ستئوکندریت دیسکان نوعی آسیب سطح فوقانی تالوس است. در این بیماری غضروف قسمتی از سطح فوقانی تالوس از بین میرود و علت آن نرسیدن خون به استخوان زیر این غضروف است.
مفصل مچ پا از سه استخوان تشکیل شده است. این مفصل در قسمت بالایی شامل دو استخوان درشت نی و نازک نی بوده و در قسمت پایینی، استخوان قاپ یا تالوس Talus قرار گرفته است. دو استخوان بالایی یعنی درشت نی و نازک نی، نه تنها در بالای تالوس قرار گرفته اند بلکه طرفین آنرا هم احاطه کرده اند. استخوان درشت نی در طرف داخل روی تالوس را میپوشاند. این قسمت از درشت نی را قوزک داخلی مینامند. استخوان نازک نی هم در طرف خارج روی تالوس را پوشانده که به این قسمت، قوزک خارجی میگویند.
مفصل مچ پا به نسبت زانو مفصل کوچکتری است. با اینحال نیروی وزن بیشتری به آن وارد میشود بطوریکه در هر سیکل قدم برداشتن نیرویی در حدود 10-5 برابر وزن فرد به این مفصل وارد میشود. پس تعجبی ندارد که حتی آسیب بسیار جرئی در این مفصل موجب دردهای آزاردهنده ای شود.
استئوکندریت دیسکان معمولا به علت نرسیدن خون به قسمتی از سطح فوقانی استخوان تالوس بوجود میاید و معمولا ضربه در ایجاد آن نقش دارد. گاهی اوقات بیمار میتواند ضربه یا حادثه مشخصی مثل پیچ خوردگی مچ پا را در آغاز شروع بیماری به یاد بیاورد. ولی گاهی هم این سابقه حادثه یا ضربه وجود نداشته یا بسیار کمرنگ است و ایجاد بیماری ممکن است به آرامی و بتدریج باشد.
معمولا در هنگام پیچ خوردن پا لیگامان هایی که استخوان های مچ را به هم متصل میکنند آسیب میبینند ولی ممکن جهت نیروهایی که به مچ پا وارد میشوند به نحوی باشد که موجب شود تالوس بشدت به سطح تحتانی درشت نی در ناحیه مفصلی ضربه زده و به تالوس آسیب برسد. این ضربه ممکن است به حدی شدید باشد که تکه کوچکی از استخوان در سطح بالایی تالوس در محل مفصل، شکسته شود.
گاهی اوقات غضروف روی این استخوان آسیب ندیده و همین غضروف سالم، مانع جابجا شدن شکستگی میشود. ممکن است غضروف روی استخوان شکسته شده هم آسیب ببیند. در این حال احتمال بهبودی شکستگی کمتر شده و قطعه استخوانی ممکن است جابجا شود. شکسته شدن این قطعه استخوانی موجب میشود تا خونرسانی آن دچار اختلال شده و ممکن است بعد از مدتی این قطعه استخوانی بمیرد.
گاهی اوقات بدنبال ضربه اولیه شکستگی ایجاد نمیشود بلکه ضربه موجب قطع خونرسانی به قسمتی از استخوان سطح فوقانی تالوس شده و این قسمت از استخوان بتدریج مرده یا به اصطلاح دچار نکروز Necrosis میشود. در این حالات در حین ضربه اولیه درد شدیدی بوجود نمیاید و یا درد زود بهبود میابد و بعد از مدتی بیمار فراموش میکند که ضربه ای به مچ پایش وارد شده است.
در ابتدا فقط قطعه ای از استخوان سطح فوقانی تالوس دچار کاهش خونرسانی شده است. با پیشرفت بیماری، استخوان مشکل دار از بقیه استخوان تالوس مجزا میشود. در مراحل بعدی و با شدیدتر شدن بیماری، قطعه مشکل دار از جای خود جابجا میشود. اگر قطعه استخوانی نکروز شده بدون جابجایی باشد ممکن است در رادیوگرافی ساده قابل تشخیص نباشد.
