خشکی ، سفتی و بی حرکتی مفصل زانو  به چندین علت ایجاد می شود و اغلب با درد و ورم همراه است. گاهی اوقات ممکن است کمی قرمزی، گرمی، بی حسی و سوزن سوزن شدن نیز در محل درد وجود داشته باشد.

خشکی زانو می تواند علل متفاوتی داشته باشد، اما معمولا این علل در دو دسته قرار می گیرند: عللی که در اثر آسیب یا جراحت ایجاد شده اند و آن هایی که به دلیل بیماری خاصی ایجاد شده اند.

در اینجا به علل رایج خشکی زانو می پردازیم، آن هایی که به جراحت مربوط می شوند و آن هایی که به دلیل بیماری ایجاد شده اند، و سپس در ادامه در مورد درمان این وضعیت توضیحاتی ارائه خواهیم داد.

علت ها و دلایل

خشکی ، سفتی و بی حرکتی مفصل زانو اغلب به دلایل زیر اتفاق می افتد:

مایع مفصلی: وقتی زانو آسیب می بیند، اغلب مایع زیادی در مفصل جمع می شود (به اصطلاح زانو آب می آورد). میزان ورم به شدت جراحت بستگی دارد. در اثر یک آسیب جزیی، التهاب درون مفصل موجب افزایش تولید مایع سینوویال می شود. در آسیب شدیدتر، ممکن است به طور مستقیم به درون مفصل خونریزی ایجاد شود، که به آن همارتروز گفته می شود و می تواند باعث ایجاد تورم قابل توجهی شود. هر گونه تجمع آب اضافه در مفصل، می تواند باعث بروز خشکی زانو شود، چون این مایع با اشغال فضا در مفصل، حرکت آن را محدود می کند.

تورم همواره قابل مشاهده نیست. ممکن است قبل از بروز هر علامتی، مایع زیادی در مفصل تجمع کرده باشد . بنابراین ممکن است خشکی زانو با هیچ علامت دیگری همراه نباشد.

تغییرات بیومکانیکی: اگر یکی از ساختارهای زانو آسیب ببیند، می تواند موجب تغییر حرکات زانو شود. مفصل زانو برای داشتن دامنه ی حرکتی وسیع، سیستم پیچیده ای از انواع حرکات چرخشی، پیچشی و لغزشی دارد. یک جراحت می تواند این حرکات را تحت تاثیر قرار داده و حرکت مفصل را محدود کند و در نتیجه باعث خشکی زانو شود.

درد: درد نیز می تواند مانع از حرکت زانو شده و باعث بروز خشکی ، سفتی و بی حرکتی مفصل زانوشود. این یک واکنش طبیعی است، وقتی با حرکت زانو دچار درد می شویم، آن را متوقف می کنیم. در مراحل اولیه ی پس از جراحت، این پاسخ بدن برای جلوگیری از آسیب بیشتر، مفید است. اما اگر ادامه یابد، عضلات و مفصل سفت شده و باعث خشکی طولانی مدت زانو می شود.

2

آسیب منیسک: آسیب به غضروف خاصی که مفصل زانو را می پوشاند. این امر موجب خشکی ، سفتی و بی حرکتی مفصل زانو به دلیل جلوگیری از حرکت روان آن می شود. گاهی اوقات نیز ممکن است بخشی از غضروف آسیب دیده درون مفصل گیر کند و در نتیجه موجب محدود کردن حرکت آن شود؛ به این حالت قفل شدن زانو گفته می شود. در بخش پارگی منیسک می توانید در این مورد بیشتر بدانید.

پیچ خوردگی: پیچ خوردگی جزئی و کشیده شدن بیش از حد رباط زانو نیز می تواند موجب خشکی زانو شود. این امر می تواند تا حدی به دلیل بروز تورم اندکی در مفصل و همچنین به علت کاهش استقامت مفصل باشد و حرکت آن را تحت تاثیر قرار می دهد. برای به دست آوردن اطلاعات بیشتر به بخش پیچ خوردگی رباط مراجعه کنید.

شکستگی: شکستگی استخوان نیز به دلیل ایجاد درد، بی ثباتی و بی نظمی در مفصل زانو، می تواند موجب خشکی ، سفتی و بی حرکتی مفصل زانو شود.

22

آسیب به رباط: آسیب به رباط هایی مثل ACL یا PCL اغلب باعث خونریزی درون مفصل می شود. معمولا در این هنگام ورم شدیدی بلافاصله ایجاد می شود و باعث محدودیت در حرکت زانو می شود. در این مورد می توانید در بخش های آسیب به ACL و پارگی PCL اطلاعات بیشتری به دست آورید.

