اسپوندیلیت آنکیلوزان، یک بیماری روماتیسمی دردناک و پیشرفتکننده است که معمولا مفاصل ستونفقرات را درگیر میکند ولی میتواند سایر مفاصل را نیز در برگیرد و حتی میتواند روی سایر اندامها (چشم، ریه، روده و قلب) اثر بگذارد. اسپوندیلیت آنکیلوزان یا a.s به وضعیتی گفته میشود که در آن، همه یا برخی از مفاصل ستون فقرات باهم درآمیخته و یکپارچه میشوند. برخی پزشکان، این بیماری را با نام «روماتیسم ستون فقرات» معرفی کردهاند. در گفتگو با دکتر محمدمهدی امام، فوقتخصص روماتولوژی و عضو هیات علمی دانشگاه علومپزشکی شهید بهشتی، به بررسی این بیماری عجیب پرداختهایم.
تعریف بیماری روماتیسم ستون فقرات یا اسپوندیلیت انکیلوزان.
اسپوندیلیت آنکیلوزان یا روماتیسم ستون فقرات یعنی چسبیدن ستون مهرهها به هم. مشخصه اصلی این بیماری چسبیده شدن ستون مهره است که تقریبا در دوسوم بیماران اتفاق میافتد. این بیماری بیشتر در افراد جوان و در دهه دوم و سوم زندگی آنها دیده میشود و در مردان سه برابر بیشتر از زنان است، در حالی که در گذشته این میزان ۹ برابر بود. علت کم شدن این میزان آن است که چون در زنان بیماری as خیلی غیرعادی بروز پیدا میکند و ممکن است از ستون مهره شروع نشود، پزشکان متخصص دچار سردرگمی میشدند ولی با اطلاعات جدید و آشنایی بیشتر پزشکان با بروز این بیماری در خانمها، این رقم سه برابر نسبت به مردان کاهش پیدا کرده است. بروز بیماری بعد از ۵۰ سالگی خیلی کم است، اگرچه ممکن است دیده شود زیرا بیش از ۹۵ درصد بیماری تا این سن بروز پیدا میکند.
▪ علت بروز این بیماری چیست؟
ـ علت اینکه چرا این بیماری به وجود میآید، هنوز مشخص نیست اما as یکی از بیماریهایی است که ژنتیک در آن بسیار دخالت دارد. ما سه بیماری در زمینه روماتولوژی داریم که عامل ژن در آن بسیار قوی است: پسوریازیس، لوپوس و همین as که زمینه فامیلی دارد و با ژن خاصی به نام b۲۷ همراهی قوی دارد، بهطوری که بیش از ۹۰ درصد بیماران as دارای این ژن هستند، گرچه برخی مواقع در as ثانویه یعنی asای که ثانویه به بیماریها به خصوص بیماریهای رودهای ظاهر میشود، ممکن است این ژن نقش کم رنگتری داشته باشد ولی در غالب موارد as زمینه ژنتیکی دارد. حتی در بستگان این بیماران ممکن است as به طور کامل بروز نکند اما علایم خفیفی را از as در آنها پیدا کنیم. به عنوان مثال به جای اینکه این افراد دردهای ستون مهرهای پیدا کنند دردهایی در کف پاشنه، دردهایی بین دو کتف و قسمت جلوی سینه دارند که گاهی اوقات میتواند طولانیمدت باشد، به طوری که کاملا برای پزشکان گمراهکننده است تا اینکه متوجه زمینه فامیلی آنها بشویم و بدانیم که این افراد در بستگانشان بیماری as دارند و این علایم غیرعادی، علایم ثانویه as است، البته اینطور نیست که اگر ژن وجود داشته باشد، فرد حتما به این بیماری مبتلا شود. خیلی از افراد ژن را دارند ولی مبتلا نیستند. شیوع b۲۷ بر اساس زمینه ژنتیکی جامعه بسیار متفاوت است ولی چیزی حدود ۲ درصد افراد جامعه ممکن است این ژن را داشته باشند ولی همه آنها به as مبتلا نمیشوند اما خطر ابتلا در این افراد بالاتر از دیگر افرادی است که این ژن را ندارند. علاوه بر این علت دیگری برای بیماری مطرح شده است و آن هم عفونت است.