اختلال خونرسانی در قسمتی از استخوان
جدا شدن قطعه مشکل دار از تنه اصلی استخوان در مرحله پیشرفته تر
جابجا شدن قطعه نکروز شده
اگر در حین ضربه اولیه شکستگی ایجاد شود علائم ممکن است شبیه یک پیچ خوردگی ساده مچ باشد. درد و تورم وجود داشته و بیمار نمیتوند راه برود. اگر بیماری مزمن شود علائم بصورت درد منتشر و تورم در ناحیه مچ پا است. اگر قطعه شکسته شده جابجا شود ممکن است بطور کامل اتصالاتش را از دست داده و بصورت یک قطعه آزاد در درون مفصل حرکت کند. در این حال ممکن است قطعه در بین سطوح مفصلی گیر کرده و موجب گیر کردن مچ پا شود. حرکات مفصل ممکن است در این بیماری کاهش یابد.
استئوکندریت دیسکانت در طرف خارجی
استئوکندریت دیسکانت در طرف قوزک داخلی
اگر قطعه جابجا شده باشد رادیوگرافی ساده ممکن است به تشخیص کمک کند. در غیر این صورت ممکن است نتیجه عکسبرداری طبیعی گزارش شود. تشخیص قطعی این بیماری معمولا با استفاده از سی تی اسکن یا ام ار ای MRI صورت میگیرد.
ادرس مطب : مازندران _ تنکابن _ میدان شهید شیرودی _ جنب اداره ی آموزش و پرورش _ ساختمان پارس _ طبقه ی دوم _ واحد ۱۸
پیچ خوردن (رگ به رگ شدن)، کشیدگی عضله و شکستگی
صدمات وارده به مچپا براساس نوع بافت – استخوان، رباط، یا تاندونی که آسیب دیده است، تعریف میشوند. مچپا محل تلاقی سه استخوان است که عبارتند از استخوان ساق پا (درشت نی)، استخوان نازک نی از بخش پایینی پا و استخوان تالوس پا (استخوان تالوس یکی از مجموعه استخوانهایی است که بخش پایینی مفصل مچپا را تشکیل میدهد). این استخوانها توسط رباطها در کنار هم نگه داشته میشوند، رباطها نوارهای مستحکم الاستیکی هستند که از یک بافت همبند درست شدهاند و استخوانها را در جای خود نگه میدارند، ضمن اینکه اجازۀ انجام حرکات طبیعی مچپا را میدهند. تاندونها که عضلات را به استخوانها اتصال میدهند، کارشان حرکت دادن پا و مچپا بوده و به حفظ ثبات و پایداری مفاصل کمک میکنند.
تعریف شکستگی عبارت است از ایجاد گسستگی در یک یا چند استخوان. پیچ خوردگی (رگ به رگ شدن)، عبارتی است برای توصیف آسیب دیدگی رباطها؛ زمانی که رباطها بیش از آستانۀ تحملشان کشیده شوند دچار آسیبدیدگی میشوند که برای توصیف آن عبارت پیچ خوردگی بکار برده میشود. دامنۀ پیچ خوردگی یک رباط میتواند از ایجاد تعدادی پارگی میکروسکوپی در رشتههای تشکیل دهندۀ رباط تا پارگی یا قطع کامل رباط را شامل شود. پیچ خوردگی برای آسیب دیدگی ماهیچهها و تاندونهایی بکار میرود که بیش از حد تحت کشش قرار گرفته یا کشیده شدهاند.
