این بیماری در واقع بخشی از فرآیند پیری اسکلت بدن است ولی از آن جا که گردن کمتر از کمر متحمل وزن است کمتر دچار آرتروز یا فتق دیسک می شود.اصطلاح دیسک گردن یا کمر که بین عامه مردم رواج دارد، اشتباه است زیرا دیسک داشتن بیماری نیست و دیسک چیزی است که همه ما داریم.
این فتق دیسک بین مهره های گردن یا کمر است که عارضه است.خود دیسک نسج طبیعی بین مهره های گردن یا کمر است که باید وجود داشته باشد.بنابراین علایمی که ذکر می کنیم مربوط به فتق دیسک بین مهره ای است. در ناحیه گردن، ۷ مهره داریم که ۲ مهره بالا دیسک ندارد و شایع ترین محل فتق، قسمت پایین گردن است.این بیماری چنان که ذکر شد، وابسته به سن است و هر قدر سن بالاتر برود، احتمال ابتلا به آن بیشتر می شود. دسته ای از افراد ممکن است زودتر به آن مبتلا شوند. مثل افرادی که به علت حرفه خود گردنشان به مدت طولانی در یک حالت ثابت قرار دارد.خیاط ها، جراح ها، بناها و نقاش ها که مجبورند گردنشان را ثابت نگه دارند یا سرشان را به هنگام کار بالاتر از بدن بگیرند ممکن است زودتر به این بیماری دچار شوند.
علایم بیماری
بیشتر بیماران ممکن است در اثر ابتلا به این بیماری با ۳ دسته علایم مواجه شوند دسته اول علایم موضعی ناحیه گردن شامل درد، محدود شدن حرکات گردن، درد در بین شانه ها و کشیده شدن آن تا قاعده جمجمه است. گاهی فتق دیسک روی ریشه های عصبی که از کنار آن رد می شود، فشار وارد می کند و بیمار دچار علایم ریشه ای می شود. این علایم به صورت گزگز و مورمور در انگشتان دست است.
گاهی بیمار از درد و ضعف عضلانی در ناحیه باز و یا شانه شکایت می کند و گز گز و مور مور را هم در انگشتان احساس می کند. در نهایت ممکن است دیسکی که دچار عارضه شده روی نخاع فشار وارد کند که در این صورت عارضه خطرناک است زیرا ممکن است به نخاع آسیب بزند و فرد را ویلچرنشین کند. در واقع تفاوت فتق دیسک بین مهره ای کمر و گردن این است که در گردن ما با مشکل تحت فشار قرار گرفتن نخاع رو به رو هستیم در حالی که در کمر، فتق دیسک به ریشه های عصبی فشار می آورد و نخاع در آن ناحیه وجود ندارد.علایم دیررس بیماری شامل بی اختیاری ادرار و مدفوع یا فلجی کامل است که بهبودی بیمار در این مرحله امکان پذیر نیست اما با تشخیص علایم زودرس زودتر می توان به درمان اقدام کرد.
از مهم ترین علایم زودرس بیماری این است که بیمار نمی تواند حرکات ظریفی را که قبلا با دست انجام می داده است، انجام بدهد، به عنوان مثال دستخط خوب بیمار حالا ناخوانا شده یا در بستن دکمه های لباس ناتوان شده است .
گاهی بیمار به هنگام راه رفتن تلوتلو می خورد یا کاری را که قبلا با دست چپ خوب انجام می داده است، حالا نمی تواند به همان خوبی انجام بدهد.پزشک متخصص در ابتدا با معاینه بالینی و گرفتن شرح حال بیمار عارضه را تشخیص می دهد و برای تایید تشخیص می تواند رادیوگرافی، ام آر آی یا سی تی اسکن را تجویز کند. نکته این جاست که تشخیص اصلی بررسی های پاراکلینیکی نیست بلکه معاینه بالینی و شرح حال بیمار اهمیت بالایی دارد.
مانند بیشتر بیماری های اسکلتی عضلانی تغییر شیوه زندگی اولین قدم برای درمان است. تغییر وضعیت گردن اولین اصل است و کار پرخطری که فرد داشته و باعث بیماری شده است باید در ساعات محدودی انجام شود. آموزش بیمار برای این که گردنش کمتر تحت فشار قرار بگیرد اصل بسیار اساسی در این زمینه است و هم زمان داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مثل بروفن و ناپروکسن به تسکین درد بیمار کمک می کند. گاهی داروهای شل کننده عضلات تجویز می شود و در موارد شدیدتر ممکن است کورتن تجویز شود.
