مسلما اولین اقدام درمانی جااندازی مفصل دررفته است. پزشک معالج معمولا برای کاهش درد بیمار، جااندازی را در اطاق عمل و بابیهوشی عمومی انجام میدهد و یا ممکن است با استفاده از مسکن های قوی بتوان درد بیمار را به حد کافی کم کرد بطوری که تحمل جااندازی را داشته باشد. برای جااندازی مفصل شانه میتوان از مانورهای مختلفی استفاده کرد.
مانوری که امروزه بیشتر از آن استفاده میشود به این صورت است که ابتدا بیمار بصورت طاق باز خوابانده شده و کمک پزشک، در بالای سر بیمار قرار گرفته و دو سر یک ملحفه را در حالیکه آنرا لوله کرده و از زیر بغل بیمار عبور داده در دست میگیرد. پزشک معالج هم در کنار پای بیمار ایستاده و مچ دست بیمار را با دو دست خود میگیرد.
پزشک ابتدا دست بیمار را کمی از بدن دور کرده و سپس آنرا به سمت خود میکشد. در همین حال کمک پزشک هم ملحفه را به سمت خودش میکشد. ممکن است نیاز باشد که با کف دست از سمت جلو هم به سر استخوان بازو فشار آورد تا سر به عقب برود.
روش دیگر که به روش کوخر معروف است به این صورت انجام میشود که ابتدا بیمار بصورت طاق باز دراز کشیده، پزشک معالج در کنار پای بیمار میایستد. پزشک ابتدا آرنج بیمار را 90 درجه خم کرده و بازو را به آرامی از تنه دور کرده و به طرف خود میکشد. سپس بازو را به سمت خارج میچرخاند و سپس بازو را به تنه بیمار نزدیک کرده و آرنج بیمار را به جلوی سینه وی میبرد. سپس بازو را به داخل میچرخاند بطوری که کف دست بیمار به سمت دیگر سینه وی برسد. روش کوخر البته ممکن است با عوارضی همراه باشد و امروزه کمتر از آن استفاده میشود.
وقتی شانه جا میفتد درد بیمار ناگهان از بین میرود
جااندازی دررفتگی خلفی شانه معمولا به روش کشش طولی اندام مانند دررفتگی قدامی انجام میشود با این تفاوت که فشار از پشت به سر استخوان بازو وارد میشود تا آنرا به سمت جلو هل دهد. اقدامات پس از جااندازی هم مشابه دررفتگی قدامی است.
بندرت و در موارد زیر ممکن است برای درمان دررفتگی مفصل شانه نیاز به عمل جراحی وجود داشته باشد
ادرس مطب: مازندران _ تنکابن _ میدان شهید شیرودی _ جنب اداره ی آموزش و پرورش _ ساختمان پارس _ طبقه ی دوم _ واحد ۱۸
بجزدر رفتگی مقصل حادی که بطور معمول در مفصل شانه دیده میشود انواع دیگری از در رفتگیپهم وجود دارند که البته شیوع کمتری دارند. مشکلاتی مانند دررفتگی های مکرر مفصل شانه یا دررفتگی عادتی و یا دررفتگی قدیمی که مدتی از وقوع آن گذشته است میتوانند کارآیی مفصل شانه را مختل کنند.
گاهی اوقات بعد از اینکه دررفتگی مفصل شانه بیمار جااندازی شد، بعد از مدتی مفصل شانه مجددا در میرود. ممکن است این دررفتن مفصل بعد ها بطور مکرر تکرار شود. با گذشت زمان دفعات این دررفتگی ها بیشتر شده و شانه با شدت ضربه کمتری دچار دررفتگی میشود. هر بار که بیمار دست خود را در کنار تنه به بالا و عقب میبرد و یا شانه را به خارج میچرخاند این دررفتگی ممکن است ایجاد شود. به این وضعیت، دررفتگی مکرر Recurrent dislocation میگویند.
