بیمارانی که با کمر درد به کلینیکهای تخصصی و یا به متخصصین مرتبط به بیماری های ناشی از کمر درد مراجعه میکنند اغلب از طریق معاینات دستی و فیریکی به علت کمر درد و دردهای تیر کشنده ناحیه کمر پی می برند و در مرحله نخست نیازی به بررسی تصویر برداری جهت تشخیص علت کمر درد ندارند.
در صورتی که بیمار علائمی دال بر کاهش قدرت عضلانی ویا علائم عدم کنترل ادراری و حتی دردهای تیر کشنده که با هر گونه درمانهای غیر جراحی پاسخ نمی دهد در این مرحله است که بیمار کاندید عمل جراحی دیسک بوده و جراج جهت تعیین سطح درگیری دیسک مبادرت به گرفتن MRI میکند.و این MRI به پزشک کمک میکند دقیقا در سطحی که دیسک اتفاق افتاده و بیمار از ان رنج میبرد را مشخص کند و بیمار را کاندید جراحی میکند که این افراد کمتر از 5% بیمارانی راکه دیسک کمر دارند تشکیل می دهند و بقیه بیماران با دیسک کمر که علائم یاد شده را ندارند توسط متخصص درمان غیرجراحی دیسک و سیاتیک یعنی متخصصین طب فیزیکی قابل درمان میباشند.
همچنین در مواردی که درد کمر بیمار ناشی از مواردی بجز دیسک بوده و همراه با کمر درد علائم عمومی دیگری نیز پیدا کرده به این دلیل نیاز به انجام MRI جهت تشخیص بهتر ضروری می شود.
در صورتی که پزشک معالج مشکوک به پروسه های تومورال و یا ابسه نخاعی و سلهای استخوانی در ناحیه کمری شده باشد که ثانویه به تخریب استخوانی ریشه های عصبی درگیر باشد پیشنهاد تصویر برداری از ناحیه کمر داده میشود.
بنابر این بدلیل اینکه بیش از 90% دردهای کمری مکانیکی بوده و عضو بدن درگیر نیست نیاز به MRI نداریم.
بهتر است بیماران خود به پزشک جهت بررسی نواحی کمر دلیل کمر درد پیشنهاد MRI ندهندو این باعث جلو گیری از هزینه اضافی به بیمار و انجام کار بیمورد نشود.
ضمنا در مواردی بیماران فکر میکنند MRI بخشی از درمان بیماریشان می باشد و شاکی از این هستند که با اینکه MRI گرفتم باز مشکل من هنوز حل نشد و هنوز درد دارم.
گاهی نیز بیمارانی با چند MRI از چند مرکز مختلف مراجعه می کنند که اغلب موارد ضرورتی برای گرفتن همان اولی نیز نبوده است.
بیمارانی که دچار کمر درد و خصوصا با علائم دیسک کمر مراجعه مکنند خود با تشخیص به پزشک مراجعه میکنند و گاهی نیازی به انجام کارهای اضافی جهت تشخیص نیست و با انجام چند معاینه ساده و دقیق دقیقا به تشخیص درست میرسد.
بنابر این نیازی به انجام کارهای غیزر ضرور نیست و اغلب موارد بیمارانی که به مرکز طب فیزیکی ما مراجعه میکنند در خیلی از موارد بدون انجام تصویر برداری بیمار به نتایج درمانی خیلی خوبی دست پیدا میکنند.
آدرس مطب : مازندران _ تنکابن _ میدان شهید شیرودی _ جنب اداره ی آموزش و پرورش _ ساختمان پارس _ طبقه ی دوم _ واحد ۱۸
کمردرد، مشکل شایعی است که بسیاری از افراد در طول زندگی با آن روبهرو میشوند.