عفونت خاصی به نام کلبسیلا در ایجاد این بیماری دخیل دانسته شده است که این میکروب به خصوص از راه دستگاه گوارش وارد بدن میشود و ممکن است به دلیل شباهتاش با ساختمانهای مفاصل و ستون مهره، علایم واکنش بدن نسبت به این میکروب را در ستون مهرهها و مفاصل پیدا کنیم. پس در یک زمینه ژنتیکی مشخص که b۲۷ است فرد دچار عفونتهای خاصی میشود و این عفونت خاص به ایجاد بیماری as در این افراد منجر میشود. به همین دلیل هم است که بیشتر افراد علایم خود را در دهه دوم و سوم زندگیشان نشان میدهند چون به هر حال یک بار با این میکروب تماس داشتهاند و بیماری در این مدت بروز میکند و به همین دلیل است که هر چه سن بالاتر میرود شیوع as کمتر میشود.
ایا با آنتیبیوتیک، این بیماری قابل درمان است؟
ـ نه! اینطور نیست که شما بتوانید جلوی بیماری را با درمان آنتیبیوتیکی بگیرید. عفونت نقشی در بروز بیماری as دارد اما تنها عامل تعیینکننده نیست. اینکه چرا بعضی دچار این بیماری میشوند و برخی دیگر نمیشوند، هنوز مشخص نیست. امروزه نقشههای ژنتیکی ریزتری را از این بیماری پیدا کردهاند که بعضی از آنها خیلی قویتر با این بیماری همراهی دارد و احتمال ابتلا به as را بیشتر میکند.
▪ با توجه به اینکه این بیماری، ارثی است؛ آیا میتوان از آن پیشگیری کرد؟
ـ نه! متاسفانه این بیماری راه پیشگیری ندارد و در افرادی که ژن آن را دارند احتمال بروز وجود دارد و در صورتی که بروز پیدا کند، مراجعه سریع به پزشک و جلوگیری از پیشرفت بیماری و گرفتن آموزشهای لازم بسیار مهم است تا بیماری عوارض خود را به صورت زمینگیر شدن افراد ایجاد نکند.
ایا این بیماری قابل درمان می باشد؟.
ـ امروزه درمانهای تخصصی در این بیماران داریم که دست ما را در درمان این بیماران بازتر کرده است. بسیاری از بیماران به خصوص افرادی که در مراحل اولیه بیماری مراجعه میکنند درمان موفقتری خواهند داشت، چرا که اگر روماتیسم دیر درمان شود به تدریج ستون مهره به هم چسبیده میشود و کلیه حرکات ستون مهره با مشکل مواجه میشود و با پیشرفت بیماری، به تدریج قسمتهای فوقانیتر و حتی تا گردن گرفتار میشود، به طوری که این بیماران حتی گردنشان را نمیتوانند بالا بیاورند و مجبورند بیشتر زمین را نگاه کنند. گرچه این بیماری مرگ و میر را زیاد نمیکند ولی در ایجاد معلولیت نقش مهمی دارد. اما متاسفانه درمانها بسیار گران هستند و هزینه درمانی بیماران معمولا در ماه به حدود یک و نیم میلیون تومان میرسد و تا زمانی که درمانها را ادامه دهند، نتیجه خواهند گرفت و چنانچه درمان قطع شود، علایم بیماری باز خواهد گشت. برای درمان داروهای مختلفی داریم که مهمترین آنها داروهای ضد التهاب هستند. درمانهای مکمل دیگری هم داریم که کمتر در گرفتاریهای ستون مهره استفاده میکنیم و بیشتر برای درگیریهای مفصلی و چشمی این بیماران استفاده میشود. توجه داشته باشید که نقش آموزش در این بیماران بسیار مهم است، چراکه اگر به این بیماران آموزش داده شود و توصیههای لازم برای جلوگیری از پیشرفت ناهنجاریهای ستون فقرات داده شود، زندگی بسیار مناسبتری را خواهند داشت. شاید نقش عمده آموزشهای بیماران، جلوگیری از پیشرفت بیماری و ایجاد زندگی بهتر برای آنها است. در کشورهایی که از نظر هزینههای مالی، مشکلات درمانی دارند، نقش آموزشهای بیماران در جلوگیری از پیشرفت پررنگتر است.