دررفتگی مکرر مفصل شانه بیشتر در جوانها و بخصوص در دررفتگی های حین فعالیت های ورزشی دیده میشود. دررفتگی مکرر بیشتر قدامی است و دررفتگی مکرر خلفی نادر است. بیشتر اینها افرادی هستند که بعد از جااندازی دررفتگی، مفصل شانه را به مدت کافی بیحرکت نکرده و خیلی زود فعالیت های ورزشی را از سر گرفته اند. در هر دررفتگی مفصل شانه کپسول مفصلی پاره میشود. پس از جااندازی مفصل،این پارگی با مدتی بیحرکت کردن شانه بطور خودبخود بهبود میابد. در مواردی که کپسول مفصل بخوبی بهبود نیابد مفصل ناپایدار شده و با هر ضربه خفیفی در میرود.
مفصل شانه تشکیل شده از سر استخوان بازو که در درون حفره کم عمقی بنام حفره گلنوئید Glenoid fossa که قسمتی از استخوان کتف است قرار گرفته است. دورتادور این مفصل را پرده ای بنام کپسول مفصلی فرا گرفته بطوری که این کپسول سر استخوان بازو و حفره گلنویید را در خود جای میدهد. دور تا دور حفره گلنویید یک بافت غضروفی لیگامانی به نام لابروم Labrum وجود دارد که در واقع کاسه گلنویید را بزرگتر و پر عمق تر میکند.
در دررفتگی های شدید مفصل شانه ممکن است لابروم و کپسول مفصلی با هم از لبه قدامی (جلویی) گلنویید کنده شود. اگر بعد از جااندازی مفصل این کندگی به درستی به سر جای اولش برنگردد و در جای خود جوش نخورد مفصل شانه در قسمت جلو ناپایدار شده و هر بار با ضربه مختصری ممکن است سر استخوان بازو لابروم و کپسول را به کنار زده و از درون گلنویید خارج شده و در واقع مفصل در برود. کنده شدن لابروم و کپسول مفصلی از لبه جلویی گلنویید را ضایعه بنکارت Bankart lesion میگویند که یکی از مشخصه های دررفتگی مکرر مفصل شانه است.
تشخیص بیشتر بر پایه اظهار بیمار به دررفتگی مکرر است. بیمار اظهار میدارد که در بعضی وضعیت هایی که وی به دستش میدهد شانه اش در میرود. بعد از مدتی بیمار یاد میگیرد که چگونه خودش دررفتگی را جابیندازد. وقتی بیمار دستش را از کنار تنه به بالا و عقب برده و شانه را به خارج میچرخاند وضعیتی است که دررفتگی شانه قریب الوقوع است. وقتی پزشک دست بیمار را در این وضعیت قرار میدهد بیمار بشدت نگران و وحشت زده میشود که مبادا دررفتگی ایجاد شود به همین خاطر این تست را تست وحشت Apprehension test میگویند.
در رادیوگرافی ممکن است خوردگی قسمتی از سر استخوان بازو دیده شود که به آن ضایعه هیل ساکس Hill-sachs lesion میگویند.
درمان این ضایعه جراحی است. شایعترین عمل جراحی که برای درمان دررفتگی مکرر مفصل شانه بکار میرود عمل بنکارت است که در آن ضایعه بنکارت Bankart lesion یعنی کپسول مفصلی و لابروم که از قدام لبه گلنوئید کنده شده است مجددا به سر جای خود بخیه میشود. امروزه این عمل جراحی را بیشتر بصورت بسته و با استفاده از ارتروسکوپ انجام میدهند.
شیوع این نوع دررفتگی کمتر از دررفتگی مکرر است. در این وضعیت بیمار بطور ارادی مفصل خود را مرتبا از جایش در برده و دوباره آنرا به سرجایش برمیگرداند. این وضعیت بیشتر در کسانی دیده میشود که بطور خانوادگی دچار شلی کپسول مفصلی هستند
گاهی اوقات بیمار متوجه دررفتگی مفصل شانه نمیشود و یا به هر دلیلی مفصل شانه جااندازی نمیشود. به این وضعیت دررفتگی قدیمی مفصل شانه میگویند. در این حال اگر کمتر از شش هفته از دررفتگی گذشته باشد پزشک معالج سعی میکند با احتیاط مفصل را جااندازی کند. علت احتیاط فراوان آنست که به علت بیحرکتی طولانی مدت مفصل شانه ( به علت درد ناشی از دررفتگی) استخوان بازو بتدرج دچار پوکی شده و ممکن است در حین جااندازی دچار شکستگی شود.
