خار پاشنه پا اگرچه به عنوان یکی از علل شایع درد زیر پاشنه پا در نظر گرفته میشود، ولی باید دانست خارپاشنه پا یک علت واقعی درد نیست بلکه با درد همراهی میکند و خود آن ناشی از یک حالت بیمار گونه در کف پاست و در حقیقت معلول است نه علت.
برای فهم علت تشکیل خار پاشنه پا باید ساختمان کف پا را در نظر گرفت. کف پا یک قوس طولی از عقب به جلو دارد یعنی پاشنه پا و انگشتان روی زمین هستند و وسط کف پا بالاتر از سطح زمین است و یک قوس به سمت بالا تشکیل میدهد.
دو سر این قوس یعنی پاشنه و انگشتان پا توسط یک بافت نواری شکل و سفت به نام فاشیای کف پا به هم وصل هستند. وقتی راه میرویم و روی پا وزن میگذاریم قوس کف پا زیر وزن بدن تمایل به باز شدن و صاف شدن روی زمین پیدا میکند و بنابراین دو سر این قوس از هم دور میشوند و باند متصل کننده آنها یعنی فاشیای کف پا کشیده میشود.
علامت اصلی خار پاشنه پا درد بوده که محل این درد زیر قسمت داخلی پاشنه پاست.
درد خار پاشنه پا هنگام شروع راه رفتن، پس از مدتی استراحت کردن و نیز هنگام صبح که بیمار بیدار شده و راه میرود بیشتر احساس میشود. پس از مدت کوتاهی مقداری بهتر شده و در طول روز معمولا قابل تحمل است و سپس در انتهای روز بدتر میشود و با استراحت شبانه بهتر میشود، هنگامی که پزشک با شست دست خود قسمت داخلی زیر پاشنه را فشار میدهد، بیمار احساس درد میکند. معمولا وقتی بیماران به پزشک مراجعه میکنند هفتهها تا سالها از بیماریشان میگذرد.
اغلب پزشکان با معاینه کف پا متوجه خار پاشنه پا میشوند ولی معمولا یک عکس رادیولوژی هم درخواست میکنند که اغلب در آن خارپاشنه پا دیده میشود. اما همان گونه که ذکر شد در بیماری (التهاب فاشیای کف پا) که علت اصلی درد و نیز علت اصلی خارپاشنه پا است. فقط در ۵۰ درصد موارد خارپاشنه پا دیده میشود. به ندرت ممکن است پزشک به بیماریهای که درد زیر پاشنه میدهند هم شک کند و برای تشخیص یا رد کردن آنها مثلا از اسکن استخوان و سیتیاسکن یا آزمایش خون استفاده کند.