تورم زانو مشکل شایعی است که از جمع شدن مایع داخل یا اطراف مفصل زانو نشأت میگیرد و از آن با اصطلاح “آب آوردن زانو” یا “افیوژن مفصل زانو” نیز یاد میشود. ورم زانو (آب آوردن زانو) به صورت ناگهانی یا تدریجی ایجاد میشود و با محدود کردن میزان حرکت پا، راه رفتن را بسیار دشوار و ناراحت کننده میسازد. زانو غالباً پس از آسیبدیدگی متورم میشود، اما گاهی نیز هیچ دلیل مشخصی را نمیتوان برای ورم زانو تعیین کرد.
ورم زانو (آب آوردن زانو) معمولاً هنگامی ایجاد میشود که مایع اضافی به یکی از دو علت زیر داخل کپسول زانو انباشته شود:
خونریزی درون مفصلی: این مشکل عموماً پیآمد آسیبدیدگی است و زانو به سرعت ظرف چند دقیقه متورم میشود.
جمع شدن مایع سینوویال: این نوع ورم زانو معمولاً به تدریج ایجاد میشود، حالت رفت و برگشتی دارد و شدت تورم متغیر است.
ورم زانو (آب آوردن زانو) معمولاً به یکی از چهار طریق زیر ایجاد میشود:
شایعترین انواع ورم خارج کپسول مفصل عبارتاند از:
بورسیت (التهاب بورس): بورسها کیسههای کوچک مملو از مایع هستند که بین استخوانها و بافتهای نرم قرار دارند تا از شدت سایش کم کنند، چرا که در صورت شدید بودن سایش التهاب بروز خواهد یافت. معمولاً در چنین حالتی کیسههای متورم ایجاد میشود و کل زانو ورم نمیکند. ورم جلوی کاسه زانو معمولاً از بورسیت جلوی کشککی (پره پاتلار) یا زانوی خانهداران ناشی میشود. ورم پشت زانو غالباً شبیه به پرتقالی کشیده است و معمولاً در بورسیت پوپلیتئال یا کیست بیکر ریشه دارد.
هماتوم: آسیب دیدن بافتهای نرم اطراف زانو منجر به خونریزی میشود. خون اطراف عضلهها جمع میشود و در نتیجه توده یا برجستگی سفتی تشکیل میشود. اگر شدت خونریزی کم باشد عموماً از آن با اصطلاح خون مردگی/ کبودی یاد میشود.
پارگی رباط: یکی از متداولترین پیآمدهای پارگی کامل رباط تورم زانو است که معمولاً به پارگی رباط صلیبی قدامی (ACL) مربوط میشود.
پارگی مینیسک: پارگی لبه بیرونی غضروف پوشش دهنده داخل زانو
شکستگی استخوان: شکستگی یکی از استخوانهای زانو ورم کردن آن را به دنبال دارد.
دلایل متداول این نوع آب آوردن زانو عبارتاند از:
پارگی مینیسک: پارگی بخش بیرونی غضروف پوشاننده داخل مفصل زانو ورم این مفصل را در پی دارد. چون خونرسانی بخش داخلی مینیسک ضعیف است، معمولاً خونریزی آن پس از صدمه دیدن شدید نیست.
کشیدگی و رگ به رگ شدن زانو: در این حالت رباط بیش از اندازه کشیده میشود و علی رغم آسیب دیدن چند فیبر مشکل دیگری به وجود نمیآید.
ارتریت (بیماری التهابی مفصل): آرتریت، به ویژه آرتروز زانو، شایعترین علت ورم تدریجی زانو است که غالباً از آن با اصطلاح آب آوردن زانو یاد میشود. آرتریت در کل به سایش و فرسایش غضروف و استخوانها اطلاق میشود و باعث میشود بدن مایع اضافی در زانو تولید کند که میزان آن متغیر است.
