تقریبا همهی ما زانو درد را تجربه کردهایم. چه درد زانوی ما بخاطر ورم مفاصل بوده باشد، چه بخاطر پیچ خوردگی شدید پا، و چه بخاطر استفادهی بیش از اندازه از عضلات محافظ این مفصل آسیب پذیر، بهرحال زانوهای ما آسیب میبیند. در واقع، ورم مفصل زانو هم، مهمترین علت درد زانو میان افراد ۶۵ سال و بزرگتر است.
اما ما خبرهای خوبی داریم: بیشتر دردهای زانو قابل پیشگیری هستند. تحقیقات جدید منتشر شده در ژورنال پزشکی نیو انگلند میگوید که تمرینات ورزشی و فیزیوتراپی، درست همانند جراحی، برای تسکین درد زانوی ناشی از ورم مفاصل مؤثر است.
یاد گرفتن تمرینات تقویتی و کششی مخصوص برای عضلاتی که محافظ زانو هستند، سلامت این عضو مهم بدن ما را تضمین میکند.
برای کاهش و پیشگیری از درد زانو، توصیههای فیزیوتراپیست شانتال دانلی، عضو هیات علمی برنامهی دکتر فیزیوتراپی در دانشگاه Saint Mary، و مربی با سابقهی پیلاتس در لس آنجلس، و سازندهی برنامهی «تمرینات درمانی برای زانوهایی قدرتمند» را عملی کنید تا نتیجهی شگرفش را به چشم ببینید.
با توجه به تحقیقات، میدانیم که آسیبهای زانو از جمله پارگیهای رباطهای صلیبی جلویی، زمانی رخ میدهند که عضلات بزرگ ران ضعیف باشند. مشخص شده که این نوع پارگیها که احتمال وقوع ۸ برابری در ورزشکاران خانم دارند، به دیگر پارگیهای غضروفی میانجامد و بعدها سبب آرتروز زانو میشوند.
بصورت عادی مجموعهی عضلات تحتانی، ضعیف هستند. زمانی که عضلهی اصلی باسن (ماهیچهی سرینی بزرگ) ضعیف باشد، سبب افتادگی لگن و استخوان بالای ران میشود. این عدم تعادل، هنگام راه رفتن، فشار رو به پایین دردناکی بر روی ران، زانو، و قوزک پا بوجود خواهد آورد.
حرکات کششی، برای تقویت عضلات باسن موثرند. میتوانید چگونگی انجام درست حرکات کششی در هر دو حالت ایستاده و نیم خیز را در انبوه ویدئوهایی که در اینترنت وجود دارد بیاموزید.
وقتی عضلات تحتانی بدنمان نحیف شده یا بدلیل بی تحرکی در بیشتر ساعات روز دچار بی تعادلی میشوند، عضلات ران و ماهیچههای همسترینگ، زیاد کار میکنند تا کم کاری عضلات تحتانی را جبران کنند، و همین موضوع سبب وارد آمدن فشار دو چندان روی مفصل زانو میشود.
با انجام حرکات کششی، احتمال اینکه این عضلات بگیرند یا تعادلشان را از دست بدهند را کاهش خواهید داد.
پس این فرایند دو مرحلهای را بخاطر بسپارید: در عین اینکه عضلات ضعیف مانند ماهیچههای تحتانیتان را تقویت میکنید، عضلات محافظ مفاصل زانویتان را نیز با حرکات کششی تمرین دهید.
ضعف عضلات شکمی سبب میشود لگن خاصره تان کج شود، و پایین کمرتان بیش از اندازه خمیده شود، و استخوان ساق پاهایتان هم به سمت داخل بلغزد.
شما میتوانید خودتان این را تجربه کنید: به پشتتان قوس زیاد بدهید و ببینید چگونه پاها و زانوهایتان بطرف خط وسط بدنتان میچرخند.آنگاه پشتتان را صاف کنید تا متوجه شوید که حرکت مخالفی در پاهایتان رخ میدهد.