● علایم بیماری
علایم بیماری بر اساس سن و جنس میتواند بسیار متغیر باشد. افرادی که کاملا علایم مشخص بیماری را دارند که معمولا مردان دهه دو و سه هستند، با دردهای ستون مهره مراجعه میکنند. دردهای ستون مهره تا مدتها با دیسک کمر اشتباه گرفته میشد و غالب بیماران امآرآی و حتی عمل جراحی دیسک کمر را انجام میدادند. همانطور که میدانید نتیجه امآرآی در ۳۰ درصد موارد مثبت کاذب میشود، یعنی حتی افرادی که تا به امروز کمردرد را تجربه نکردند و الان هم کمردرد ندارند اگر امآرآی انجام دهند در یکسوم آنها دیسکهای ظریفی دیده میشود اما برخلاف دیسک، درد بیماران مبتلا به as حالت التهابی دارد. درد دیسک معمولا با استراحت بهتر میشود ولی درد بیماران روماتیسم ستون فقرات با استراحت بدتر میشود و صبحها با سفتی صبحگاهی بلند میشوند که این کاملا برخلاف دیسک است، البته سفتی صبحگاهی در افرادی که قوس کمرشان زیاد است و یا افرادی که بستر مناسبی ندارند نیز دیده میشود ولی این سفتی صبحگاهی خیلی کوتاهمدت است و سفتی فرد بعد از یک تا دو دقیقه بعد از بیدار شدن از بین میرود ولی در بیماران مبتلا به روماتیسم ستون فقرات سفتی صبحگاهی بسیار طولانی مدت است و معمولا بیش از یک ساعت طول میکشد.
پس علامت عمده این بیماری دردهای ستون مهرهای است که حالت التهابی دارد و با استراحت بدتر و با فعالیت، به تدریج بهتر میشود. گاهی اوقات بیماران دچار دردهایی در قسمتهای تحتانی ستون مهره و به خصوص در ناحیه باسن میشوند. این دردها ممکن است اوایل متناوب باشد. این محل، محل مفاصل ساکروایلیاک است که در این بیماری تقریبا در تمامی موارد درگیر میشود. در اوایل دردها حالت متناوب دارد، به طوری که مدتی این باسن و مدت دیگر باسن بعدی درد دارد و بعد از مدت دیگری ممکن است دردها ثابت باقی بمانند. این دردها هم حالت التهابی دارد، یعنی صبحها بعد از استراحت بیشتر است و با فعالیت به تدریج بهتر میشود. اگر بخواهیم از دردهای ستون مهره غیرعادی نام ببریم که به خصوص در خانمها و در افراد جوانتر دیده میشود، دردهای بین دو کتفی است که مدتهای طولانی باقی میماند. البته شاید مهمترین علت دردهای بین دو کتف، علل عضلانی باشد ولی درد این یبماران شبها شدت پیدا کرده و صبحها کاهش پیدا میکند.
گاهی اوقات بیماران دچار دردهایی در قسمت جلوی سینه به خصوص روی استخوان جناق و اطراف آن میشوند که این دردها معمولا مدتها توسط متخصصان قلب مورد بررسی قرار میگیرند و در نهایت علت آن را دردهای عضلانی عنوان میکنند، در حالی که ممکن است این دردها شروع بیماری روماتیسم ستون فقرات باشد. از علایم دیگری که در این بیماران دیده میشود درگیری محل اتصال لیگامانها و تاندونها به استخوان است، به خصوص اینکه این بیماران دچار دردهایی در ناحیه زیر و پشت پاشنه میشوند که ممکن است مدتها با خار پاشنه اشتباه گرفته شود. گاهی اوقات محل اتصال تاندونها در اطراف زانو و شانه ممکن است درگیر شود و از لحاظ تشخیصی سردرگمی ایجاد کند. از علایم دیگر این بیماری درگیریهای مفصلی است که در بچهها و خانمها میتواند اولین علامت باشد بدون اینکه ستون مهره درگیر شده باشد. در پا مفاصل معمولا متورم میشوند، گرم میشوند و باد میکنند و با روماتیسمهای دیگر اشتباه گرفته میشوند، به خصوص اگر ستون مهرهها درگیر نباشد.
از علایم دیگر این بیماری درگیریهای چشمی است که ممکن است سالها قبل از بروز روماتیسم و یا بعد از بروز آن خود را نشان دهد که به قرمزی یکطرفه چشم همراه با تاری دید منجر میشود، البته خوشبختانه کمتر عوارض چشمی مزمن مانند چسبندگی در این بیماران دیده میشود ولی این حملات میتواند به صورت تکرارشونده تا مدتها ادامه پیدا کند. ندرتا بیماری دارای عوارضی در ریه، قلب و دستگاه گوارش است که البته زیاد شایع نیست ولی در بیماران میتوان مشاهده کرد.
