بجزدر رفتگی مقصل حادی که بطور معمول در مفصل شانه دیده میشود انواع دیگری از در رفتگیپهم وجود دارند که البته شیوع کمتری دارند. مشکلاتی مانند دررفتگی های مکرر مفصل شانه یا دررفتگی عادتی و یا دررفتگی قدیمی که مدتی از وقوع آن گذشته است میتوانند کارآیی مفصل شانه را مختل کنند.
گاهی اوقات بعد از اینکه دررفتگی مفصل شانه بیمار جااندازی شد، بعد از مدتی مفصل شانه مجددا در میرود. ممکن است این دررفتن مفصل بعد ها بطور مکرر تکرار شود. با گذشت زمان دفعات این دررفتگی ها بیشتر شده و شانه با شدت ضربه کمتری دچار دررفتگی میشود. هر بار که بیمار دست خود را در کنار تنه به بالا و عقب میبرد و یا شانه را به خارج میچرخاند این دررفتگی ممکن است ایجاد شود. به این وضعیت، دررفتگی مکرر Recurrent dislocation میگویند.
دررفتگی مکرر مفصل شانه بیشتر در جوانها و بخصوص در دررفتگی های حین فعالیت های ورزشی دیده میشود. دررفتگی مکرر بیشتر قدامی است و دررفتگی مکرر خلفی نادر است. بیشتر اینها افرادی هستند که بعد از جااندازی دررفتگی، مفصل شانه را به مدت کافی بیحرکت نکرده و خیلی زود فعالیت های ورزشی را از سر گرفته اند. در هر دررفتگی مفصل شانه کپسول مفصلی پاره میشود. پس از جااندازی مفصل،این پارگی با مدتی بیحرکت کردن شانه بطور خودبخود بهبود میابد. در مواردی که کپسول مفصل بخوبی بهبود نیابد مفصل ناپایدار شده و با هر ضربه خفیفی در میرود.
مفصل شانه تشکیل شده از سر استخوان بازو که در درون حفره کم عمقی بنام حفره گلنوئید Glenoid fossa که قسمتی از استخوان کتف است قرار گرفته است. دورتادور این مفصل را پرده ای بنام کپسول مفصلی فرا گرفته بطوری که این کپسول سر استخوان بازو و حفره گلنویید را در خود جای میدهد. دور تا دور حفره گلنویید یک بافت غضروفی لیگامانی به نام لابروم Labrum وجود دارد که در واقع کاسه گلنویید را بزرگتر و پر عمق تر میکند.
در دررفتگی های شدید مفصل شانه ممکن است لابروم و کپسول مفصلی با هم از لبه قدامی (جلویی) گلنویید کنده شود. اگر بعد از جااندازی مفصل این کندگی به درستی به سر جای اولش برنگردد و در جای خود جوش نخورد مفصل شانه در قسمت جلو ناپایدار شده و هر بار با ضربه مختصری ممکن است سر استخوان بازو لابروم و کپسول را به کنار زده و از درون گلنویید خارج شده و در واقع مفصل در برود. کنده شدن لابروم و کپسول مفصلی از لبه جلویی گلنویید را ضایعه بنکارت Bankart lesion میگویند که یکی از مشخصه های دررفتگی مکرر مفصل شانه است.
تشخیص بیشتر بر پایه اظهار بیمار به دررفتگی مکرر است. بیمار اظهار میدارد که در بعضی وضعیت هایی که وی به دستش میدهد شانه اش در میرود. بعد از مدتی بیمار یاد میگیرد که چگونه خودش دررفتگی را جابیندازد. وقتی بیمار دستش را از کنار تنه به بالا و عقب برده و شانه را به خارج میچرخاند وضعیتی است که دررفتگی شانه قریب الوقوع است. وقتی پزشک دست بیمار را در این وضعیت قرار میدهد بیمار بشدت نگران و وحشت زده میشود که مبادا دررفتگی ایجاد شود به همین خاطر این تست را تست وحشت Apprehension test میگویند.
در رادیوگرافی ممکن است خوردگی قسمتی از سر استخوان بازو دیده شود که به آن ضایعه هیل ساکس Hill-sachs lesion میگویند.
درمان این ضایعه جراحی است. شایعترین عمل جراحی که برای درمان دررفتگی مکرر مفصل شانه بکار میرود عمل بنکارت است که در آن ضایعه بنکارت Bankart lesion یعنی کپسول مفصلی و لابروم که از قدام لبه گلنوئید کنده شده است مجددا به سر جای خود بخیه میشود. امروزه این عمل جراحی را بیشتر بصورت بسته و با استفاده از ارتروسکوپ انجام میدهند.