هم چنین تقویت عضلانی با کشش عضلات گردن با درمانهای فیزیکی در درمان عارضه نقش موثری دارد. فیزیوتراپی ، اصلاح شیوه زندگی و مصرف دارو به مبتلایان به این بیماری کمک می کند تا به میزان ۷۰ تا ۸۰ درصد از بیماری نجات پیدا کنند. به این ترتیب که دیسکی که بیرون زده به تدریج آبش را از دست می دهد و دوباره به جای اولش بر می گردد. بنابراین این تصور که فتق دیسک بین مهره ای گردن یک بیماری برای تمام عمر است، اشتباه است و دسته زیادی از بیماران بهبود پیدا می کنند.
جراحی آری یا نه
10-5درصد بیماران نیاز به جراحی پیدا میکنند و به طور معمول نتیجه جراحی فتق دیسک گردن در صورتی که بیمار مناسب انتخاب شود و جراح تکنیک مناسبی به کار ببرد تا ۹۵ درصد رضایت بخش و بیمار بسیار راضی است. ناگفته نماند که در 90-۸۰ درصد موارد نیاز به عمل جراحی پیدا نمی شود و درمانهای فیزیکی و طب سوزنی ، اصلاح شیوه زندگی و مصرف داروها، بیمار را از انجام عمل جراحی بی نیاز می کند.بیماری که حداقل ۶ هفته درمان طبی را انجام و مقاومت نشان داده یا بیماری که دچار علایم نخاعی شده باشد کاندید عمل جراحی است.
نکته این جاست که عمل دیرهنگام برای بیمارانی که سال هاست درد دارند ممکن است نتیجه رضایت بخشی نداشته باشد هم چنانکه جراحی زودهنگام ثمربخش نیست. بنابراین برای جراحی باید به موقع تصمیم گرفته شود بنابراین قانون کلی در دیسک گردن و کمر این است که در عین این که نباید جراحی را زود انجام داد، خیلی دیر هم نباید اقدام کرد چون ممکن است نفعی به حال بیمار نداشته باشد.
در جراحی ازناحیه جلوی گردن با یک برش ۲ تا ۳ سانتی دیسک معیوب از جلوی گردن برداشته و پروتز جایگزین آن می شود. در گذشته از بدن خود بیمار استخوان گذاشته می شد اما در حال حاضر دیسک مصنوعی به جای دیسک معیوب قرار داده می شود، استفاده از پروتز باعث می شود محدودیت حرکتی برای بیمار به وجود نیاید و بتواند گردنش را به خوبی حرکت دهد.
این عمل مانند هر عمل جراحی دیگری عارضه دارد و شایع ترین آن بلع دردناک است . از آن جا که جراحی کنار مری انجام می شود بیمار تا مدت ها به هنگام غذا خوردن ، احساس درد می کند. گاهی صدای بیمار به علت آسیب دیدن عصب صوتی تغییر می کند اما در طول زمان بهتر می شود. عفونت و آسیب به عصب و نخاع هم ممکن است روی دهد اما با وجود تجهیزات امروزی در اتاق های عمل، این آسیب ها به ندرت رخ می دهد و نگرانی از این بابت وجود ندارد.
نکته قابل ذکر این است که بعضی بیماری های زمینه ای در بروز فتق دیسک بین مهره ای گردن نقش دارد مثل ابتلا به آرتریت روماتوئید . خوب است بدانید فتق دیسک بین مهره ای ۲ نوع نرم و سفت دارد و بیشتر نوع نرم آن شایع است. در نوع نرم خود دیسک به نخاع فشار می آورد اما در نوع سخت استخوان هایی که دچار آرتروز شده است به نخاع فشار می آورد. از این بیماری تحت عنوان آرتروز هم یاد می کنند اما در واقع همان فتق دیسک بین مهره ای گردن است. سابقه شکستگی گردن، بیماری های مادرزادی، اتصال مهره های گردنی به یکدیگر، انحنای مهره های گردنی، سابقه عمل جراحی و مشکلاتی از این دست در برخی موارد در بروز عارضه نقش دارد.
استفاده از گردن بندهای طبی فقط به مدت ۲ هفته مجاز است
گردن بندهای طبی مثل کمربندهای طبی برای استفاده طولانی مدت ساخته نشده اند و استفاده درازمدت از این وسایل به ضرر بیمار است. استفاده طولانی مدت از این گردن بندها باعث ضعف عضلانی و آسیب بیشتر به گردن می شود. زیرا در درازمدت عضلات گردن ضعیف تر و در برابر فشار آسیب پذیرتر می شود. بنابراین استفاده از کمربند طبی یا گردن بند طبی فقط به مدت ۲ هفته تجویز می شود و نه بیشتر. نکته این جاست که نوع نرم این گردن بندها که مردم تمایل بیشتری به استفاده از آن دارند فقط خاصیت گرم کردن موضعی گردن را دارد.
ادرس مطب: مازندران_تنکابن_میدان شهید شیرودی_جنب آموزش و پرورش_ساختمان پارس_طبقه۲_واحد۱۸