از شایعترین دلایل این نوع ورم زانو میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
عفونت: عفونت با افزایش دادن میزان مایع تولید شده درون مفصل باعث ورم کردن زانو میشود. عفونت معمولاً پس از جراحی یا بریدگی عمیق بروز مییابد، البته گاهی عفونت داخل بدن در مفصل نیز منتشر میشود.
نقرس: میزان بالای اسید اوریک، تولید شده به عنوان بخشی از فرایند گوارش، منجر به شکلگیری کریستالهای تیز سوزنی شکلی در داخل مفصل میشود که التهاب و آب آوردن زانو را در پی دارد.
معاینه بالینی اصولی زانو با استفاده از روشهای خاص و بهرهگیری از آزمایشهای تصویربرداری تشخیصی و آرتروسنتز زیربنای تشخیص صحیح و درمان کارآمد است.
پرتونگاری (اشعه ایکس): این روش برای رد احتمال شکستگی یا دررفتگی استخوان در صورتی مورد استفاده قرار میگیرد که سابقه وارد شدن ضربه و آسیب دیدگی وجود داشته باشد و نشانههای آرتروز در بیمار دیده شود.
ام آر آی (تصویربرداری رزونانس مغناطیسی): ناهنجاریهای استخوان یا مفصل زانو، مانند پارگی رباط، تاندون یا غضروف، مشخص میشود.
مسکنهایی مانند آسپرین، پاراستامول یا ایبوپروفن به تسکین درد کمک میکند. مصرف ایبوپروفن یا دیگر داروهای غیراستروئیدی ضدالتهاب (NSAIDs) مانند ناپروکسین یا دیکلوفناک نیز کاهش ورم را در پی دارد.
پیش از مصرف دارو همواره باید راهنمای مصرف موجود در جعبه دارو را مطالعه کرد تا از میزان مصرف دارو مطلع شد و اطمینان حاصل کرد که مصرف دارو مشکلی ایجاد نمیکند.
آنتی بیوتیکهای زیر در صورت تایید ابتلا به بورسیت عفونی تجویز میشود
پس از 7 روز واکنش بدن به آنتی بیوتیکها را بررسی میکنند. چنانچه نشانههای عفونت همچنان وجود داشته باشد، بیمار باید 7 روز دیگر آنتی بیوتیک مصرف کند.
کورتیکواستروئید در صورت شدید بودن علائم بورسیت یا مقاوم بودن در برابر درمانهای دیگر تزریق میشود. کورتیکواستروئیدها حاوی استروئید، نوعی هورمون، هستند و از آنها برای کاهش التهاب استفاده میشود. دکتر مغاری این دارو را مستقیماً در ناحیه آسیبدیده تزریق میکنند.
زانو بند
با بستن زانوبند در مواجهه با گونههای مزمن و دیرپای ورم زانو میتوان از مفصل محافظت کرد و فشار روی مفصل را به حداقل رساند. بستن زانوبند به ویژه برای بیماران مبتلا به انواع ناراحتیهای مفصلی مفید است، چون زانوبند فشار را از نقاط تحلیل رفته به بخشهای سالمتر زانو منتقل میکند و به این ترتیب ورم زانو به حداقل میرسد.
ماساژ یا مالیدن ناحیه متورم تسکین درد را به ارمغان میآورد و جریان خون را بهبود میبخشد. مزایای بسیاری از ماساژها تنها به آرامسازی محدود نمیشود. ناحیه صدمه دیده را در صورت بروز درد ماساژ ندهید.
ماساژ دادن مفصلها و محل برش بسیار مهم است، بااین حال باید شدت و فشار ماساژ را در حد ملایم نگه داشت.
پوست روی زانو را با فشار ملایم به صورت دایرهای حرکت دهید تا بافت پیوندی زیر پوست یعنی محلی کشیده شود که اکثر رگهای لنفاوی در آنجا قرار دارد.
چنانچه درد و ورم بیش از چند روز ادامه داشت، به ویژه در صورتی که نتوانستید درد و ورم را ناشی از سانحه یا صدمهای معین بدانید، از خوددرمانی پرهیز کنید.
