دیسک کمر از دو لایه خارجی و داخلی تشکیل شده است که لایه خارجی از باند فیبروزی تشکیل شده است که خارجی ترین لایه انرا پایانه های عصبی تشکیل می دهند.و لایه داخلی انرا جسم ژله ای تشکیل می دهد.بیش از 90% دیسک را اب تشکیل می دهد و در طول فعالیت روزانه دیسک بخشی از اب خود را از دست می دهد و به همین دلیل قد افراد در انتهای روز کمی کوتاه تر از اول صبح می با شد.
دیسک کمر فضای بین دو مهره را اشغال می کند و خاصیت ان نیز این است که ستون فقرات را انعطاف پذیرکرده و در خم و چم شدن روزانه ستون فقرات نقش تعیین کننده ای دارد. در صورت نبود دیسک بین مهره ای فرد بصورت روباتیک فقط می توانسد تحرک داشته باشد.
دیسک در قسمت پهن مهره روی جسم مهره قرار دارد و فشاری را که قسمت هسته ای دیسک به لایه خارجی ان وارد می کند قابل اندازه گیری است.
در طول ستون مهره ای دو ناحیه از ان است که بیشتر اسیب می بیند که در ناحیه کمری و گردنی و جود دارد.و بیشترین انواع اسیب رسانی به دیسک نیز فتق دیسک می باشد .در صورتی که دیسک می تواند دچار عفونت و یا التهاب (discitis) شود که در مورد التهاب دیسک بیمار دچار درد بسیار شدید در ناحیه کمری شده که درد غیر قابل تحمل نیز می باشد که یکی از موارد اورژانس درمان دیسک محسوب میباشد.
دیسک به درجات مختلف دچار فتق دیسک می شود که شامل تورم دیسک(bulging)_ بیرون زدگی دیسک (prolapse) _پاره گی دیسک(extrusion)_ جدا شدن بخش پاره شده از دیسک( sequestration) می باشد.
در مراحل مختلف درگیری دیسک مشکلاتی برای بیمار ایجاد می شود .که شامل از یک درد ساده کمر یا گردن گرفته تا دردهای تیر کشنده به قسمتهای پائین تر اندام .
اغلب موارد دردهای کمری در دیسک کمر ناشی از کشیدگی بخش خارجی خود دیسک که قبلا نیز اشاره کردیم و دارای پایانه عصبی خوبی می باشند ایجاد می شود کم کم که دیسک بطرف بیرون زده می شود فشار روی تنه ریشه عصبی ظاهر می شود و منجر به درد تیر کشنده به طرف انتهای اندام می شود.
هر چقدر فشار به ریشه عصبی بیشتر باشد درد افزایش می یابد و بیمار از فعالیتهای روزانه باز می ماند و از اینجاست که بیمار به فکر چاره می افتد و جهت درمان به پزشک مراجعه می کند.
در این صورت بیمار بهتر است جهت درمان به پزشکانی که جهت درمان غیر جراحی دیسک کمر تربیت شدند در مراحل اولیه مراجعه نمایند .همانطوری که در کشور همکاران پزشک جراح قلب داریم در کنار ان متخصص قلب داریم که بیماریهای غیر جراحی قلب را بخوبی درمان می کنند.و نیز در کنار همکاران جراح دیسک و سیاتیک -متخصص غیر جراحی دیسک و سیاتیک(متخصص طب فیزیکی) فعالیت دارند که تخصص انان جهت درمان غیر جراحی دیسک و سیاتیک می باشند و در سراسر ایران فعالیت میکنند و همه روزه خدمات ارزنده ای به اینگونه بیماران ارائه می دهند.
اغلب موارد درگیری دیسک کمر در معاینه فیزیکی پزشک که بدقت روی بیمار انجام می دهد مشخص می شود و نیازی به تصویر برداری نمی باشد
درمانهای داروئی و طب فیزیکی - طب سوزنی جهت درمان غیر جراحی بیمار کمک شایانی می کند.در مواردی بیمار ضعف پیشرونده عصبی و عضلانی دارد پیدا می کند یعنی بیمار دارد قدرت انگشتان پا و یا مچ پا را از دست می دهد منظور بیمار تا جند روز پیش نوک انگشتان پا و یا مچ پا را به راحتی می توانست بالا بیاورد و حالا ضعیف بالا می اورد و یا عضلات پشت ساق پا دارد تحلیل می رود و یا دارد بی اختیاری ادراری پیدا می کند و یا با هر روش درمانی قادر به کنترل درد خود نیست این افراد حتما باید MRI از ناحیه کمری- لگنی خود گرفته و درگیری دیسک خود را از طریق جراحی حل کنند .