تقویت عضلات مرکزی بدن، به حفظ موقعیت طبیعی ستون فقرات کمک کرده و اعضای پایینی بدن به ویژه زانوها را در بهترین موقعیتی که فشار کمتری متحمل شوند قرار میدهد.
روشهای زیادی برای تقویت عضلات شکمی علاوه بر انجام دراز نشست وجود دارد. حتی میتوانید علاوه بر تمرینات پایه برای این منظور، به انجام تمرینات پیلاتس هم بپردازید. پیلاتس با این نگرش ساخته شده که قدرت کلی بدن را تقویت کرده و عملکرد بدن را بهبود بخشد.
اگر میانهی خوبی با پیلاتس ندارید، به سراغ تمرینات مختلف توسط توپهای تمرینی، رقص، یوگا، کیکبوکس یا ورزشهای این چنینی بروید.
اضافه وزن، مردان را تا ۵ برابر و خانمها را تا ۴ برابر بیشتر در معرض خطر ابتلا به آرتروز زانو قرار میدهد. تحقیقات جدید نشان میدهد که کاهش ۱۰٪ از وزن، سبب افزایش ۲۸٪ کارکرد زانو میشود (مانند بالا رفتن از پله ها و پیاده روی). مطالعهی دیگری مشخص کرده است که به ازای هر ۵ کیلو کاهش وزن، ۵۰٪ از خطر ابتلا به آرتروز زانو نیز کاهش پیدا میکند.
چرا اینطور است؟ بخاطر اینکه چربی، استحکام عضله را کم میکند، از طرفی وزن اضافی بدن هم بر فشار روی مفاصل زانو میافزاید. در واقع، بین وزن بدن و استحکام عضلهی چهارسر ران رابطهی معکوسی وجود دارد: هرچه وزن بدن بالاتر باشد، عضلات زانو هم ضعیفتر خواهند شد.
برای شروع سوزاندن کالریهای اضافی مورد نیاز برای کاهش وزن، بدون اینکه روی زانوهایتان فشار مضاعف بیاید، میتوانید به سراغ تمریناتی همچون ایروبیک در آب، الپتیکال یا دوچرخه سواری بروید.
ممکن است تیپ شما با یک کفش پاشنه بلند ۵ سانتی فوق العاده بنظر برسد، اما یادتان باشد که کفشهای پاشنه بلند، ۲۳٪ فشار بیشتری بر مفاصل زانو وارد میکند. پوشیدن کفشهای پاشنه بلند، باعث میشود تا دائماً ساق پایتان تحت فشار باشد، و این فشار هم یکی دیگر از دلایل زانو درد است.
گرفتگی عضلهی ساق پا باعث میشود تا مچ پا به سمت داخل متمایل شود، بدین ترتیب تعادل پاهایتان بهم خواهد ریخت و بر روی مفاصل مچ پا و زانوهایتان فشار وارد خواهد آمد.
پس آغوشتان را به روی کفشهای ساده و مد روز باز کنید و ساق پایتان را در وضعیت راحتی قرار دهید. همچنین بخاطر داشته باشید که کفشهای ورزشی خودتان را هر ۵۰۰ کیلومتر یکبار که با توجه به سطح فعالیتتان ممکن است ۳ ماه تا یک سال طول بکشد، تعویض کنید. بدین ترتیب مطمئن خواهید بود از پوشیدن کفشی که از مچ پا و مفاصلتان به خوبی محافظت نمیکند، پرهیز کردهاید.
علاوه بر نکات یاد شده در انجام ورزشهای مناسب و استفاده از کفشهای مناسیب در درمان ارتروز زانو در کلینیک دکتر نیاستی از تجهیزات پیشرفته روز دنیا از جمله لیزر پرتوان روباتیک و مکنت تراپی نیز در جهت درمان موثر ارتروز زانو بکار گرفته می شود.