علت عدم جوشخوردگی شکستگی استخوان اسکافوئید (SCAPHOID BONE FRACTURE NONUNION) چیست ؟
مچ دست از هشت استخوان کوچک تشکیل شده است که در دو ردیف چهارتایی قرار گرفتهاند .استخوان اسکافوئید یکی از استخوانهای مچ دست میباشد .در مواردی از صدمات مچ دست که آسیب ،با برگشت شدید مچ دست به عقب همراه باشد ،مانند افتادن به زمین روی دستهای باز یا حتی گاهی ضربه شدید با توپ در این وضعیت از مچ دست ، میتواند منجر به شکستگی این استخوان بشود .
شکستگی استخوان اسکافوئید باعث ایجاد درد در در مچ دست میشود . این درد در ناحیه انفیه دان تشریحی متمرکز میباشد .انفیه دان تشریحی قسمتی از مچ دست است که در سمت شصت دست قراردارد .ازآنجاکه این درد میتواند شدید نباشد و در ابتدا باعث ایجاد اختلال در فعالیت و عملکرد نگردد ، ممکن است فرد جهت بررسی و درمان مراجعه نکرده و این عارضه تا مدتها تشخیص داده نشده باقی بماند .
درمان شکستگی اسکافوئید بیحرکت کردن مچ دست در یک گچ بلند برای مدت نسبتاً طولانی دو تا سه ماه است . مدت طولانی گچ مورد نیاز برای جوش خوردن شکستگی برای برخی قابل پذیرش نبوده و نیمه کاره گذاشتن درمان و باز کردن گچ زودتر از موعد مقرر نیز یکی از علل دیگر جوش نخوردن شکستگی استخوان اسکافوئید میباشد .
گاهی شکستگی استخوان اسکافوئید در روزهای اول پس از حادثه در رادیوگرافی ساده بهخوبی رویت نمیشود .در این موارد پزشک معالج در صورت شک بالینی اقدام به گچ گیری موقت به مدت سه هفته و سپس عکسبرداری مجدد مینماید . عدم پیگیری وضعیت آسیب مچ دست در این شرایط میتواند منجر به تشخیص داده نشدن شکستگی ، عدم درمان و در نهایت جوش نخوردن استخوان اسکافوئید بشود .
علائم بالینی در عدم جوشخوردگی شکستگی استخوان اسکافوئید (SCAPHOID BONE FRACTURE NONUNION) چیست و این عارضه چگونه تشخیص داده میشود ؟
شکایت اصلی در این عارضه درد منتشر همراه با ضعف و ناتوانی در مچ دست میباشد بهطوریکه انجام فعالیتهای روزانه و کار با دست به علت این درد و ناتوانی با مشکل جدی روبهرو میشود . پزشک معالج در معاینه متوجه درد و حساسیت در ناحیهای از مچ دست که استخوان اسکافوئید قرار دارد میشود .اولین اقدام تشخیصی انجام یک رادیوگرافی ساده میباشد . رادیوگرافی ساده در مواردی که بیش از سه هفته از حادثه سپری شده باشد معمولاً شکستگی را به خوبی نشان میدهد . علاوه بر عکس برداری در حالت رخ و نیمرخ از زوایا و وضعیتهای دیگری نیز از مچ دست پرتونگاری میشود که به آنها نمای اسکافوئید و مایل میگویند . در مواردی که هرگونه تردیدی وجود داشته باشد از روشهای تصویربرداری تکمیلی بخصوص ام آر آی (MRI) جهت قطعیت تشخیص بهره گرفته میشود .
عوارض مهم ناشی از عدم جوشخوردگی شکستگی استخوان اسکافوئید (SCAPHOID BONE FRACTURE NONUNION) چیست ؟
وقتی استخوان اسکافوئید بر اثر آسیب به دو تکه شکسته میشود ، یکی از عوارض محتمل ، اختلال در خونرسانی قطعه ابتدایی میباشد . ازآنجاکه این قطعه جریان خون مورد نیاز خود را از قطعه دیگر دریافت میکند ، شکستگی با آسیب به عروق خونی تغذیهکننده قطعه ابتدایی میتواند باعث سیاه شدن یا به عبارتی نکروز آواسکولار این قطعه استخوانی گردد .
از عوارض دیگری که به دنبال عدم جوش خوردن استخوان اسکافوئید عارض میشود آرتروز یا ساییدگی استخوانهای مچ دست میباشد .در مواردی که این استخوان بههر علت جوش نخورد , تغییر در بیومکانیک و فرایند انتقال نیرو بین استخوانها به گونهای تغییر میکند که استخوانهای مجاور متحمل فشار و در نتیجه آسیب بیشتری در طول زمان شده و به سمت آرتروز و ساییدگی پیشرفت میکنند .
آیا عدم جوشخوردگی شکستگی استخوان اسکافوئید (SCAPHOID BONE FRACTURE NONUNION) با عوارض دیگری در مچ دست در افتراق قرار میگیرد ؟
درد مچ دست علتهای گوناگونی میتواند داشته باشد . پزشک معالج با یک ظن بالینی صحیح ، معاینه دقیق و بهرهگیری از روشهای تشخیصی کمکی میتواند به تشخیص قطعی و نهایی نایل گردد .از جمله مشکلاتی که در مچ دست در مجاورت استخوان اسکافوئید باعث ایجاد درد میشوند یکی بیماری دکورون ( De Qeurvain's Disease )و دیگری آرتروز و ساییدگی در قاعده اولین استخوان کف دست میباشد . درمان هر یک از بیماریهای مچ دست بسته به طبیعت آن عارضه متفاوت میباشد لذا تشخیص دقیق قبل از هر اقدام درمانی ، ضرورتی حتمی است .
درمان عدم جوشخوردگی شکستگی استخوان اسکافوئید (SCAPHOID BONE FRACTURE NONUNION) :
در مواردی که مدت زمان زیادی از شکستگی استخوان اسکافوئید سپری نشده باشد درمان با گچ گیری یکی از روشهای درمانی ممکن میباشد .مدت زمان مورد نیاز برای بیحرکتی مچ دست در عدم جوشخوردگی شکستگی استخوان اسکافوئید طولانی بوده و حتی از موارد تازه شکستگی نیز بیشتر و در حدود چهار تا پنج ماه میباشد .مدت زمان زیاد مورد نیاز برای بیحرکتی در گچ و عدم اطمینان از پاسخدهی این روش پس از این مدت طولانی روش جراحی را به عنوان بهترین و مؤثرترین روش درمانی مطرح میسازد .
روشهای جراحی متفاوتی برای درمانی عدم جوشخوردگی شکستگی استخوان اسکافوئید توصیف شده است .پزشک معالج با توجه به جمیع شرایط از جمله شکل و محل شکستگی و پیدایش یا عدم پیدایش آرتروز و ساییدگی بهترین و مناسبترین روش جراحی را انتخاب مینماید . در مواردی که هنوز آرتروز و ساییدگی در استخوانهای مچ دست پدیدار نشده باشد هدف اصلی از درمان جراحی تحریک جوش خوردن دو قطعه شکسته با استفاده از پیوند استخوان میباشد .
منبع:دکتر مرجائی
آدرس مطب: مازندران_تنکابن_میدان شهید شیرودی_جنب آموزش و پرورش_ساختمان پارس_طبقه۲_واحد۱۸