پیچ خوردگی ماهیچه و تاندون در پاها و بخش پایینی کمر شایعتر است. در مچ پا دو تاندون هستند که اغلب دچار پیچ خوردگی میشوند. اینها تاندونهای پرونئال (تاندونهای مرتبط با نازک نی) هستند که وظیفۀ پایداری و ثبات مچ پا و حفاظت از آن را برعهده دارند. این تاندونها بر اثر استفادۀ بیش از حد یا به دلیل آسیب دیدگی ممکن است دچار التهاب شوند. پارگی شدید تاندون نتیجۀ وارد آمدن آسیب ناگهانی یا اعمال نیروی سریع به آن است. التهاب تاندون، تاندینیتیس نامیده میشود. پارگیهای میکروسکوپی تاندون که بر اثر کشش بیش از حد و مکرر تاندون به وجود آمده و به مرور زمان تجمیع میشوند و به شیوۀ درست، درمان نمیگردند، وضعیتی را ایجاد میکنند که به آن تاندینوسیس میگویند. همچنین تاندونها ممکن است بطور کامل پاره شوند. سابلاکسِیشِن (در رفتگی جزئی) به وضعیتی گفته میشود که یک تاندون از جای خود خارج شده باشد.
علائم مربوط به پیچخوردگی و شکستگی بسیار به هم شبیه هستند. در واقع، گاهی ممکن است شکستگی با پیچخوردگی اشتباه گرفته شود. به همین دلیل است که بررسی سریع آسیب دیدگی مچ پا توسط پزشک دارای اهمیت است. علائم آسیب دیدگی عبارتند از:
در پیچ خوردگی، مچپا نیز ممکن است سفت شود. در شکستگی، حساسیت به تماس در آن ناحیه وجود داشته و مچپا نیز ممکن است تغییر شکل یافته یا از جای خود خارج شده به نظر برسد.
اگر پیچ خوردگی خفیف باشد، تورم و درد ممکن است اندک باشد. اما در پیچخوردگی شدید، تورم بیشتر بوده و عموماً درد شدیدی وجود دارد.
التهاب تاندون (تاندینیتیس) و پارگی حاد تاندون پرونئال، درد و تورم را با هم به دنبال دارد. علاوه بر این، ناحیۀ اطراف مچ پا با لمس منطقۀ دچار التهاب تاندون، گرم احساس میشود. در پارگی شدید، ضعف یا بیثباتی در پا و مچپا وجود خواهد داشت.
ایجاد تاندینوسیس ممکن است سال ها طول بکشد. علائم این بیماری شامل موارد زیر است:
در در رفتگی جزئی، شما متوجه عدم ثبات یا ضعف در مچپا میشوید. همچنین ممکن است دردهای پراکنده در پشت استخوان بیرونی مچپا و ”حالت نیشتر زدن” در اطراف استخوان مچپا احساس کنید.
شما میتوانید با به خاطر سپردن کلمۀ ایکب: استراحت، یخ، کمپرس (اعمال فشار)، و بالا بردن، کمکهای اولیه را برای مچپای آسیب دیده انجام دهید.
نکتۀ مهم این است که تا زمانی که مچ پا در اسرع وقت توسط پزشک، مورد بررسی قرارنگرفته، از اعمال وزن بر روی آن خودداری شود. شکستگیها و پیچخوردگیهایی که نادیده گرفته میشوند یا به درستی درمان نمیشوند ممکن است به مشکلات مزمن طولانی مدت برای مچپا مانند آسیبهای مکرر، ضعف مچپا، و آرتروز (ورم مفاصل) منجر شوند.
شکستگی را میتوان با عمل جراحی یا با اعمال غیرجراحی درمان نمود. چنانچه تنها یک استخوان، دچار شکستگی شده باشد و استخوانها از جای خود خارج نشده باشند و مچپا در وضعیت پایدار باشد در آن صورت ممکن است پزشک، درمان شکستگی را بدون عمل جراحی با ثابت نمودن مچپا انجام دهد. به طور معمول، پزشک این کار را با قراردادن عضو در یک بَست طبی (بِرِیس) که به عنوان آتل عمل میکند یا با گچگرفتن آن، انجام میدهد. اگر مچپا در وضعیت پایدار نباشد، در آن صورت درمان با جراحی انجام میشود. مچپا اغلب با استفاده از یک صفحۀ فلزی و تعدادی پیچ که استخوانها را در جای خود نگه میدارند، در وضعیت پایدار قرار داده میشود. بعد از عمل جراحی، مچپا به وسیلۀ یک آتل، مورد محافظت قرار میگیرد تا زمانی که تورم آن کاهش یافته و سپس گچ گرفته شود.