انجام تمرینهای زیر برای حفظ انعطافپذیری زانو مفید است:
به پشت در آستانه در دراز بکشید و یک پا را در عرض چهارچوب در باز بگذارید.
پا را روی دیوار به سمت بالا بلغزانید تا زانو صاف شود و کشش ملایمی را رو به پایین در پشت پا احساس کنید. حداقل یک دقیقه این کشش را حفظ کنید. به مرور زمان مدت زمان تمرین را افزایش دهید تا در نهایت بتوانید عضلههای همسترینگ هر پا را 6 دقیقه در حالت کشش قرار دهید.
یک پاشنه را مماس با کف زمین نگه دارید و پاشنه دیگر را روی دیوار بگذارید. پنجهها را رو به بالا نبرید.
چنانچه ورم ناشی از بورسیت شدید باشد، تخلیه مایع بورس پیشنهاد میشود. این عمل که آسپیریشن (بیرون کشیدن مایع) نامیده میشود، درد را تسکین و دامنه حرکتی مفصل را افزایش میدهد.
مایع درون بورس در این عمل با استفاده از سوزن تخلیه میشود و سپس ناحیه پانسمان میشود. بیمار باید تا دو روز پس از عمل از انجام فعالیتهای سنگین خودداری کند.
جراحی در بعضی موارد برای برداشتن بورسهای عفونی یا آسیب دیده به ویژه در صورت مقاوم بودن آنها به آنتی بیوتیکها توصیه میشود.
در عمل جراحی یا بورس به طور کامل خارج میشود یا برشی روی پوست ایجاد میگردد تا مایع بورس از راه آن تخلیه شود.
درمان خانگی برای کاهش درد، ورم و خشکی یا سفتی زانو مفید است.
ادرس مطب: مازندران _ تنکابن _ میدان شهید شیرودی _ جنب اداره ی آموزش و پرورش _ ساختمان پارس _ طبقه ی دوم _ واحد ۱۸
ستئوکندریت دیسکان یکی از بیماری های زانو است که میتواند موجب درد و لنگش مفصل شود. این بیماری معمولا کندیل های استخوان ران را گرفتار میکند.
کندیل های ران دو برجستگی گرد در پایینترین قسمت استخوان ران هسند که از غضروف پوشیده شده و با استخوان درشت نی، مفصل زانو را میسازند. در بیماری استئوکندریت دیسکان قسمتی از استخوان زیر غضروفی یکی از کندیل های استخوان ران به علت نرسیدن خون کافی به آن میمیرد. این ضایعه استخوانی بیشتر در کندیل داخلی استخوان ران (آنکه به زانوی مقابل نزدیکتر است) ایجاد میشود (در 85 درصد موارد).
استئوکندریت دیسکان بیماری نادری است و در دو سوم موارد مفصل زانو را گرفتار میکند. این بیماری گاهی اوقات در مفصل مچ پا در سطح بالایی استخوان تالوس و گاهی اوقات در آرنج در سطح مفصلی کاپیتلوم هم دیده میشود. بیماری در 30-20 درصد موارد دو طرفه است.
این بیماری میتواند در بچه های 10-8 ساله ایکه ورزش های سخت و رقابتی انجام میدهند و یا در افراد میانسال دیده شود. استئوکندریت دیسکان در جنس مرد شایعتر است. بیماری به علت اختلال در خونرسانی قسمتی از استخوان که درست زیر غضروف مفصلی واقع شده ایجاد میشود ولی علت این اختلال خونرسانی به درستی مشخص نیسست.
ممکن است عواملی مانند ژنتیک، ضربات مکرر به زانو، شلی لیگامانی، انحراف محور زانو بصورت ژنووارم یا ژنو والگوم، اسیبهای منیسک و تغییرات بیومکانیک در زانو بتوانند زمینه را برای ایجاد این بیماری مساعد کنند.
