آنها زیاد است مانند فوتبال و نیز در ورزشهای بدون برخورد مانند والیبال که مستلزم پرش و تغییر ناگهانی بازیکن است، بسیار شایع میباشد. این آسیب هنگامی روی میدهد که شخص در حال دویدن به طور ناگهانی تغییر مسیر دهد و غالباً به طور همزمان با سایر آسیبدیدگیهای زانو مانند پارگی رباط صلیبی جلویی اتفاق میافتد. خطر پارگی منیسک بخصوص در ورزشکاران مسنتر بسیار بالاتر است زیرا با افزایش سن، استحکام مینسک کاهش پیدا میکند، به طوریکه بیش از 40 درصد افراد بالای 65 سال از این آسیبدیدگی رنج میبرند.
علائم پارگی منیسک عبارت است از :
• درد در ناحیه زانو
• ورم زانو
• احساس ترک خوردن یک جسم در زمان آسیبدیدگی
• مشکل شدید در خم و راست کردن زانو
• گیر کردن یا قفل کردن مفصل زانو
بلافاصله پس از آسیبدیدگی ممکن است درد زانو چندان شدید نباشد. حتی ممکن است یک بازیکن با وجود آسیبدیدگی به بازی ادامه دهد، اما هنگامی که ورم زانو شروع میشود، احساس درد و آسیبدیدگی نیز آغاز میشود.
پزشک معالج برای تشخیص پارگی منیسک از شما یک امتحان کامل میگیرد. ابتدا در مورد اینکه چگونه این آسیبدیدگی اتفاق افتاده است سؤال میکند. ممکن است برای تشخیص شکستگی احتمالی استخوانها نیاز به تصویربرداری با اشعه ایکس باشد. همچنین ممکن است برای ارزیابی دقیقتر و تشخیص جزئیات بیشتری از وضعیت غضروف زانو، به اسکن MRI نیاز باشد.
درمان پارگی منیسک به اندازه و موقعیت پارگی بستگی دارد. عوامل دیگری از قبیل سن مصدوم، میزان فعالیت و آسیبدیدگیهای دیگری که ممکن است با آن همراه باشد نیز بر نوع درمان اثر میگذارد. قسمت بیرونی منیسک که اغلب تحت عنوان “ناحیه قرمز” شناخته میشود از ذخیره خونی خوبی برخوردار است و در مواردی که پارگی کوچک باشد، میتواند به خودی خود ترمیم شود. اما دو سوم داخلی منیسک که اصطلاحاً “ناحیه سفید” خوانده میشود، فاقد ذخیره خونی مناسب است. بنابراین پارگی در این ناحیه به طور خود به خود ترمیم نمیشود، زیرا جریان خون در این قسمت وجود ندارد تا بتواند عناصر غذایی مسؤل ترمیم آسیبدیدگی را به این ناحیه بیاورد.
لیزر پرتوان و مگنت تراپبی جهت کاهش و کنترل در بیماران کمک قابل توجهی می کند بیمارانی که دچار پاره گی منیسک زانو هستند جهت درمان غیر جراحی به کلینیک دکتر نیاستی مراجعه می کنند.
خوشبختانه همه پارگیهای منیسک نیاز به جراحی ندارند. اگر زانو قفل نمیکند، ثبات کافی دارد و علائم آسیبدیدگی به خودی خود برطرف شود، درمانهایی غیر از جراحی میتواند کفایت کند. برای تسریع در بهبود پارگی منیسک میتوانید:
• زانو را استراحت دهید. اگر زانو درد میکند فعالیتهایی که نیاز به راه رفتن دارد را کاهش دهید. برای کمک به تسکین درد زانو از عصاهای زیر بغل استفاده کنید.
• روی زانو یخ بگذارید تا درد و ورم آن کاهش یابد. این کار را به مدت 2 تا 3 روز و یا تا زمانی که درد و ورم زانو به طور کامل برطرف شود، هر 3 تا 4 ساعت یک مرتبه و هر مرتبه 15 تا 20 دقیقه انجام دهید.
• زانو را فشرده کنید. از یک باند کشی یا زانوبندهای پلیمری مخصوص برای کنترل ورم زانو استفاده کنید.
• زانو را بالا نگه دارید. برای این کار در زمان نشستن یا لم دادن، یک بالش زیر پاشنه پا قرار دهید.
• داروهای ضد التهاب مصرف کنید. داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی به کاهش درد و ورم زانو کمک میکند. اما این داروها میتواند برخی اثرات جانبی از قیبل افزایش زخمها و خونریزی به همراه داشته باشد. بنابراین این داروها باید فقط در موارد خاص و با دستور پزشک مصرف شود.