اگر جااندازی بسته موفقیت آمیز نباشد و یا اگر بیش از شش هفته از دررفتگی مفصل شانه گذشته باشد برای جااندازی نیاز به عمل جراحی وجود دارد.
در افراد مسن به علت عوارض زیاد جااندازی مفصلی که مدت زیادی از دررفتگی آن گذشته است ممکن است جااندازی انجام نشده و پزشک معالج با استفاده از تکنیکهای طب قیزیکی سعی میکند حرکات مفصل شانه را تا حدودی بهتر کند.در کلینیک دکتر نیاستی با لیزر درمانی نیز درد مفصل شانه نیزر بهبود می یابد.
ادرس مطب: مازندران _ تنکابن _ میدان شهید شیرودی _ جنب اداره ی آموزش و پرورش _ ساختمان پارس _ طبقه ی دوم _ واحد ۱۸
ستخوان کتف در پشت قفسه سینه قرار دارد. گاهی اوقات در حین حرکت کتف صدایی بصورت خرت خرت یا تق تق یا احساس ساییده شدت دو چیز بر روی هم در پشت قفسه سینه احساس میشود. به این وضعیت سندروم کتف صدا دهنده Snapping scapula syndrome میگویند. در این بیماری بافت نرم بین استخوان کتف و قفسه صدری کلفت، ملتهب و آزرده میشود.
استخوان کتف یا اسکپولا Scapula یک استخوان مثلثی شکل است که در پشت قفسه سینه در هر طرف قرار گرفته است. این استخوان از یک طرف بااستخوان بازو مفصل میشود و از طرف دیگر به استخوان ترقوه در جلوی قفسه سینه متصل میگردد. استخوان کتف در پشت قفسه سینه حرکت میکند و این حرکت به جابجایی بازو کمک میکند. وقتی دست خود را به بالای سر میبریم دو سوم از حرکت و چرخش درمفصل گلنوهومرال (مفصل بین کتف و بازو) صورت گرفته و یک سوم از حرکت ناشی از چرخش استخوان کتف در پشت قفسه سینه است. در واقع کتف و قفسه سینه نوعی مفصل را درست میکنند که به آن مفصل اسکاپولاتوراسیک Scapulothoracic joint هم میگویند.
عضلات بین کتف و قثسه صدری بورس های بین عضلات کتف
سطح قدامی یا جلوی استخوان کتف را دو عضله به نام هایساب اسکاپولاریس Subscapularis و سراتوس قدامی Serratus anterior muscle میپوشاند. عضله ساب اسکاپولاریس از یک طرف به سطح قدامی یا جلویی استخوان اسکاپولا متصل شده و از طرف دیگر به سر استخوان بازو اتصال میابد. عضله سراتوس قدامی از یک طرف به لبه داخلی استخوان کتف متصل شده و از طرف دیگر به دنده های قفسه سینه متصل میشود.
بین این دو عضله یک بورس بزرگ و پهن قرار گرفته است. این بورس بصورت یک کیسه بافتی است که مایعی لزج در درون آن است و اجازه میدهد تا دو عضله یاد شده به راحتی بر روی یکدیگر حرکت کنند. یک بورس دیگر هم بین عضله سراتوس آنتریور و دنده ها قرار گرفته است.
گاهی اوقات این بورس ها ملتهب میشوند. به التهاب بورس بورسیت Bursitis میگویند و التهاب بورس یاد شده را بورسیت اسکاپولوتوراسیک Scapulothoracic bursitis مینامند. این التهاب است که موجب درد و احساس صدا در پشت کتف میشود.