آمار نشان میدهد که ۸۰درصد از افراد در دوران زندگی خود حداقل یکمرتبه بهعلت کمردرد به پزشک مراجعه کردهاند. اگرچه علت کمردرد در بسیاری از بیماران ازطریق شکایت بیمار، آزمونهای بالینی و آزمایشگاهی و همچنین تصویربرداری پزشکی قابل شناسایی است، ولی بهدلیل شایعبودن دردهای ناحیه کمر و عوامل مختلفی که در ایجاد آن نقش دارند، تشخیص علت اصلی بهوجودآورنده کمردرد مشکل است. در ستون فقرات، درصورت ضایعه و درگیرشدن عناصر حساس به درد همانند ماهیچهها و تاندونهای آنها، رباطها، فاسیا، مفاصل بینمهرهای پشتی (مفاصل فاست یا آپوفیزیال)، اعصاب نخاعی و ریشههای آنها، عروق خونی و طناب نخاعی به هر دلیلی، احتمال ایجاد درد وجود دارد که ممکن است در همان ناحیه یا نقاط دورتری به شکل تیرکشنده احساس شود. در زمینه کمردرد و راههای درمان و پیشگیری از آن با دکتر قاسم قارون، مؤسس انستیتو تشخیص و درمان درد در فرایبورگ آلمان گفتوگو کردهایم. وی در این گفتوگو بر ضرورت تغییر سبک زندگی شهرنشینی در میان خانمها تأکید کرده است.
اصولا چه درتقسیم و چه در ساختار و حتی درکیفیت کاری عضلا ت در زن ومرد اختلا فاتی وجود دارد؛ در آقایان حجم عضلات اندام دست و پا بیشتر و در خانمها عضلات پشت و کمر ظریفتر بوده و با انعطافپذیری بهتر تحمل کاری بیشتری دارند. این اختلاف خدا داده این چنین شکل گرفت که چون مرد باید برای شکار حیوانات بهدنبال آن میدوید پس نیاز به اندام ورزیده داشت و همسر باوفای او هم که مجبور به حمل لاشه شکار بود از عضلات قویتر پشت و کمر برخوردار بود. این تفاوت سیستم عضلانی و کار ایی آن در تقسیم وظایف زن و مرد را میتوان همه روزه در تصویر زیبای کو چ عشایر مشاهده کرد که زن حامله با شکم پر ، یک بچه به پشت ، یک کوزه به سر، بچه دیگری را فرسنگها بهدنبال قافله میکشد ، درصورتی که مرد فقط مراقب راه است و برای جمعآوری احشا م به اطراف میدود. درهرحال خانمها درد را بهترتحمل میکنند. لذا علاوه بر اختلاف سازه عضلانی بدن در زنان تغییرات هورمونی چه در دوران قاعدگی و چه در بارداری نقش بزرگی دارد، ولی در مجمو ع دلیل کمر درد اکثرا در عدمهما هنگی کاری عضلات پشت و کمر است که باعث انقباضهای غیرطبیعی میشود که همه متاثر از کار اعضای درونی (معده ، کیسه صفرا، لوزالمعد ه ، کلیه و امثالهم)یا جای اعمال جراحی مانند سزارین است.
براساس اصول همه بیماریها و دردها ،کمردرد در خانمها هم نیاز به دو عامل: یکی زمینه تحریک پذیری و دوم عوامل محرک دارد . در کنار عناصر عمومی ، عوامل زمینه ساز درد در زنان عبارتند از: تغییرات هورمونی، جای اعمال جراحی مانند سزارین و شکم بزرگ.
ترشح هورمونهای مختلف در هرماه چه مستقیم وچه غیرمستقیم آستانه تحریکپذیری عضلات پشت و کمر را برای انقباضات غیرطبیعی پایین میآورد. دلیل دیگر، نوسانات فشار خون بهخصوص فشار خون پایین در اثرمصرف غذای نامناسب یا داروست که باعث نقصان نسبی اکسیژن عضلات میشود و از نشانههای آن (عدمتعادل ، سرگیجه و سیاه شدن جلوی چشم) با حرکت سریع در برخاستن مشاهده میشود. از طرفی تأثیرات هورمونی در مراحل مختلف ماهانه که با انقباض رحم همراه است به اعصاب محیطی منعکس شده و از این طریق روی عضلات هم طبقه در ستون فقرات اثر گذاشته، آمادگی بیشتری برای تحریکات غیرطبیعی و انقباض عضلات ایجاد میکند. به زبان ساده تغییرات کاری اندامهای داخلی که با عث کمر دردهای تکراری میشود، معمو لا مجددا برطرف میشود ، ولی اگر تحریک اضافی از سیستم عروقی، هورمونی یا عصبی بر عضلات وارد شود کمر درد اولیه طبیعی بهسادگی از بین نمیرود. کافی است بهدلیل فوق کمی از اسپاسم و دردماه قبل با قی بماند که درماه آینده مجددا چند درصدی به آن اضافه شده ادامه آن ایجاد درد دائم میکند و تبدیل به کمر درد مزمن میشود که به انواع و اقسا م تشخیصها از دیسک و در رفتگی مهره گرفته تا پوکی استخوا ن نا مگذاری میشود!