بدنبال مردن استخوان، غضروف روی آن هم از بین میرود و سطح کندیل استخوان ران در ناحیه گرفتار شده ناهموار میشود. این پدیده موجب میشود در حین خم و راست شدن زانو وقتی سطح آسیب دیده از روی سطح غضروفی پلاتوی تیبیا عبور میکند صدا ایجاد شده و یک حالت خشکی و گرفتگی در زانو بوجود آید.
بعد از مدتی ممکن است استخوان مرده اتصالش را با بقیه کندیل ران از دست داده و بصورت یک قطعه آزاد به درون مفصل زانو بیفتد. این قطعه آزاد Loose body ممکن است در درون مفصل گیر کرده و موجب قفل شدن زانو Locking شود. مراحل بیماری کلا به چهار مرحله یا گرید Grade تقسیم میشود.
استئوکندریت دیسکان شایعترین علت قطعات آزاد و لوز در زانوی جوانان است.
علائم این بیماری در بسیاری اوقات کم و گنگ و مبهم است و به همین خاطر معمولا دیر تشخیص داده شده و یا اصلا تشخیص داده نمیشود. در بسیاری موارد تنها مشکل بیمار کاهش مختصری در دامنه حرکات زانو است. مهمترین علامت این بیماری درد گنگ و مبهمی در زانو است. درد زانوی بیمار میتواند موجب لنگیدن و گاهی اوقت تنها علامت بیماری همین لنگش است. این درد در حین حرکت زانو و با راه رفتن و ورزش بیشتر میشود. بعد از مدتی مفصل دچار محدودیت حرکت شده و متورم میشود. در مراحل پیشرفته بیماری ممکن است به علت ایجاد استخوان آزاد در درون مفصل، زانو قفل شود.
پزشک معالج بعد از صحبت با بیمار راجع به علائم بیماری و پس از معاینه زانو از روش های تصویربرداری برای تشخیص قطعی استفاده میکند. در معاینه بیمار معمولا مشخص میشود که مایع مفصلی زانو بیشتر شده است. همچنین مشاهده میشود که بیمار در موقع راه رفتن بیشتر تمایل دارد تا پای خود را به خارج بچرخاند. پزشک با خم کردن زانو بطور کامل میتواند محل آسیب دیده را با انگشت فشار دهد که با اینکار درد زانو بیشتر میشود.
بیماری استئوکندریت دیسکان در رادیوگرافی ساده زانو بصورت یک محدوده سفید رنگ در استخوان زیر غضروفی دیده میشود. از اسکن رادیو ایزوتب هم در تشخیص این بیماری استفاده میشود ولی تشخیص قطعی این بیماری با استفاده از ام ار ای است.
سیاه شدن قسمتی از استخوان در سطح مفصلی دیده میشود که از علائم رادیولوژیک استئوکندریت دیسکان است
نمونه ای از بیماری در مراحل پیشرفته که در آن قطعه استخوانی از سطح مفصلی کنده شده است
در تصاویر بالا دیده میشود که قسمتی از سطح مفصلی کندیل داخلی استخوان ران از کندیل جدا شده ولی جابجا نشده است. علت این عدم جابجایی اتصال غضروف روی قطعه با غضروف سالم مجاور است
در تصویر ام آر آی بالا تغییر رنگ قسمتی از استخوان دیده میشود که به علت استئوکندریت دیسکان است.
جهت درمان اینگونه بیماران در کلینیک دکتر نیاستی از روشهای درمانی لیزر پرتوان و مگنت تراپی و طب سوزنی در کنترل و درمان درد و تورم زانو استفاده می شود.
ادرس مطب : مازندران _ تنکابن _ میدان شهید شیرودی _ جنب اداره ی آموزش و پرورش _ ساختمان پارس _ طبقه ی دوم _ واحد ۱۸
مهمترین علت درد زانو در جلوی استخوان کشکک بورسیت کشکک است.