• برای کاهش تنش در ناحیه زانو، تمرینهای کششی و تقویت کننده انجام دهید. از پزشک بخواهید که درمانهای فیزیکی و حرکتی مناسب به شما توصیه کند.
• از فعالیتهای فیزیکی آسیبزا مانند دویدن و پریدن خودداری کنید.
این درمانهای مراقبتی همیشه نمیتوانند برای بهبود پارگی منیسک کافی باشد. اگر پارگی بزرگ باشد و یا علائمی از قبیل ناپایداری یا قفل کردن زانو مشاهده شود، ممکن است برای ترمیم یا برداشتن تکههای ناپایدار نیاز به جراحی باشد. البته این یک جراحی بسیار ساده است و بیمار در همان روز جراحی میتواند ترخیص شود. ممکن است بعد از جراحی برای محافظت از زانو به بریس نیاز باشد.
برای 85 تا 90 درصد از افرادی که برای درمان پارگی منیسک عمل جراحی انجام میدهند، نتایج رضایتبخشی در کوتاه مدت به دست میآید. اما در دراز مدت در افرادی که آسیبدیدگی منیسک، بزرگ و ترمیمناپذیر باشد ممکن است ریسک ابتلا به آرتروز زانو افزایش یابد.
زمان بهبودی کامل زانو به عوامل مختلفی از جمله شدت پارگی منیسک بستگی دارد. در صورت انجام عمل جراحی، بهبودی کامل ممکن است بسته به نوع روش جراحی مورد استفاده و سایر عوامل، بین 4 تا 6 هفته طول بکشد. اما به خاطر داشته باشید که سرعت بهبود آسیبدیدگی در افراد مختلف، متفاوت است. در اغلب موارد از درمانهای فیزیکی بعد از جراحی برای کاهش عوارض و تسریع در بهبودی استفاده میشود.
اگر تیم پزشکی شما موافقت کند میتوانید در طول مدت زمانی که تا بهبودی کامل زانو طول میکشد، فعالیت جدیدی که باعث تشدید آسیبدیدگی نشود داشته باشید. برای مثال دوندهها میتوانند تمرین شنا انجام دهند.
تا زمان دستیابی به نتایج زیر، فعالیتهای فیزیکی که در گذشته انجام میدادهاید را از سر نگیرید:
• بتوانید زانو را به طور کامل و بدون احساس درد خم و راست کنید.
• هنگام راه رفتن، دویدن آرام، دویدن سریع یا پریدن هیچگونه احساس دردی در ناحیه زانو نداشته باشید.
• زانو ورم نداشته باشد.
• قدرت زانوی آسیبدیده برابر با قدرت زانوی دیگر باشد.
اگر قبل از بهبودی کامل زانو فعالیت شدیدی انجام دهید، ممکن است باعث آسیبدیدگی بیشتر زانو شود.
تمرینهای مناسب برای بهبود آسیبدیدگی مینسک:
• کشش ملایم زانو
• کشش پاشنه
• کشش ساق پا در حالت ایستاده
• کشش عضلات پشت ران روی دیوار
• بلند کردن مستقیم پا
• کشش ران پا در حالت خوابیده به دمر
• حرکت زانو از بغل
• چمباتمه زدن کنار دیوار در حالی که یک توپ بین کمر و دیوار باشد
معمولاً جلوگیری از پارگی منیسک به سادگی امکانپذیر نیست، چرا که معمولاً در اثر سوانح یا مصدومیتهای ناگهانی اتفاق میافتد. اما رعایت نکات زیر میتواند خطر آسیبدیدگی زانو را کاهش دهد:
• با انجام حرکات ورزشی منظم، ماهیچههای ران پا را قوی نگه دارید.
• قبل از شروع ورزش یا فعالیتهای بدنی شدید ابتدا با انجام حرکات سبک، بدن را گرم کنید.
• در خلال ورزش یا کارهای سنگین گاهی به بدن استراحت دهید. خستگی ماهیچهها میتواند خطر آسیبدیدگی را افزایش دهد.
• کفش دارای استحکام کافی و سایز مناسب بپوشید.
• انعطافپذیری بدن را حفظ کنید.
• هرگز شدت فعالیتهای کاری خود را به طور ناگهانی زیاد نکنید، بلکه این کار را به آرامی انجام دهید.
ادرس مازندران _ تنکابن _ میدان شهید شیرودی _ جنب اداره ی آموزش و پرورش _ ساختمان پارس _ طبقه ی دوم _ واحد ۱۸