آرتروفیبروز: این یک وضعیت نادر است که می تواند در اثر جراحت و یا عمل جراحی ایجاد شود. وقتی بافت بدن بیش از حد دچار جراحت و زخم شود، باعث محدودیت و دردناک شدن حرکت آن می شود.

التهاب تاندون (تاندونیت): التهاب یا تخریب تاندون ها می تواند باعث کشیدگی مفصل شود و با تضعیف آن، حرکت طبیعی آن را محدود کند. در این حالت معمولا تاندون پاتلاردر جلوی زانو تحت تاثیر قرار می گیرد. در این مورد در بخش زانوی پرشگران مطالب بیشتری بخوانید.

پس از ورزش: در اثر کارکشیدن بیش از حد از عضلات پا (نه لزوما آسیب دیدن)، عضلات سفت شده و باعث خشکی زانو می شوند. قبل از ورزش حتما نرمش کرده و بدنتان را گرم کنید تا از ایجاد این وضعیت جلوگیری کنید.

آرتریت روماتوئید: این یک بیماری سیستمیک و مزمن است که باعث التهاب و فیبروز مفصل ها می شود. در این شرایط، استخوان ها و غضروف ها دچار آسیب شده و باعث خشکی زانو (معمولا در هر دو پا) می شوند که اغلب با قرمزی، تورم و گرم شدن آن ناحیه همراه است. علایم این بیماری ثابت نیست و در حالات خوب و بد، در نوسان است. در این بیماری علاوه بر مفصل زانو، چندین مفصل دیگر از جمله دست ها و پاها نیز تحت تاثیر قرار می گیرند.

استئوآرتروز: این بیماری بیشتر با عنوان ساییدگی زانو شناخته می شود که می تواند منجر به تخریب غضروف و استخوان شود. سطوح صاف مفصل از بین می روند و و فضای بین استخوان ها کاهش می یابد، در نتیجه موجب خشکی زانو می شود. این خشکی معمولا در اول صبح و پس از استراحت به مدت طولانی، شدیدتر است و به سرعت با فعالیت بدن شدت آن کاهش می یابد.

بورسیت (آماس کیسه های مفصلی): این حالت زمانی اتفاق می افتد که یکی از کیسه های بورسا (کیسه های کوچک پر از مایع که بین استخوان ها و تاندون ها قرار می گیرد)، دچار تورم می شوند. این کیسه ها در اثر سایش بیش از حد و یا ضربه ی ناگهانی، دچار التهاب می شوند. این کیسه ها معمولا به صورت توده های کدویی شکل یا شبیه پرتقال های کوچک هستند که اغلب در جلو یا پشت زانو قرار دارند. می توانید در بخش بورسیت، در این مورد اطلاعات بیشتری کسب کنید.

نقرس: نقرس، نوعی آرتروز التهابی است که در اثر تجمع اوریک اسید و ایجاد کریستال هایی از این ماده در زانوها و پاها ایجاد می شود. علایم این بیماری به سرعت طی چند ساعت بروز می کنند و همانند خشکی زانو، مفصل ها دردناک شده و قرمز و داغ می شوند. معمولا تکرار این علایم رایج است. برای مطالغه ی بیشتر در این زمینه به بخش نقرس مراجعه کنید.

دلایل نادر دیگری نیز در مورد خشکی زانو وجود دارد، اما این موارد بسیار جدی هستند و سریعا باید بیمار تحت مراقبت های پزشکی قرار گیرد:

  • تومور: رشد غیر طبیعی استخوان
  • عفونت: مانند استئومیلیت (عفونت استخوان) یا آرتروز سپتیک (آرتروز عفونی)

تشخیص

چنانچه از خشکی زانو رنج می برید، برای بررسی علت به پزشک مراجعه کنید. پزشک از شما در مورد سوابق پزشکی و نیز فعالیت های اخیرتان سوال خواهد کرد. همچنین ممکن است برای بررسی بیشتر، عکسبرداری توسط MRI یا اشعه ی X را توصیه کند.