روزنامه سلامت
ادرس مطب: مازندران_تنکابن_میدان شهید شیرودی_جنب آموزش و پرورش_ساختمان پارس_طبقه۲_واحد۱۸
با پیشرفت تکنولوژی اطلاعات حاصل از بدن بیشتر شده است. گاهی این اطلاعات گمراه کننده است. مثلا اکثر افراد طبیعی در عکس ام آر آی بیرون زدگی یا پارگی دیسک دارند ولی این بیرون زدگی هیچ مشکلی برای بیمار ایجاد نمی کند. در بیمار مبتلا به دیسک کمر هم ممکن است چند دیسک بیرون زده باشد اما کاملا مشخص نیست که کدام دیسک علائم را ایجاد کرده است. با نوار عصب و عضله، عصب درگیر مشخص می شود و محل ضایعه تعیین می گردد.
2. گاهی یک دیسک برای بیمار کمردرد ایجاد می کند اما بیمار کاملا بهبود می یابد اما پس از مدتی دوباره بیمار دچار درد می گردد. تعیین این مسئله که آیا این درگیری عصبی جدید است یا قدیمی با نوار عصب و عضله انجام می شود.
3. گاهی بیمار تحت عمل جراحی قرار می گیرد اما بعد از مدتی درد بیمار بهبود نمی یابد یا بدتر می شود، تعیین اینکه آیا دیسک جدید عامل این مشکل است یا چسبندگی عامل مشکل است یا در حین جراحی به اعصاب اسیب وارد شده با نوار عصب همراه با ام آر آی با تزریق انجام می شود
4. در بیماریهائی مثل دیابت التهاب عصبی بوجود می آید که علائم شبیه به دیسک ایجاد می کند. جراحی دیسک در این حالت نه تنها اثر ندارد بلکه بیماری را بدتر می کند. بررسی نوارعصب به افتراق این حالات کمک می کند
5. گاهی عصب در محلی غیر از کمر گیر افتادگی پیدا می کند مثلا عصب سیاتیک در لگن گیرمی افتد اما به کمر نیز تیر می کشد، نوار عصب و عضله به تعیین محل گیر افتادن عصب کمک می کند.
6. گاهی درگیری عصب خود را بصورت درد مبهم در نقطه ای دیگر نشان می دهد مثلا فشار بر دیسک خود را بصورت درد پاشنه، یا درد پشت ران یا حتی زانو نشان می دهد که نوار عصب می تواند به تشخیص کمک کند
7. نوارعصب علاوه بر محل درگیری عصب، شدت آسیب را نشان می دهد و در تصمیم گیری پزشک در اینکه بیمار را جراحی کند یا می تواند با درمانهای غیر جراحی به درمان ادامه دهد کمک می کند.
منبع:دکتر مغاری -دکتر نیاستی
ادرس مطب: مازندران_تنکابن_میدان شهید شیرودی_جنب آموزش و پرورش_ساختمان پارس_طبقه۲_واحد۱۸
2-بر عکس حالت قبل فرد، سر و کمر را به حالت اولیه بر می گردد.
3- فرد مطابق شکل در حالی که به پشت خوابیده، با آرامی یکی از پاها را بالا آورده سپس پا را با آرامی پایین آورده و حرکت را با پای مخالف نیز انجام دهد.
4- فرد به پشت خوابیده و زانوی خود را خم کرده و در حالی که دستها از روی زمین بلند نمی شود ،آنها را به سمت پاشنه پاها کشیده و به مدت ۳ ثانیه در همان حالت می ماند در این تمرین عضله شکم به خوبی منقبض می شود و تمرین بسیار خوبی برای تقویت عضلات شکم است.
5- این حرکت مانند تمرین قبلی است با این تفاوت که دستها روی زانو قرار گیرد در این تمرین تا حدی از زمین بلند شوید که فشار روی عضلات شکم را احساس کنید.
6- انجام حرکت درازو نشست
* دو حرکت کششی مفید
ورزش های ویلیامز برای گودی کمر:
ویلیامز اعتقاد دارد که علت عمده بروز کمر درد، بر هم خوردن انحنای طبیعی ستون فقرات است. به بیان دیگر وی اعتقاد دارد که در اثر علل و عوامل مختلفی از جمله ضعف عضلات جداره شکم، میزان انحنا یا قوس ناحیه کمر افزایش پیدا می کند و همین عامل موجب بروز درد کمر می شود.
