مفصلی که به نام مفصل شانه میشناسیم از ارتباط سر استخوان بازو با کاسه اش در استخوان کتف به وجود میآید .این ، اصلیترین مفصل شانه است و بیشترین حرکات شانه توسط آن صورت میگیرد .نکتهای که باید بدانیم این است که این مفصل یکی از چهار مفصل تشکیلدهنده شانه میباشد و سه مفصل دیگر نیز در شانه وجود دارد که حرکات را در جهات مختلف تسهیل مینمایند . یکی از این مفاصل از ارتباط انتهای خارجی استخوان ترقوه و زائده ای از استخوان کتف بنام آکرومیون بهوجود میآید که به آن مفصل آکرومیوکلاویکولار یا ترقوه ای- آکرومیونی میگویند و در بالای مفصل اصلیشانه قرار میگیرد .
علت دررفتگی مفصل آکرومیوکلاویکولار در شانه (ACROMIOCLAVICULAR JOINT DISLOCATION) چیست ؟
ضربه مستقیم به مفصل شانه مانند زمین خوردن روی شانه یا سقوط اجسام سنگین روی سطح خارجی شانه میتواند به لیگامانها و عناصر نگهدارنده در مفصل آکرومیوکلاویکولار صدمه بزند . مکانیزم دیگر به صورت غیرمستقیم بوده و به دنبال زمین خوردن روی دستهای باز اتفاق میافتد .در این مکانیسم انرژی حاصل از تماس دستها با زمین از طریق محور اندام به شانه منتقل شده و جمع شدن انرژی در این مفصل باعث آسیب آن میشود . آسیب این مفصل بیشتر در رویدادهای ورزشی رخ میدهد .
تقسیمبندی در دررفتگی مفصل آکرومیوکلاویکولار در شانه (ACROMIOCLAVICULAR JOINT DISLOCATION) :
نوع آسیبی که در این مفصل بهوجود میآید بسته به میزان انرژی حاصل از رویداد رخ داده میتواند متفاوت باشد .
در مواردی که شدت صدمه کم است لیگامان ها و عناصر نگهدارنده دچار حالت کشیدگی و آزردگی میشوند . پارگی در این لیگامانها و عناصر روی نمیدهد و در نتیجه جابهجایی یا دررفتگی در این مفصل نداریم . درد و التهاب چند روز طول کشیده و بهتدریج با استراحت و اقدامات درمانی نگهدارنده بهتر میشود .
با افزایش شدت صدمه ، لیگامان ها و عناصر دچار پارگی میشوند ولی این پارگی کامل نیست و در نتیجه جابهجایی در مفصل کم بوده و دررفتگی کامل نمیباشد.
در صدمات شدید ، لیگامانها و عناصر نگهدارنده به طور کامل پاره شده و حتی گاهی عضلات اطراف مفصل شانه نیز دچار پارگی میشوند . در این موارد مفصل به طور کامل دچار دررفتگی شده و انتهای خارجی استخوان ترقوه جابهجا شده و به سمت بالا حرکت میکند .
علایم بالینی دررفتگی مفصل آکرومیوکلاویکولار در شانه (ACROMIOCLAVICULAR JOINT DISLOCATION) چیست و این عارضه چگونه تشخیص داده میشود ؟
به دنبال حادثه درد شدیدی در ناحیه شانه بهوجود میآید . این درد روی مفصل آکرومیوکلاویکولار متمرکز بوده و این مفصل در لمس حساس و دردناک است . در مواردی که شدت آسیب کمتر است و پارگی در لیگامانها و عناصر نگهدارنده کامل نمیباشد ، حالت نیمه دررفتگی در مفصل به وجود میآید که ممکن است در نگاه کاملاً طبیعی به نظر برسد یا جابجایی کمی که در مفصل بهوجود میآید بهصورت برجستگی کوچکی در انتهای خارجی استخوان ترقوه رویت شود .در افراد چاق یا عضلانی این جابجایی کم معمولاً به خوبی دیده نمیشود . در این موارد جهت تشخیص دقیقتر اقدام به رادیوگرافی شده و جابهجایی بهوجودآمده در مفصل در رادیوگرافی مورد بررسی قرار میگیرد . در مواردی که جابهجایی در رادیوگرافی مورد تردید باشد از شانه سمت مقابل نیز اقدام به عکسبرداری شده و دو طرف با یکدیگر مورد مقایسه قرار میگیرند .این رادیوگرافی ها باید در حالت ایستاده گرفته شوند زیرا جابهجایی حتی اگر قابل توجه نیز باشد ممکن است در حالت خوابیده از بین رفته و در رادیوگرافی کاملاً طبیعی به نظر برسند . گاهی در حالت ایستاده به مچ دست دو طرف وزنه وصل میکنند و در این وضعیت از دو طرف اقدام به عکسبرداری مینمایند . وزنه وصل شده به مچ دست با کشیدن اندام به سمت پایین جابهجایی را در سمت آسیبدیده افزایش داده و در مقایسه با سمت مقابل این اختلاف بهتر دیده میشود .