باید توجه داشت درصد ناچیزی از بیماران(کمتر از 5% بیماران) به این مرحله می رسند که به جراحی نیاز پیدا می کنند و بیش از 95% بیماران نباید هراسی از دیسک داشته باشند که اصولا درمان دیسک یک روش درمان غیر جراحی می باشد.و بیماران در 95% موارد نیاز به جراحی ندارند.
در درمان دیسک و سیاتیک کمر اسیب دیسک به تنهائی اهمیت زیادی ندارد پس به صرف اینکه بیمار کمر درد داشته و با انجام MRI دیسک کمر گزارش شده باشد نباید بیمار تحت عمل جراحی قرار بگیرد .باید بدانیم در 36% افراد نرمال جامعه نیز دز صورت انجام MRI دیسک کمر گزارش می شود در صورتی که فرد هیچگونه علامت دیسک و سیاتیک ندارد.بنابر این به حکم یافته دیسک در MRI بیمار کاندید جراحی نمی شود .
در هر سطحی که دیسک دچار فتق شده باشد به درجاتی ممکن است به عصب سیاتیک اسیبی وارد شود و امروزه تعیین و تایید تشخیص اسیب عصب کار دشواری نیست و در همه مراکز معتبر جهانی قبل از هر گونه جراحی دیسک کمر از وضعیت عصب سیاتیک در وحله اول اگاه می شوند.
بررسی دقیق وضعیت عصب سیاتیک توسط مراکز نوار عصب و عضله که بوسیله متخصصین طب فیزیکی و الکترودیگنوسیس انجام می پذیرد قابل ارزیابی است.
مهم نیست چقدر دیسک کمر بیرون زده باشد مهم این است که چقدر عصب سیاتیک درگیر و یا چه میزانی عصب در درگیری با دیسک کمر سالم است و به همان نسبت در روش غیر جراحی به بیمار کمک می شود .
پس از 20 سال تجربه در بررسی عصب سیاتیک به راحتی به این نتیجه رسیدم واقعا بیش از 95 % درصد بیماران سلامت عصب سیاتیک در حدی می باشد که بیماران نیازی به جراحی ندارند .در صورتی که بیمار از اینکه دیسک کمر دارد نهراسد و زود تسلیم جراحی نشود قابل درمان به روشهای غیر جراحی که توسط متخصصین طب فیزیکی ارائه می شوند می باشند.
اغلب موارد دیسک دچار فتق شده پس از گذشت زمان اب خود را از دست می دهد و خاصیت فشاری خود روی ریشه عصب را از دست می دهد و در MRI نیز به عنوان دیسک اب از دست داده(DEHYDRATED DISK) گزارش می شود
بنا بر این بیماران نباید از دیسک کمر نگران باشند بیماری دیسک کمر در درجه اول به روش غیر جراحی درمان پذیر می باشند و کمتر از 5% موارد نیاز به جراحی پیدا می کنند که درصد ناچیزی است.
ادرس مطب: مازندران _ تنکابن _ میدان شهید شیرودی _ جنب اداره ی آموزش و پرورش _ ساختمان پارس _ طبقه ی دوم _ واحد ۱۸
دیسککتومی Discectomy نوعی عمل جراحی است که در آن قسمتی از دیسک بین مهره ای بیمار از ستون فقرات خارج میگردد. از دیسککتومی معمولا در درمان هرنی یا فتق دیسک بین مهره ای استفاده میشود.