همین طور ویلیامز اعتقاد دارد که در اثر ضعف عضلات سرینی یا عدم انعطاف پذیری در عضلات اطراف لگن و ران به ویژه عضلات پشت ران ( عضلات همسترینگ ) شخص در هنگام فعالیت یا کار از الگوی صحیح استفاده نمی کند و همین عامل موجب مختل شدن حرکات مفاصل بین لگن و ناحیه کمر می شود و در نتیجه باعث بروز درد کمر می شود. بنابراین ویلیامز برای کاهش انحنا یا قوس کمر ( لوردوز )، تقویت عضلات ناحیه شکم و ایجاد انعطاف پذیری در عضلات اطراف لگن و باسن، ورزش ها یا حرکات درمانی ویژه ای طرح نمود که همانطور که اشاره شد، اصطلاحاً به آن ورزش ها یا نرمش های ( ویلیامز ) می گویند.
تشریح ورزش های ویلیامز:
حرکت اول:
فرد در حالی که به حالت راحت دراز کشیده و زانوهایش خم است، سعی می کند ضمن منقبض کردن عضلات شکم، لگن خود را کمی بلند نماید،هدف از انجام ورزش اول ویلیامز، تقویت عضلات باسن و کاهش انحنا یا لوردوز کمر است.
حرکت دوم :
فرد در حالی که خوابیده و زانوهایش کمی خم است، سعی می کند با دستهای کشیده به حالت نشسته در آید.هدف از انجام ورزش دوم ویلیامز ، تقویت عضلات شکم و کاهش انحنا یا لوردوز کمر است.
حرکت سوم :
فرد در حالت خوابیده، سعی می کند زانوهای خود را تا آنجا که می تواند به طرف سینه حرکت دهد،هدف از انجام ورزش سوم ویلیامز، ایجاد کشش و انعطاف پذیری در عضلات و عناصر اطراف ستون فقرات است.
حرکت چهارم :
فرد در حالی که نشسته است، سعی می کند به طور ملایم دستهایش را به مچ پا برساند،هدف از انجام ورزش چهارم ویلیامز، ایجاد کشش و انعطاف پذیری در عضلات پشت ران ( عضلات همسترینگ) است.
حرکت پنجم :
فرد در حالی که در حالت استارت دو میدانی قرار گرفته است، سعی می کند با متمایل شدن به سمت جلو بر روی پای عقب خود فشار وارد کند.در مرحله بعد ضمن عوض کردن پاها، همین حرکت را برای پای دیگر انجام می دهد.هدف از انجام ورزش پنجم ویلیامز، کاهش انحنا یا قوس کمر است.
حرکت ششم :
فرد در حالی که کنار دیوار ایستاده است، سعی می کند بنشیند. در ضمن ممکن است این تمرین را با استفاده از یک صندلی انجام داد، یعنی فرد در کنار صندلی قرار میگیرد و به جای اینکه بر روی زمین بنشیند، بر روی صندلی می نشیند. هدف از انجام ورزش ششم ویلیامز، تقویت عضله چهارسر رانی است. همینطور در این تمرین عضلات سرینی تقویت می شوند.
چند پیشنهاد ساده برای پیشگیری و کاهش گودی کمر
درست خوابیدن
در زمان نشستن، کف پا را صاف بر روی زمین قرار دهید، صندلی خود را تنظیم کنید و در صورت نیاز از یک بالشتک کوچک برای پُر کردن فضای خالی پشت کمرتان استفاده کنید.وقتی ایستاده اید، یک پا را مستقیم روی زمین و دیگری را روی یک پله، چهار پایه و یا هر چیز مشابه، در سطحی کمی بالاتر از پای دیگر قرار دهید. این کار حمایت کمرتان را افزایش خواهد داد.درست خوابیدن بهترین حالت برای خوابیدن، وضعیت صورت و شکم رو به بالا است، در حالی که بالشی زیر زانوها قرار گیرد، اما در صورتی که تمایل دارید بر روی شکم بخوابید حتما بالشی زیر شکم خود قرار دهید.