راه ها و روش های درمان

مانند اغلب بیماری ها، برای درمان صحیح و کامل، مهم است که ابتدا علت آن تشخیص داده شود. همواره برای تشخیص صحیح مشکل خشکی زانو، به پزشک متخصص مراجعه کنید. در زیر برخی روش های درمانی برای خشکی ، سفتی و بی حرکتی مفصل زانو آمده است:

در مواردی که مفصل زانو دچار آسیب یا جراحت شده است، در مرحله ی اول، درمان شامل مصرف دارو، بستن بریس، درما  طب فیزیکی  و برخی درمان های خاص مثل مگنت و  لیزر  می باشد.در  کلینیک دکتر  نیاستی  در مورد  اینگونه  بیماران  از  تجهیزات  پیشرفته  روز دنیا    از  جمله  لیزر  پرتوان  روباتیکو  مگنت  تاپی  بهره  می گیرد.در  کلینیک  لیزر  درمانی  دکتر نیاستی

در مورد خشکی زانو ناشی از ورم، پزشک شما ممکن است این ناحیه را تخلیه کند. برای مثال، پارگی رباط ACL باعث می شود مفصل زانو پر از خون شود. برای کاهش فشار این ناحیه، پزشک از یک سوزن برای تخلیه ی خون و مایع اضافی در این محل استفاده می کند. این کار ورم را به حداقل می رساند و همچنین خشکی زانو را بهبود می بخشد.

فیزیوتراپی نیز ممکن است در مورد خشکی زانو توصیه شود. فیزیوتراپ با شما کار خواهد کرد تا دامنه ی حرکتی زانویتان را افزایش داده و تمرینات ورزشی را برای کاهش التهاب، به شما توصیه خواهد کرد. ورزش به کشش عضلات کمک می کند و نواحی اطراف مفصل را تقویت می کند.

در مواردی که وزن بالا ممکن است در خشکی زانو نقش داشته باشد، ممکن است تغذیه ی صحیح و کاهش وزن نیز به شما توصیه شود. در مورد بیماری نقرس، تغییر در رژیم غذایی می تواند به کاهش تجمع اوریک اسید در بدن کمک کند.

حرکات کششی برای رفع خشکی زانو

کشش عضلات، موجب افزایش انعطاف پذیری می شوند و از خشکی و جراحت عضلات جلوگیری می کنند.

بالا آوردن پای کشیده

این حرکت را در حالت خوابیده به پشت و در حالی که پای راست کشیده است و پای چپ از محل زانو خم شده است و کف پا بر روی زمین قرار دارد، شروع کنید. به آرامی پای راست را با انقباض عضلات ران، حدود 30 سانتی متر از روی زمین بالا بیاورید. به مدت 3 تا 5 ثانیه در این حالت بمانید. سپس به آرامی پا را پایین بیاورید و دوباره این حرکت را تکرار کنید. سپس همین حرکت را با پای چپ انجام دهید، در حالی که پای راست خمیده است.

3

کشش عضلات چهارسر ران

بایستید و برای حفظ تعادل، یک دستتان را به یک صندلی یا دیوار بگیرید. یک پایتان را بالا بیاورید، مچ پا را با دست بگیرید و پاشنه ی پا به سمت باسن بیاورید. به مدت 30 ثانیه در این حالت بمانید. باید در عضلات چهار سر در جلوی ران احساس کشش کنید. زانوهایتان را در کنار هم نگه دارید. زمانی که در عضلات ران احساس کشیدگی کردید، کشش را متوقف کنید. این حرکت را با پای دیگر تکرار کنید.

 4

اسکات دیوار

بایستید و پشتتان را به دیوار تکیه دهید. پاها را به عرض شانه باز کنید. زانوها را خم کرده و به آرامی بدنتان را پایین بیاورید. پشتتان باید همچنان به دیوار تکیه داشته باشد. زمانی که زانوهایتان تا زاویه ی 30 درجه خم شد، تا 5 یا 10 شماره بشمارید و سپس به آرامی خودتان را تا محل شروع بالا بکشید. چنانچه هنگام این حرکت دچار درد زانو می شوید، آن را متوقف کنید.

 5

برای رفع خشکی زانو بر روی زمین بنشینید، به نحوی که پشتتان راست باشد. پایتان را در جلوی خود، صاف و در حالت استراحت قرار دهید. کف دستانتان را بر روی زمین قرار داده و به سمت مچ پایتان حرکت دهید. به مدت 30 ثانیه در این حالت بمانید. باید در عضلات همسترینگ خود در طول پشت ران ها و نیز پشت زانوها احساس کشیدگی کنید. زمانی که در عضلات خود احساس کشش کردید، حرکت دست را متوقف کنید. از خم شدن کمر و یا قفل کردن زانوها خودداری کنید.

6

ادرس مطب:         مازندران _ تنکابن _ میدان شهید شیرودی _ جنب اداره ی آموزش و پرورش _ ساختمان پارس _ طبقه ی دوم _ واحد ۱۸