پس از آنکه پزشک تشخیص دهد که حرکت دادن مچپا برای شما خطری ندارد، ممکن است به درمانهای فیزیکی (فیزیوتراپی) نیاز داشته باشید تا تمریناتی مانند ایستادن و راه رفتن بین دو میلۀ موازی، حفظ تعادل، تقویت، و قابلیت تحرک را انجام دهید. درمانگر به شما برنامهای برای منزل میدهد که با استفاده از آن میتوانید عملکرد طبیعی قبلی خود را دوباره بازیابید. ممکن است برای بازگشتن به الگوی طبیعی راه رفتن بدون لنگیدن چند ماه زمان لازم باشد.
نحوۀ درمان پیچ خوردگی بستگی به شدت آسیب وارد شده دارد. این آسیبها به خفیف، متوسط و شدید درجه بندی میشوند. معمولاً جراحی بهعنوان یکی از گزینههای درمانی درنظر گرفته نمیشود مگر اینکه آسیب دیدگی، گسترده بوده، علاوه بر رباطها سایر اجزاء نیز درگیر شده باشند، یا زمانی که سایر گزینههای درمانی با شکست روبهرو شده باشند.
به طور میانگین، درمان اولیۀ پیچ خوردگی شامل استراحت، و مراقبت از مچپا به مدت حدود یک هفته است تا زمانی که تورم آن کاهش یابد. به دنبال آن یک دورۀ یک تا دو هفتهای از تمرینات برای بازیابی دامنۀ حرکتی، قدرت و انعطافپذیری انجام میشود. این تمرینات میتوانند چند هفته تا چند ماه ادامه یابند تا شما درحالی که تمرینات را ادامه میدهید، به تدریج به فعالیتهای عادی خود بازگردید.
گزینههای موجود برای درمان صدمات تاندون مشابه همان گزینههای درمان پیچ خوردگی میباشد. این موارد عبارتند از:
موسسه ملی آرتروز و بیماریهای اسکلتی – عضلانی و پوستی مراحل زیر را برای کاهش خطر بروز آسیب به مچپای شما پیشنهاد میدهد:
ادرس مطب: مازندران _ تنکابن _ میدان شهید شیرودی _ جنب اداره ی آموزش و پرورش _ ساختمان پارس _ طبقه ی دوم _ واحد ۱۸
علت اصلی پاره شدن این تاندون Achilles tendon rupture مثل هر تاندون دیگری وارد شدن کشش بیش از حد تحمل به تاندون است و این کشش معمولا در حین بلند شدن روی پنجه پا ایجاد میشود.
در حین ورزش هایی مانند فوتبال، بسکتبال، والیبال، دویدن، تنیس یا شیرجه ورزشکار به دفعات روی پنجه پا بلند میشود و در حین این عمل عضلات پشت ساق بشدت تاندون آشیل را تحت کشش قرار میدهد. وقتی این کشش بیش از حد تحمل تاندون باشد ممکن است آن را پاره کند.
ورزش هایی که در آنها فرد باید به ناگهان بایستد یا به ناگهان شروع به حرکت کند یا روی پنجه بلند شود کشش زیادی را به این تاندون وارد میکنند. این مکانیسم پارگی بیشتر در ورزشکاران آماتور که بدون آمادگی اقدام به ورزش های سخت میکنند دیده شده و کمتر در ورزشکاران حرفه ای دیده میشود.
پارگی تاندون در حین ورزش بیشتر در کسانی دیده میشود که بدون گرم کردن خود و انجام حرکات کششی مبادرت به ورزش میکنند و یا بعد از خسته شدن شدید عضلات به ورزش ادامه میدهند. محل پارگی معمولا حدود 6-2 سانتیمتر بالاتر از مچ پا یعنی در باریک ترین محل تاندون است.