توجه داشته باشید که پوشیدن کفش پاشنه بلندموجب افزایش گودی کمرتان خواهند شد.از تقویت عضلات شکم، باسن و کمر غافل نباشید.قوس کمر تا بیش از ۹۰درصد با شنا کردن بهبود می یابد.
ادرس مطب : مازندران_تنکابن_میدان شهید شیرودی_جنب آموزش و پرورش_ساختمان پارس_طبقه۲_واحد۱۸
وقتی دچار کمر درد یا گردن درد می شوید، احتمالا فکر می کنید که ورزش در خط آخر درمان شما قرار دارد. شاید برایتان جالب باشد که این روش، تنها درمان لازم برای برخی بیماران است! همه ما می دانیم که ورزش برای سلامتی ما مهم است ولی بیشتر افراد، انجام ورزش های کششی را فراموش میکنند. این ورزش ها خصوصا در افراد دارای کمردرد مهم هستند زیرا سبب کاهش شدت درد می شوند و احتمال عود درد را نیز کاهش می دهند. شکی نیست که تکنیک صحیح بسیار مهم است. در این قسمت می توانید مطالبی راجع به روش صحیح انجام کشش و نیز اهمیت آن در بیماران دارای کمردرد و گردن درد بیابید .
چرا کشش؟
ستون فقرات ساختمان پیچیده ای است که ازعضله، تاندون، رباط و استخوان های متعددی ساخته شده است. این ساختمان به گونه ای طراحی شده است که بتواند به جلو، عقب، چپ و راست خم شود و وزن بدن را تحمل کند .
کشش منظم سبب می شود که عضلات و رباط ها انعطاف پذیر شوند . همچنین فشار وارد بر مفاصل ستون فقرات کاهش و جریان خون آن افزایش می یابد .
کشش مناسب:
برای بهره بردن از کشش مناسب به کار گیری روش مناسب ضروری است. نکات ذیل را مد نظر داشته باشید
(1از گردن شروع کنید و بتدریج روی عضلات پائین تر کار کنید .
2) کشش را به آهستگی و نرمی انجام دهید، شدت آن باید در حد احساس کشش خفیف باشد، نباید کشش یک عضله سبب درد شود .
3) کشش عضله را به مدت 30 – 20 ثانیه حفظ کنید، از کشش های نا گهانی و ضربه زدن پرهیز کنید .
4) در هنگام انجام کشش، نفس خود را حبس نکنید، به آرامی تنفس کنید .
اگر صبح خود را با کشش آغاز کنید، در تمام روز احساس طراوت و شادی خواهید داشت
ورزشهای ساده
چند کشش و ورزش ساده که می تواند در بیماران دارای کمردرد و گردن درد موثر باشد در ذیل توضیح داده شده اند، لازم به تذکر است
که باید قبل از انجام این ورزش ها با پزشک خود مشورت کنید .
راهنمای ورزش (فیزیوتراپی) در کمردرد
ورزش منظم یکی ازمهمترین درمان های کمردرد است. ورزش مناسب هر بیمار براساس معاینه دقیق و بررسی مدارک پزشکی وی صورت می گیرد و نمی توان یک برنامه ورزشی را برای همه تجویز کرد، با این حال می توان اصول کلی را ارایه داد .
ورزش ها به سه دسته تقسیم می شود :
1) ورزش های هوازی (ایروبیک): برای بهبود وضعیت قلبی عروقی و تسریع روند بهبود تجویز می گردند .
2) ورزش های تقویتی: جهت تقویت عضلات شکم، ستون فقرات و اندام های تحتانی (پاها) توصیه می کردند .
3) ورزش های کششی: سبب افزایش انعطاف پذیری عضلات و بافت های نگهدارنده می گردد .
ذیلا در مورد سه ورزش فوق توضیح بیشتری آورده شده است :
1- ورزش های هوازی: شامل قدم زدن، دویدن و شنا کردن هستند . با پنج تا ده دقیقه در روز شروع کنید و بتدریج آنرا افزایش دهید .
3و2- ورزش های کششی و تقویتی : ذیلا توضیح داده شده اند .
الف) press-up back extension : مطابق شکل یک روی شکم درازبکشید و حدود 30 ثانیه خود را در این وضعیت نگهدارید.
ب) prone swimming : مطابق شکل دو روی شکم دراز بکشید. دست راست و پای چپ را حدود 15 سانتی متر بالاتر از سطح زمین آورده
حدود شش ثانیه در همین وضعیت نگه دارید، دست و پا را پائین بیاورید و همین حرکت را با دست و پای دیگر تکرار کنید.