آناتومیستون فقرات از روی هم قرار گرفتن مهره ها درست شده است. بین مهره ها ساختمانی به نام دیسک قرار گرفته که قابلیت ارتجاعی داشته و مانند یک ضربه گیر عمل کرده و ضربات شدید وارده به ستون فقرات را مهار میکند. دیسک بین مهره ای از دو قسمت تشکیل شده است. یک قسمت مرکزی به نام نوکلئوس پولپوزوس که مانند ژله است و یک قسمت حلقوی دورادور آن که مانند رباط سفت و محکم است و به آن آنولوس فیبروزوس میگویند.
پاره شدن رباط حلقوی دور دیسک و بیرون زدگی محتویات ژلاتینی داخل آن چرا بیمار نیاز به دیسککتومی پیدا میکنددر هرنی دیسک قسمتی از پشت بخش حلقوی ضعیف شده و پاره میگردد و بدنبال آن قسمت مرکزی ژلاتینی دیسک از داخل پارگی به عقب رفته و بر روی نخاع و ریشه های عصبی فشار وارد میکند. برای برطرف کردن مشکل بیمار باید این قسمت ژلاتینی که از جای خود بیرون آنده و به اعصاب فشار وارد میکند از بدن خارج شود. این کار را خارج کردن دیسک یا دیسککتومی میگویند. البته در این جراحی همه دیسک خارج نگردیده و فقط قسمتی که بر روی عصب فشار وارد میکند برداشته میشود.
خارج کردن محتویات نوکلئوس پولپوزوس دیسک دیسککتومی دیسک لومبار (کمری) | ||
منبع:ایران ارتوپد
ادرس مطب: مازندران_تنکابن_میدان شهید شیرودی_جنب آموزش و پرورش_ساختمان پارس_طبقه۲_واحد۱۸ |
سوال:جوان 28 ساله هستم مدت یک ماه است دچار کمرد درد شدید شدم.درد از کمر به باسن پشت ران و کنار ساق پای چپم کشیده میشود .به دستور پزشک متخصص جراحی مغزو اعصاب MRIگرفتم که تشخیص فتق دیسک بین مهرهای L4-5 داده شده است و از طرف پزشک معالجم کاندید جراحی هستم.مصاحبه شما را در روزنامه همشهری راجع به درمان غیر جراحی دیسک و سیاتیک خواندم و مایلم از نظرات شما در درمان بیماری ام کمک بگیرم.
جواب:چون یک ماه از کمر درد تیر کشنده شما میگذرد .پس همکار محترم جراحی مغز و اعصاب ممکن است پیشنهاد درمان غیر جراحی قبل از کاندید به جراحی را به شما داده باشند ولی ممکن است روش درمان غیر جراحی خیلی موثر نبوده باشد.در حال حاضر بیش از 95-98% موارد دیسک و سیاتیک نیاز به جراحی ندارد و به روشهای غیر جراحی که توسط متخصصین غیر جراح دیسک و سیاتیک(متخصصین طب فیزیکی)ارائه میشود قابل درمان میباشد.
فتق دیسک و حتی پارگی دیسک ملاک اسیب جدی و فلج اندام نخواهد بود.ملاک اسیب جدی خود ریشه عصب سیاتیک میباشد که به راحتی قابل تشخیص توسط نوار عصب و عضله که بهتر است توسط متخصصین طب فیزیکی و الکترودیگنوسیس با تجربه انجام بپذیرد خواهد بود.در صورتی که اسیب شدید و جدی به اکسن ریشه عصب سیاتیک وارد نشده باشد علارغم وجود فتق دیسک و حتی پاره گی دیسک شما همچنان نیاز به درمان غیر جراحی دارید.
تنها در صورتی که علائم پیشرونده حرکتی اندام تحتانی(کاهش قدرت مج پا و انگشت شست پا )ظاهر شودو یا علائم بی اختیاری ادرار یا مدفوع مشاهده شود. و یا درد غیر قابل کنترل که درمان ان مخصوصا توسط متخصصین طب فیزیکی ارائه میشود داشته باشید از مواردی است که حتما نیاز به جراحی دارید.در غیر این صورت شما همچنان فرصت جهت درمان غیر جراحی را دارا میباشید.
ادرسمازندران _ تنکابن _ میدان شهید شیرودی _ جنب اداره ی آموزش و پرورش _ ساختمان پارس _ طبقه ی دوم _ واحد ۱۸