پوست جلوی کشکک به راحتی روی آن حرکت میکند و این به خاطر وجود بورس پره پاتلار Prepatellar burse است. در کسانی که به عللی زیاد زانو میزنند و پوست جلوی کشکک آنها دائماً با زمین تماس داشته و فشار وزن به آن وارد میشود، به علت سایش مکرر در جداره ها، بورس دچار التهاب میشود. مهمترین علائم این التهاب تورم جلوی کشکک است که به علت ترشح و تجمع مایع در این بورس بوجود میاید. معمولا ناحیه تورم دردناک است و درد با فعالیت بدنی تشدید میشود.
تورم بورس جلوی کشکک به علت بورسیت
بورسیت جلوی کشکک
همانطور که گفته شد این بیماری در کسانی که زیاد زانو میزنند مانند کسانی که زمین را میسایند یا موکت یا کاشی در روی زمین نصب میکنند و در باغبان ها بیشتر است. در ورزش هایی که در آنها ورزشکار در معرض ضربه به جلوی زانو است مثل فوتبال، بسکتبال و کشتی هم این بیماری به کرات دیده میشود. در بیماری روماتیسم و نقرس هم احتمال بروز این بیماری وجود دارد.
مهمترین اقدامات درمانی بورسیت کشکک عبارتند از :
مهمترین اقدامات برای پیشگیری از بورسیت کشکک عبارتند از
ادرس مطب مازندران _ تنکابن _ میدان شهید شیرودی _ جنب اداره ی آموزش و پرورش _ ساختمان پارس _ طبقه ی دوم _ واحد ۱۸
آب آوردن زانو و تورم زانو به علل متفاوتی ایجاد میشود. ورم زانو به علت آب آوردن آن و اصولا به علت افزایش مایع مفصلی است. این مایع مفصلی بطور طبیعی به اندازه چند سی سی در زانوی همه افراد وجود دشته و به توسط سلول های لایه سینوویال مفصل ترشح میشود. وقتی حجم این مایع مفصلی زیاد میشود به اصطلاح میگویند زانو آب آورده است.
آب آوردن زانو میتواند به علت عفونت باشد. این عفونت میتواند بصورت یک عفونت کلی در بدن مثلا یک بیماری ویروسی باشد که در زانو هم تورم ایجاد کرده و یا ممکن است اختصاصا خود زانو عفونت کرده باشد. تشخیص این موارد معمولا با معاینه بالینی و بررسی آزمایشگاهی مایع مفصلی امکانپذیر است. پزشک متخصص با سرنگ مقداری از مایع مفصلی را خارج کرده و به آزمایشگاه ارسال میکند و آزمایشگاه مواد شیمیایی و سلول های شناور در آن را بررسی و به پزشک گزارش میدهد. پزشک با بررسی این اطلاعات متوجه میشود که آیا عفونت در کار است یا خیر.
بعضی بیماری های متابولیک هم میتوانند موجب ورم و آب آوردن زانو شوند مانند رسوب املاح کلسیم در داخل مفصل.
ورم و آب آوردن زانو در غالب اوقات به علت مشکلات منیسک یا رباط های زانو، به علت آرتروز زانو و یا پیچ خوردن آن ایجاد میشود. در این موارد پزشک با معاینه بیمار و انجام بررسی های تصویربرداری مانند رادیوگرافی و ام آر آی و در صورت لزوم انجام آرتروسکوپی علت ورم را تشخیص داده و آن را درمان میکند.
کمبود کلسیم معمولا نمیتواند علت ورم زانو باشد.
این احتمال وجود دارد که عفونتی در بدن فرد باشد ولی آزمایش خون و ادرار آن را نشان ندهد. پزشک برای تشخیص بیماری محدود به یک روش نیست. وی با صحبت با بیمار، معاینه وی و انجام آزمایشات و تصویریرداری و دیگر روش های تشخیصی علت مشکلات بیمار خود را مشخص میکند.