عواملی مانند عضلات پشت ساق سفت، تغییر کردن زمین بازی و کفش نامناسب (پاشنه کوتاه) میتوانند احتمال بروز این آسیب را بیشتر کنند.
مکانیسم دیگری که میتواند موجب پاره شدن آشیل شود سقوط از بلندی با کف پا است. در این حالت کف پا به ناگهان و با شدت به بالا و عقب رفته و این وضعیت موجب میشود تاندون آشیل به ناگهان و با شدت کشیده شود که میتواند منجر به پارگی آن شود. افتادن از پله یا نردبان میتواند با این مکانیسم تاندون را پاره کند.
گاهی اوقت ضربه مستقیم به تاندون مانند لگد حریف به تاندون میتواند آنرا پاره کند.
گاهی اوقات هم یک بریدگی عمیق با یک جسم تیز در پشت مچ پا میتواند تاندون را پاره کند.
گاهی اوقات بافت تاندون به عللی ضعیف شده و با نیروهای کمتری پاره میشود. علل زیر میتوانند تاندون را ضعیف کنند
:مازندران _ تنکابن _ میدان شهید شیرودی _ جنب اداره ی آموزش و پرورش _ ساختمان پارس _ طبقه ی دوم _ واحد ۱۸
آسیب به هر کدام از استخوانها، رباطها (لیگامانها) یا تاندونها در ناحیه مچ پا می تواند باعث درد مچ پا شود.با اینحال بیشتر دردهای مچ پا ناشی از رگ به رگ شدن وکشیدگی مچ پا هستند. رگ به رگ شدن وکشیدگی مچ پا زمانی روی می دهدکه مچ پا،دچار پیچ خوردگی می شود. پیچ خوردگی باعث کشیدگی ورگ به رگ شدن رباطهای مچ پا وناحیه قوزک شده وحتی می تواند منجر به پارگی آنها گردد.گرچه بیشتر رگ به رگ شدن وکشیدگی های مچ پا بعلت انواع ورزش ها است،اما این مسئله می تواند بعلت راه رفتن روی سطح ناجور و قدم اشتباه و خالی شدن زیر پا بعلت گام نادرست روی دهد. در صورت تکرار شدن پیچ خوردن مچ پا باید عللی که باعث اختلال تعادل می شوند مثل نروپاتی، ام اس و بیماریهای مغز و نخاع بررسی شوند.
مواردی که باعث درد مچ پا می شوند عبارتند از:
● تاندونیت آشیل(التهاب زرد پی پائین وپشت ساق پا است که بعلت کشیدگی شدید وتکراری تاندون اشیل ایجاد می شود).
● پارگی تاندون اشیل.
● شکستگی وکندگی استخوان(Avulsion fracture).
● شکستگی مچ پا وسایر استخونهای قسمت پائین پا.
● نقرس:
نقرس بیماری است که بعلت رسوب کریستالهای اسید اوریک در مفاصل بوجود می اید.
● آرتروز(استئوارتریت):
براثر فرسایش وتخریب غضروف مفاصل ایجاد می شود.
● نقرس کاذب:
نقرس کاذب بعلت رسوب کریستالهای کلسیم پیروفسفات(CPP) در مفاصل ایجاد می شود.
● رماتیسم مفصلی(ارتریت روماتوئید).
● آرتریت سپتیک:
آرتریت سپتیک ،عفونت شدید مفصل است که مفصل علائمی مانند درد، گرمی، قرمزی، تورم،والتهاب دارد.
● کشیدگی ورگ به رگ شدن مچ پا.
● آسیب ،کشیدگی ورگ به رگ شدن پا.
● شکستگی استرس:
شکستگی استرس (شکستگی خستگی) نوعی شکستگی است که بدون ضربه وبر اثر کار زیاد وفشار مکرر به استخوان ایجاد می شود.
ادرس مطب: مازندران _ تنکابن _ میدان شهید شیرودی _ جنب اداره ی آموزش و پرورش _ ساختمان پارس _ طبقه ی دوم _ واحد ۱۸