ج) knee to chest : شکل سه، به پشت روی زمین دراز بکشید به صورتی که زانوها خم شود و کف پا روی زمین قرار بگیرد. اکنون یک زانوی خود را تا سینه بیاورید. پای دیگر را حرکت ندهید. باید قوس کمرتان صاف شود و کشش خفیفی را در باسن خود حس کنید، این کشش را مدت سی ثانیه ادامه دهید. با پای دیگر نیز همین حرکت را تکرار کنید.
د) curl ups : مانند شکل چهار روی زمین دراز بکشید. زانوها باید حدود 90 درجه خم شوند. بتدریج عضلات شکم را منقبض کنید و شانه هایتان را بالا بیاورید. گردن خود را خم نکنید، شش ثانیه در همین وضع بمانید.
ه) posterior pelvic tilt : مانند شکل پنج روی زمین دراز بکشید. قوس کمر خود را به زمین بچسبانید. اگر حرکت را درست انجام دهید یک نیروی رو به بالا در شانه ها و باسن خود حس می کنید. این وضعیت را شش ثانیه حفظ کنید.
و) heel dig bridging : این حرکت برای تقویت عضلات هاسترینگ و عضلات اطراف مفصل ران (هیپ) است. مانند شکل شش روی زمین دراز بکشید، دقت کنید که فقط پاشنه های پا روی زمین باشد. اکنون پاشنه ها را روی زمین فشار دهید، باسن را منقبض کنید و آنرا از زمین بلند کنید به نحوی که شانه ها، باسن و زانو در امتداد هم باشند. این وضعیت را حدود شش ثانیه حفظ کنید.
ز) hip flexor stretch : شبیه شکل هفت روی زمین زانو بزنید. بتدریج تنه خود را به جلو ببرید دقت کنید که پای جلویی و زانوی عقبی روی زمین ثابت بمانند و وضعیت ستون فقرات و قوس کمر نیز تغییر نکند. این حالت را سی ثانیه حفظ کنید
ح) wall sit : این ورزش عضلات پشت، تنه و ران را تقویت می کند.
در فاصله 20 سانتی متری یک دیوار بایستید. مانند شکل هشت به دیوار تکیه بدهید به نحوی که ستون فقرات شما به دیوار بچسبد. زانوهایتان را کمی خم کنید و قوس کمررا به دیوار بچسبانید. این وضعیت را حدود شش ثانیه حفظ کنید.
ط) کشش عضلات پشت ران در وضعیت خوابیده: مانند شکل نه روی تخت دراز بکشید، به صورتی که پا هایتان دراز باشد. یک ملحفه را به نحوی بگیرید که دو سر آن در دست شما و وسط آن پشت پاشنه پای راست شما قرار گیرد. به آهستگی ملحفه را بکشید (نباید زانوها خم شود) هروقت کشش پشت ران را حس کردید آنرا حدود 30 -20 ثانیه حفظ کنید. همین کار را برای پای چپ تکرار کنید.
عجله نکنید
افزایش انعطاف پذیری محتاج زمان است. این زمان در کسانی که جدیدا کشش را آغاز کرده اند یا درد مزمن ستون فقرات داشته اند طولانی تر است .
تسلیم نشوید! ورزش خود را ادامه دهید، پس از دو تا سه ماه اثر آن را خواهید دید .
کشش روی روح نیز اثرات مناسبی دارد
میتوان از کشش برای آرام ترشدن هم استفاده کرد. میتوانید برای ایجاد انگیزه بیشتردرخودتان به موسیقی ملایم
گوش کنید یا با یک دوست ورزش کنید .
نکته مهم
قبل ازهرنرمش یا ورزشی با پزشک خود مشورت کنید. اگردرهنگام انجام کشش دردتان تشدید می یابد، یا تکنیک شما نادرست است یا اینکه مشکلی دارید که باید درمان شود .
درد، شایعترین علتی است که بیماران مبتلا به مشکلات ستونفقرات کمر را وادار میکند تن به تیغ جراح بسپارند. ...
بسیاری از این بیماران پس از عمل، زندگی بدون دردی را تجربه میکنند ولی در گروهی از این بیماران، درد بلافاصله پس از عمل یا پس از چند هفته تا چند ماه دوباره شروع میشود...