گذ شته از آمار بالا ی سزارین که همیشه دلیل پزشکی ندارد و خطرات عمومی ، عوارض بیهوشی و عمل جراحی و مشکلات بعد از عمل و مسئله «یکبار سزارین همیشه سزارین»، هم به جای خود قابل تأمل است ، حد اقل مشکل عمل سزارین، اختلالات ایجاد شده در اثر جای عمل جراحی است؛ بدین معنی که یک عمل جراحی شکم،یعنی برش در چند طبقه پوست بافت زیر پوست، پوشش عضله ،عضله و در انتها مخاط شکم و قطع همه این پنج طبقه و به هم زدن تجانس بافتی به طول 20تا 30سانتیمتر در عرض شکم. پس به را حتی میتوان مجسم کرد که بالاجبار چندین عروق خون و عصب در چند لایه در مقطع از هم جدا میشوند و چون ساختار بافتی به هم میخورد جوش خوردن سر به سر آنها غیرممکن است، مضافا بر اینکه اتصال و ترمیم بافت عصبی در جدایی فازها از هم ممکن نیست مانند قطع نخاع که در نتیجه فعل و انفعالات، جابهجایی اطلاعات چه از طریق کانالهای عصبی و چه از طریق عروق مختل میشود. لذا این اختلال ارتباطی در عصبهای مویرگی نهتنها در کار بافتی موضع عمل اثر میگذاردکه حداقل آن بیحسی،کرخی یا حسا س شدن محل عمل است چرا که انتهای نخ اعصاب قطع شده تغییر فرم پیدا کرده ، تحریکپذیری خاصی پیدا میکند که مدتها در محل عمل، ایجاد درد میکند. خو شبختانه در مان این مزاحمتها به کمک تکنیک نویرالتراپی انجام پذیر است. از طر فی این تغییرات و اختلال موضعی جای عمل، در کنار سایر عوارض از طریق اعصاب بریده شده به اعصاب محیطی ستون فقرات منتقل و زمینه تحریک پذیری عضلا نی،تشدید و آماده جرقهای برای شروع انقباضات میشود که به معنی ایجاد یک حلقه معیو ب، یعنی پروسه انقباض ، کم خونی و درد اجتنابناپذیر است.
ستون فقرات در حال ایستاده مانند دکل کشتی به کمک طنابهای ارتباطی از همه طرف نگهداری میشود.این طنابها در بدن و اطراف ستون فقرات عضلاتی هستند که از همه جهت هم از پشت و هم به کمک عضلات شکم کار نگهداری بدن را بر عهده دارند؛ بهعبارت دیگر عضلات شکم هم در ایستادن و هم در راه رفتن نقش کمکی نگهدارنده دارند. حال وقتی شکم انسان بزرگ شد علاوه بر اضافه وزن بهدلیل چربی درونی که مشهود نیست عضلات شکم کارایی خود را از دست داده و باری اضافی برای عضلات پشت و کمر میشوند، در نتیجه عضلات پشت باید علاوه بر وظیفه همیشگی نهتنها کار عضلات شکم را قبول کنند، بلکه بار اضافی آن را هم بیشتر حمل کنند که در دراز مدت باعث خستگی عضلات پشت میشود و در انتها تحریک پذیر ی آن افزایش یافته برای اسپاسم دسته جمعی و کمر دردهای حاد و مزمن آماده میشوند.
یکی بهدلیل زمینه ساختاری ژنتیک عضلات آنهاست که برای چنین شرا یط طبیعی بر نامه ریزی شده و بدن در مد ت 9ماه به آن عادت میکند دوم اینکه بعد از 9ماه که در حقیقت سهماه آخر آن را باید درنظر داشت فشار بار اضافی خاتمه مییابد، درصورتی که بزرگی شکم خارج از دوران حاملگی شرایطی است دائمی که علاوه بر اضافه وزن و بار ا ضافی روی عضلات پشت و کمر تحریکپذیری آن تشدید شده منتظر یک تحریک اضافی است.