حرکات مکرر کتف بر روی قفسه سینه در بعضی شغل ها مانند چسباندن کاغذ دیواری و یا بعضی ورزش ها مانند پرتاپ توپ در بیسبال میتواند موجب التهاب بافت نرم بین استخوان کتف و جدار پشتی قفسه سینه شود و این التهاب موجب بروز علائم بیماری میشود.
گاهی اوقات عضلات بین استخوان کتف و قفسه سینه بر اثر ضعف و یا عدم فعالیت های بدنی لاغر و ضعیف میشوند. این موجب میشود تا استخوان کتف به دنده ها نزدیک تر شده و در حین حرکت کتف به بالا و پایین بر روی برجستگی دنده ها سایش پیدا کند. این سایش میتواند موجب بروز علائم بیماری شود. در مواردی دیگر علت بیماری تغییر شکل استخوان ها است. بطور مثالشکستگی وبد جوش خوردن استخوان کتف یا دنده ها میتواند موجب سایش ناجور آنها بر روی هم شود.
مهمترین علامت این بیماری احساس و یا شنیدن صدای خرت خرت یا تق تق یا سایش دو چیز بر روی هم در پشت کتف و در حین حرکت شانه است. گاهی اوقات بورس اسکاپولوتوراسیک هم ملتهب میشود و این التهاب موجب بروز درد در پشت کتف در هنگام حرکت شانه میگردد.
تشخیص این بیماری بر اساس گفته های بیمار و معاینه پزشک است. تغییر شکل استخوان های کتف یا قفسه سینه را میتوان دررادیوگرافی ساده و یا سی تی اسکن مشاهده کرد و برای دیدن بورسیت اسکاپولوتوراسیک میتوان ازام ار ایکمک گرفت.
رادیولوژی میتواند حاشیه استخوان کتف را نشان دهد و سی تی اسکن میتواند برجستگی های استخوانی کتف را مشخص کند
اساس درمان این بیماری در غالب اوقات اقدامات غیر جراحی است. کاهش سطح فعالیت های بدنی، انجام نرمش های کششی تحت نظرمتخصص طب فیزیکی استفاده از سرما و یا داروهای ضد التهاب در صورت درد اقداماتی هستند که از آنها در درمان استفاده میشود.
در صورتی که پاسخ درمانی مناسبی ایجاد نشود عمل جراحی ممکن است به بیمار کمک کند. دو نوع جراحی برای این بیماری انجام میشود
ادرس مطب : مازندران _ تنکابن _ میدان شهید شیرودی _ جنب اداره ی آموزش و پرورش _ ساختمان پارس _ طبقه ی دوم _ واحد ۱۸
مهمترین علامت پارگی لابروم حس جابجا شدن ناگهانی چیزی در شانه همراه با احساس یک صدا مانند کلیک است. بعد از آن ممکن است شانه برای چند ساعت دردناک شود. علامت دیگر این بیماری ناپایدار شدنمفصل شانه و احساس لقی در مفصل است.