این درد در ناحیه کمر است و میتواند به همراه درجاتی از بیحسی و حالت گزگز و سوزنسوزنشدن به پاها انتشار یابد و مشابه درد قبل از عمل باشد یا حتی الگوی جدیدی ایجاد کند. علت جراحی کمر هرچه باشد، در ۳۰ تا ۴۰ درصد موارد درد پس از جراحی اتفاق میافتد که از نظر پزشکی به آن نشانگان شکست در جراحی کمر (FBSS) میگویند. وقوع این نشانگان پس از عمل جراحی کمر، در بسیاری از موارد یک عارضه نیست و در بیشتر موارد نباید جراح را مقصر دانست یا او را به انجام ندادن درست جراحی محکوم کرد.
در بیمارانی که بیش از یک بار تحت عمل جراحی کمر قرار میگیرند، شیوع چسبندگیهای داخل کانال نخاع چند برابر افزایش مییابد و انجام بسیاری از این عملهای مجدد با هدف درمان پس از عمل اول انجام میشود. اقدامهای انجام شده در حیطه رشته فوقتخصصی درد در زمینه درمان این بیماران بسیار موفق بوده است.
در بیماران مبتلا به کمردردهای پس از جراحی کمر ، درصورتی که در کلینیک درد با انجام اقدامات تشخیصی تایید شود علت درد، چسبندگیهای داخل کانال نخاع است، بیمار در فهرست انجام عملهای اینترونشنال برای باز کردن چسبندگیها قرار میگیرد.
باز کردن چسبندگیها در اتاق عمل و تحت شرایط استریل، با مشاهده ستونفقرات با استفاده از فلوروسکوپ انجام میشود. این وسیله با استفاده از اشعهایکس تصویر زندهای را روی مانیتور ایجاد میکند. بیماران هنگام جراحی هوشیار هستند و این کار به انجام بیهوشی نیازی ندارد. پس از بیحس کردن قسمتی از پوست، در کنار ستونفقرات کاتتر ظریف مخصوصی بدون نیاز به شکافتن پوست وارد کانال نخاع میشود.
یکی دیگر از علل شایع کمردردهای پس از جراحی کمر، آرتروز در مفاصل بینمهرهای ستونفقرات است. در عملهای جراحی باز، ممکن است قسمتی از مهرهها یا دیسک بینمهرهای از بدن خارج شود یا حتی برای ثبات ستونفقرات، جراح مبادرت به گذاشتن پیچ یا فیکساتورهای فلزی در مهرهها کند و این دستکاریها ستونفقرات را مستعد آرتروز در مفاصل بینمهرهای میکند. این آسیب در مفاصلی ایجادمیشود که در ۲ طرف ستون مهرهها قرار دارند و باعث ثبات در حرکت آنها میشوند.
التهاب این مفاصل باعث ایجاد کمردردهای شدید و ناتوانکننده در بیماران میشود و میتواند با محدودیت شدید حرکتی و خشکی صبحگاهی همراه باشد. بیشترین شدت این درد در ۲ طرف ستونفقرات است و میتواند به باسن و خلف ران انتشار یابد.
این بیماران پس از بررسی در کلینیک درد، کاندید عمل بلوک مفاصل بینمهرهای میشوند. این کار در اتاقعمل و بدون نیاز به بیهوشی و تحت تصویربرداری مستقیم با فلوروسکوپ انجام میشود.
نیدلهای مخصوصی که برای انجام این کار استفاده میشود، به ما امکان میدهد پزشک بتواند بدون ایجاد عارضه جانبی خاصی به مفصلی که شاید به اندازه ۵ میلیمتر باشد، دسترسی پیدا کند و با تزریق داروهای خاص باعث رفع التهاب و بهبود وضعیت مفصلی شود.
درمان کمر درد های ناشی از عمل جراحی دیسک کمر با طب سوزنی
موارد متعددی از بیمارانی که پس از عمل جراحی دیسک همچنان کمر درد داشته ویا کمردرد شان تشدید مییابد به مرکز ما مراجعه کرده و ما این بیماران را تحت درمان طب سوزنی قرار داده و نتایج مطلوبی بدست اورده ایم(دکتر نیاستی)
آدرسمازندران _ تنکابن _ میدان شهید شیرودی _ جنب اداره ی آموزش و پرورش _ ساختمان پارس _ طبقه ی دوم _ واحد ۱۸
منبع دکتر مغاری