دیگر عوامل محرک کمر درد یا تشدیدی در زنان عبارتند از: الف - تغییرات یا عفونت دستگاه تناسلی ، کیست ، التهاب تخمدان، افتا دگی رحم و غیره ب - عفونت دستگاه ادراری، کلیه، مثانه و مجاری ادرار بهدلیل کوتاهی راه مجرای ادرار ج - نارا حتی، تنش و درد عمل زناشویی د- تحریکات تغذیهای حساسیتی. همانگونه که در دوران قاعدگی با تغییرات هورمونی حملات میگرن تشدید میشود این خاصیت در خانمها میتواند روی انقباضهای عضلا نی و ایجاد دردهای شبهروماتیسمی نقش بزرگی داشته باشد وعکسالعملهای تغذیهای زودتر مشا هده میشود. هـ - مصر ف داروهای غیرحیاتی که اثرات جنبی آنها بهخصوص اثرات جانبی حساسیتی بهدلیل فوق در زنان بیشتر مؤثر وا قع میشود.
بهطورکلی، درمان شامل موارد زیر است: درمان دارویی طبق نظر متخصص مربوطه با توجه بهعلت کمردرد. درمان طب فیزیکی که بیشتر در ارتباط با دردهای مکانیکی کاربرد دارد. کنترل فعالیتهای روزمره جهت کاهش درد و پیشگیری از بروز دردهای کمری. درمان جراحی که در آسیبهای شدید و موارد خاص مطرح میشود. زمانی که درد بیمار خیلی زیاد باشد و بیمار به درمانهای فوق پاسخ ندهد ممکن است نیاز به عمل جراحی ضروری باشد.
ادرس مطب: مازندران_تنکابن_میدان شهید شیرودی_جنب آموزش و پرورش_ساختمان پارس_طبقه۲_واحد۱۸
دیسک ستون فقرات چیزی شبیه به یک بالشتک ژله ای مانند است که قسمت درونی آن نرم و قسمت بیرونی آن کمی سخت تر است. این بالشتک بین استخوان ها یا همان مهره های ستون فقرات قرار دارد.
فتق دیسک کمر مشکلی است که برای این بالشتک به وجود می آید و عبارت است از خارج شدن بخشی از ماده نرم تر داخل دیسک کمر از طریق شکافی که بر روی قسمت سخت تر دیسک کمر ایجاد شده است. گاهی اوقات به این مشکل دیسک تضعیف شده و یا پارگی دیسک کمر نیز گفته می شود.
علل پارگی دیسک کمر
اگر حرکات قوی، تکراری و طولانی مدت انجام شود، سه عامل اصلی و مهم در ایجاد پارگی دیسک کمر می باشد. در واقع حرکات خم شدن های ناگهانی در ترکیب با چرخیدن حتی در یک حرکت بی اهمیت، می تواند باعث پارگی دیسک کمر شود.
فشار بیش از حد توان عضلات و فقرات بدنی نیز از عوامل مهم پارگی بافت همبندی دیسک بین مهره ای می باشند.
علائم پارگی دیسک کمر
بیماران گاهی دچار درد ناگهانی در پشت حین فعالیت بدنی می شوند ولی معمولا بیماران بعد از یک فعالیت سنگین دچار درد و سفتی در ناحیه کمر بخصوص در صبح زود می شوند. درد گاهی در یک طرف یا در هر دو طرف کمرحس می شود.
درد ها می توانند انتشار به باسن و ساق پاها پیدا کنند. همچنین گزگز یا بی حسی و ضعف در پاها می تواند ایجاد شود. علایم می تواند با سرفه و عطسه کردن و حرکات چرخشی تشدید شود.
تشخیص بیرون زدگی دیسک
تشخیص
تشخیص پارگی دیسک کمرمعاینه دقیق بالینی معمولا برای تشخیص کافی است ولی انجام MRI کمک کننده می باشد، انجام نوار عصب به افزایش دقت تشخیص کمک می کند.