تشخیص پارگی لابروم چگونه استپزشک ابتدا با بیمار صحبت کرده و خصوصیات درد و عواملی که موجب شروع درد شده اند را از وی میپرسد. بعضی معاینات هم برای تشخیص این آسیب بکار برده میشوند. بطور مثال وقتی بیمار سعی میکند دست خود را به بالای سر ببرد احساس درد کرده و ممکن است احساس یک تقه یا کلیک در مفصل شانه بکند. معاینه دیگر اینست که پزشک از بیمار میخواهد دست خود را بصورت کشیده در جلوی بدن نگه داشته در حالیکه کف دست بطرف زمین باشد. در این حال پزشک سعی میکن دست بیمار را به پایین هل دهد و این حرکت موجب درد شانه میشود. گاهی از اوقات از روش های تصویربرداری (مانند ام ار ای و یا سی تی اسکنهمراه با تزریق ماده حاجب به داخل مفصل ) برای تشخیص پارگی لابروم استفاده میشود. تشخیص پارگی لابروم حتی با وجود استفاد از این ابزار ها مشکل است و در بسیاری اوقات برای تشخیص قطعی ازارتروسکوپ و دیدن مستقیم داخل مفصل شانه استفاده میشود. ادرس مطب: مازندران _ تنکابن _ میدان شهید شیرودی _ جنب اداره ی آموزش و پرورش _ ساختمان پارس _ طبقه ی دوم _ واحد ۱۸ | |||
مفصل اصلی شانه از کنار هم قرار گرفتناستخوان های بازو و کتف تشکیل شده است. در این مفصل سر استخوان بازو در کنار قسمتی از استخوان کتف که به آنحفره گلنوئید گفته میشود قرار میگیرد. حفره گلنوئید کم عمق است و سر استخوان بازو در کنار حفره گلنوئید مانند یک توپ بسکتبال در کنار یک بشقاب است. این شکل خاص حفره موجب میشد تا مفصل شانه مانند مفصل ران پایداری ذاتی نداشته و پایداری آن تا حد زیادی وابسته با بافت نرم ( عضلات و رباط ها و تاندون ) اطراف آن باشد. در این میان لابروم به پایداری مفصل کمک میکند.
پیکان سیاه رنگ لابروم را نشان میدهد تاندون عضله دوسر در بالا به لابروم میچسبد و میتواند آنرا پاره کند
لابروم بافتی شبیه بهمنیسک زانو است ( تقریبا ترکیبی از بافت رباط و غضروف) که دور تا دور لبه حفره گلنوئید چسبیده است. چسبیدن لابروم به حاشیه حفره گلنویید موجب میشود حفره بزرگتر و عمیق تر شده و در نتیجه پایداری مفصل شانه بیشتر شود.
گاهی اوقات در حین حرکات شدید مفصل شانه لابروم در بین سر استخوان بازو و لبه حفره گلنوئید گیر میکند و این گیر کردن میتواند موجب پاره شدن لابروم شود. تعدادی از تاندون ها و رباط هایی که در پایداری شانه اهمیت زیادی دارند (بخصوص تاندون عضله دوسر بازو) به لابروم میچسبند و پاره شدن لابروم موجب کاهش کارآیی این بافت ها میشود. در نتیجه پاره شدن لابروم موجب ناپایدار شدن مفصل شانه و درد میشود.
لابروم میتواند بدنبال زمین خوردن با کف دست و بدنبال آن ضربه شدید سر استخوان بازو به لبه حفره گلنوئید ایجاد شود. پارگی این بافت همچنین میتواند بدنبال فعالیت های بدنی و یا ورزش های شدید که در آنها شانه به شدت حرکت میکند ایجاد شود. در شانه هایی که ناپایدارند نیمه دررفتگی های مکرر سر استخوان بازو از درون حفره گلنویید میتواند موجب پارگی لابروم شود.
|
عضله دوسر بازو مهمترین عضله در جلوی بازو است. این عضله در بالا دو تاندون دارد که یکی از آنها به بالا و جلوی حفره گلنوئید و به لابروم میچسبد. کشش ناگهانی تاندون این عضله میتواند موجب کنده شدن لابروم از لبه حفره گلنوئید شود. در هنگام پرتاب کردن توپ بیسبال، در هنگام بالا بردن وزنه به بالای سر در وزنه برداران و یا در هنگامی که چوب گلف یک گلف باز در هنگام ضربه به زمین برخورد میکند عضله بی سپس بشدت تاندون خود را به پایین کشیده و میتواند موجب کنده شدن لابروم از لبه حفره گلنویید شود.
|
در مواردی که پارگی در قسمت های بالایی لابروم یعنی در محل انصال تاندون عضله دوسر بازو باشد به آن ضایعه اسلپ SLAP و در مواردی که در پایین لابروم باشد به آن ضابعه بنکارت Bankart میگویند.
ادرس مطب: مازندران _ تنکابن _ میدان شهید شیرودی _ جنب اداره ی آموزش و پرورش _ ساختمان پارس _ طبقه ی دوم _ واحد ۱۸