ادرس مطب: مازندران_تنکابن_میدان شهید شیرودی_جنب آموزش و پرورش_ساختمان پارس_طبقه۲_واحد۱۸
آرتریت Arthritis به معنای التهاب مفصل است و آرتریت عفونی Septic arthritis یا آرتریت چرکی به معنای التهاب مفصل به علت عفونت یا به زبان دیگر به معنای عفونت مفصل است. مشخصه عفونت مفصل درد شدید مفصل همراه با تب است. این بیماری نیاز به درمان اورژانس داشته و در صورت تاخیر در درمان میتواند عواقب وخیمی را بدنبال داشته باشد.
عفونت مفصل چگونه ایجاد میشودهر گاه میکروب ها بتوانند خود را به طریقی به مفصل رسانده و در آنجا تکثیر یابند میتوانند ایجاد عفونت مفصل کنند. راه های رسیدن میکروب ها به مفصل عبارتند از
عفونت چرکی مفصل در چه مفاصلی بیشتر دیده میشودنیمی از موارد عفونت مفصل در زانو است و 20 درصد عفونت های مفصلی در مفصل ران اتفاق میفتد. مفاصل شانه، آرنج، مچ دست و مچ پا هم میتوانند دچار عفونت شوند.
عفونت مفصل بر اثر چه میکروب هایی ایجاد میشودشایعترین میکروب مولد آرتریت چرکی یا عفونت چرکی مفصل باکتری به نام استافیلوکک طلایی است. باکتری های استرپتوکک، مننگوکک، هموفیلوس آنفلوانزا و ای کولای هم میتوانند این عفونت ها را ایجاد کنند.
التهاب و عفونت چگونه در مفصل ایجاد میشودهمانطور که گفته شد در ایجاد عفونت مفصل، راه انتقال میکروب ها به مفصل بیشتر از راه جریان خون است. میکروب بعد از رسیدن به مفصل در بافت سینوویال آن که پرخون تر از مناطق دیگر است جاگیر شده و رشد و تکثیر پیدا میکند. بدنبال آن گلبول های سفید بدن برای دفاع به آن نقطه میروند. باکتری ها و گلبول های سفید از خود مواد سمی ترشح میکنند تا یکدیگر را از پای درآورند ولی این مواد به فضای مفصل هم راه پیدا کرده و موجب تخریب غضروف مفصلی میشود. باکتری ها و گلبول های سفید و سلول های بافت های مرده مفصل ماده ای را ایجاد میکنند که به آن چرک میگویند. این چرک در فضای مفصلی جمع شده و خواص آن را تغییر میدهد. در نتیجه، تغذیه غضروف که از راه مایع مفصلی است دچار اختلال میشود. به علت تجمع مواد چرکی در درون فضای بسته مفصل فشار درون آن بالا رفته و این فشار بالا موجب بسته شدن عروق خونی مفصل میشود. در مفصل ران با بسته شدن عروق خونی سر استخوان ران ممکن است این قسمت از استخوان دچار نکروز شده و بمیرد. در همین مفصل افزایش فشار داخلی مفصل میتواند موجب دررفتگی آن شود. یکی از پاسخ های بدن به التهاب ایجاد بافت تازه فیبرو است. این بافت قابلیت ارتجاعی خوبی ندارد. در عفونت چرکی مفصل و با تشکیل این بافت در کپسول مفصلی این کپسول هم قابلیت انعطاف خود را از دست میدهد که نتیجه آن خشکی مفصلی و کاهش دامنه حرکتی در آن است. در صورتی که عفونت مفصل درمان نشود مواد چرکی کپسول مفصل را پاره کرده و از راه پوست خود را به فضای بیرون میرسانند. در این حالت عفونت سر باز کرده و ترشحات چرکی به بیرون میریزند. گاهی هم عفونت به استخوان مجاور مفصل منتشر شده و موجب عفونت استخوان یا استئومیلیت در آن میشود.
منبع:ایران ارتوپد
ادرس :مازندران _ تنکابن _ میدان شهید شیرودی _ جنب اداره ی آموزش و پرورش _ ساختمان پارس _ طبقه ی دوم _ واحد ۱۸ |