عوامل تشدید کننده
- زندگی بی تحرک
- اضافه وزن
- ضعف عضلانی
- سفتی مفاصل
- قراردادن بدن در وضعیت نامناسب
- نشستن زیاد و یا کار زیاد و یا خم شدن های زیاد و یا بلند کردن اجسام سنگین
درمان
امروزه پزشکان و محققان در تمامی دنیا بیماران مبتلا به پارگی مختصر دیسک کمر بدون علایم شدید را توصیه به استراحت (حداکثر سه روز در بستر) و استفاده از مسکن ها و سپس کاهش فعالیت روزانه و استراحت بیشتر به همراه آب درمانی و طب سوزنی را پیشنهاد می کنند.
معمولا حتی بافت همبندی آسیب دیده ی دیسک بعد شش هفته استراحت و رعایت کامل تا حدود هشتاد درصد خود را بازسازی می کند.
درمان جراحی فقط در ۲ تا ۵ درصد بیماران نیاز می باشد. یعنی بیمارانی که علایم اختلال عصب حرکتی را پیدا کرده اند و یا علایم بی اختیاری ادرار و مدفوع پیدا کرده اند باید سریعا جراحی شوند و به هیچ عنوان طب سوزنی توصیه نمی شود.
نکته مهم
با توجه به آمار اثبات شده است که قد انسان در عصر نسبت به صبح چند میلی متر کوتاهتر می شود، این به معنای این است که در دیسک مهره ای تحت فشار قرار گرفته است. بنابراین توصیه می کنیم برای کاستن فشار بر دیسک ها ، روزانه از میله بارفیکس ساده در طی روز هر بار ده دفعه به مدت پنج ثانیه، بدن را کشش دهید. آویزان شدن به تنهایی نیز کفایت می کند
منبع: دکتر فروغ
ادرس مطب: مازندران_تنکابن_میدان شهید شیرودی_جنب آموزش و پرورش_ساختمان پارس_طبقه۲_واحد۱۸
انجام حرکات ورزشی مناسب میتواند برای دردهای کمر همزمان ترمیمی و پیشگیرانه باشد.
در این برنامه ورزشی سه نوع تمرین پیشنهاد میشود که ابتدا توصیه می شود ، تمرینات 2 تا 3 بار در هفته و در ادامه هفتهای یک تا 2 بار انجام شود.
هر زمان فردی که احساس کشیدگی پشت، خستگی گردنی یا کمر درد میتواند این حرکات را اجرا کند.
تمرین اول:
وی تمرین اول را اینگونه توضیح داد که فرد به کمر بخوابد، زانوها را خم کرده و فشرده کند و با دست بگیرد، زانوها را به سمت سینه بالا بیاورد و به آرامی خود را به عقب و جلو تاب دهد. فقط به عقب و جلو و نه چپ و راست.سپس به موقعیت اولیه بازگردد و دوباره تمرین کند. حدود بیست بار این حرکت انجام شود.
تمرین دوم:
فرد روی کمر دراز بکشد، دستها پشت سر و پاها خم باشند. زانوی راست را به سمت خود بیاورد. در حالی که بالاتنه و آرنج چپ به سمت زانوی راست برده می شود و به آهستگی بازدم را هم بیرون بدهد.همین حرکت را برای سمت دیگر هم تکرار کند اما این تمرین را به نوبت 12 بار برای هر طرف انجام دهد.
تمرین سوم:
فرد روی یک صندلی بنشیند در این حالت بازوها و پاها باز و کشیده و مچ پاها خم هستند. همزمان بازوها و پاها تا حد ممکن باز شوند و 8 ثانیه در این حالت نگه داشته شود و سپس رها شوند.این تمرین نیز 5 تا 8 بار تکرار شود.
وی گفت: در واقع ماهیچههای شکمی، شکم بندهای طبیعی بدن هستند که کمر را کاملاً صاف نگه میدارند به همین دلیل نباید به آنها بیتوجهی کرد.
منبع:salamatnews.com
ادرس :مازندران _ تنکابن _ میدان شهید شیرودی _ جنب اداره ی آموزش و پرورش _ ساختمان پارس _ طبقه ی دوم _ واحد ۱۸