در مواردی که آسیب شدید بوده و پارگی در لیگامانها و عناصر نگهدارنده کامل میباشد ، انتهای خارجی استخوان ترقوه از جایگاه خود روبهروی زائده آکرومیون استخوان کتف جابهجا شده و به صورت برجستگی زیر پوست رویت میشود . رادیوگرافی بهعمل آمده در این موارد ، در حالت ایستاده ، این جابهجایی را به وضوح نشان میدهد .
درمان دررفتگی مفصل آکرومیوکلاویکولار در شانه (ACROMIOCLAVICULAR JOINT DISLOCATION) چیست ؟
در دررفتگی مفصل اصلی شانه جهت درمان ، اقدام به جااندازی تحت کشش میشود . با این کار سر استخوان بازو به کاسه خود در استخوان کتف برمیگردد . در دررفتگی مفصل آکرومیوکلاویکولار در شانه ، جااندازی تحت کشش هیچ جایگاهی ندارد . جابهجایی انتهای خارجی استخوان ترقوه با فشار یا دستکاری به جای اصلی خود در مفصل برمیگردد ولی به علت نیروهای جابجا کننده پیرامون مفصل در جای خود باقی نمیماند و بلافاصله پس از رفع فشار مجدد جابجا میشود . در گذشته با استفاده از چسب سعی میشد جابهجایی استخوان ترقوه را در وضعیت اصلاحشده نگهدارند . این روش نیز در درمان این عارضه دیگر هیچ جایگاهی ندارد . از یک طرف چسب مورد استفاده توانایی نگهداشتن استخوان جابهجا شده را در جای خود به مدت طولانی نداشته و از طرف دیگر پوست در زیر محل چسب دچار آزردگی و زخم میشد .
در مواردی که آسیب خفیف بوده و لیگامانها و عناصر نگهدارنده فقط دچار کشیدگی شده باشند یا پارگی در آنها به طور کامل نباشد ، درمان آن غیر جراحی است . در مرحله اول با استفاده از استراحت ، کمپرس سرد و داروهای ضد التهاب درد را کنترل کرده و پس از یکی دو هفته ازدرمان فیزیکی جهت برگشته کامل حرکات و تقویت عضلات بهره گرفته میشود .در مواردی که آسیب شدید بوده و دررفتگی در مفصل به طور کامل رخ داده باشد در بسیاری از اوقات از عمل جراحی جهت اصلاح وضعیت بوجود آمده استفاده میکنند . طی جراحی انتهای خارجی استخوان ترقوه را در محل اصلی خود روبهروی زایده آکرومیون قرارداده و لیگامانها و عناصر آسیب دیده را ترمیم کنند سپس با ابزاری فلزی مانند پین ، پیچ یا پلاکهائی که امروزه اختصاصاً برای این منظور ساخته شده است وضعیت اصلاحشده را تثبیت میکنند . لیگامانها و عناصر ترمیم شده در مدت دو ماه بهبود پیدا کرده و پس از آن ابزار مورد استفاده بسته به نوع مورد استفاده و شرایط موجود میتواند خارج شده یا در محل باقی بماند
ادرس مطب::مازندران _ تنکابن _ میدان شهید شیرودی _ جنب اداره ی آموزش و پرورش _ ساختمان پارس _ طبقه ی دوم _ واحد ۱۸