شیوع این نوع دررفتگی کمتر از دررفتگی مکرر است. در این وضعیت بیمار بطور ارادی مفصل خود را مرتبا از جایش در برده و دوباره آنرا به سرجایش برمیگرداند. این وضعیت بیشتر در کسانی دیده میشود که بطور خانوادگی دچار شلی کپسول مفصلی هستند
گاهی اوقات بیمار متوجه دررفتگی مفصل شانه نمیشود و یا به هر دلیلی مفصل شانه جااندازی نمیشود. به این وضعیت دررفتگی قدیمی مفصل شانه میگویند. در این حال اگر کمتر از شش هفته از دررفتگی گذشته باشد پزشک معالج سعی میکند با احتیاط مفصل را جااندازی کند. علت احتیاط فراوان آنست که به علت بیحرکتی طولانی مدت مفصل شانه ( به علت درد ناشی از دررفتگی) استخوان بازو بتدرج دچار پوکی شده و ممکن است در حین جااندازی دچار شکستگی شود.
اگر جااندازی بسته موفقیت آمیز نباشد و یا اگر بیش از شش هفته از دررفتگی مفصل شانه گذشته باشد برای جااندازی نیاز به عمل جراحی وجود دارد.
در افراد مسن به علت عوارض زیاد جااندازی مفصلی که مدت زیادی از دررفتگی آن گذشته است ممکن است جااندازی انجام نشده و پزشک معالج با استفاده از تکنیکهای طب قیزیکی سعی میکند حرکات مفصل شانه را تا حدودی بهتر کند.در کلینیک دکتر نیاستی با لیزر درمانی نیز درد مفصل شانه نیزر بهبود می یابد.
ادرس مطب: مازندران _ تنکابن _ میدان شهید شیرودی _ جنب اداره ی آموزش و پرورش _ ساختمان پارس _ طبقه ی دوم _ واحد ۱۸
مفصلی که به نام مفصل شانه میشناسیم از ارتباط سر استخوان بازو با کاسه اش در استخوان کتف به وجود میآید .این ، اصلیترین مفصل شانه است و بیشترین حرکات شانه توسط آن صورت میگیرد .نکتهای که باید بدانیم این است که این مفصل یکی از چهار مفصل تشکیلدهنده شانه میباشد و سه مفصل دیگر نیز در شانه وجود دارد که حرکات را در جهات مختلف تسهیل مینمایند . یکی از این مفاصل از ارتباط انتهای خارجی استخوان ترقوه و زائده ای از استخوان کتف بنام آکرومیون بهوجود میآید که به آن مفصل آکرومیوکلاویکولار یا ترقوه ای- آکرومیونی میگویند و در بالای مفصل اصلیشانه قرار میگیرد .
علت دررفتگی مفصل آکرومیوکلاویکولار در شانه (ACROMIOCLAVICULAR JOINT DISLOCATION) چیست ؟
ضربه مستقیم به مفصل شانه مانند زمین خوردن روی شانه یا سقوط اجسام سنگین روی سطح خارجی شانه میتواند به لیگامانها و عناصر نگهدارنده در مفصل آکرومیوکلاویکولار صدمه بزند . مکانیزم دیگر به صورت غیرمستقیم بوده و به دنبال زمین خوردن روی دستهای باز اتفاق میافتد .در این مکانیسم انرژی حاصل از تماس دستها با زمین از طریق محور اندام به شانه منتقل شده و جمع شدن انرژی در این مفصل باعث آسیب آن میشود . آسیب این مفصل بیشتر در رویدادهای ورزشی رخ میدهد .
تقسیمبندی در دررفتگی مفصل آکرومیوکلاویکولار در شانه (ACROMIOCLAVICULAR JOINT DISLOCATION) :
نوع آسیبی که در این مفصل بهوجود میآید بسته به میزان انرژی حاصل از رویداد رخ داده میتواند متفاوت باشد .
در مواردی که شدت صدمه کم است لیگامان ها و عناصر نگهدارنده دچار حالت کشیدگی و آزردگی میشوند . پارگی در این لیگامانها و عناصر روی نمیدهد و در نتیجه جابهجایی یا دررفتگی در این مفصل نداریم . درد و التهاب چند روز طول کشیده و بهتدریج با استراحت و اقدامات درمانی نگهدارنده بهتر میشود .
با افزایش شدت صدمه ، لیگامان ها و عناصر دچار پارگی میشوند ولی این پارگی کامل نیست و در نتیجه جابهجایی در مفصل کم بوده و دررفتگی کامل نمیباشد.
در صدمات شدید ، لیگامانها و عناصر نگهدارنده به طور کامل پاره شده و حتی گاهی عضلات اطراف مفصل شانه نیز دچار پارگی میشوند . در این موارد مفصل به طور کامل دچار دررفتگی شده و انتهای خارجی استخوان ترقوه جابهجا شده و به سمت بالا حرکت میکند .
علایم بالینی دررفتگی مفصل آکرومیوکلاویکولار در شانه (ACROMIOCLAVICULAR JOINT DISLOCATION) چیست و این عارضه چگونه تشخیص داده میشود ؟
به دنبال حادثه درد شدیدی در ناحیه شانه بهوجود میآید . این درد روی مفصل آکرومیوکلاویکولار متمرکز بوده و این مفصل در لمس حساس و دردناک است . در مواردی که شدت آسیب کمتر است و پارگی در لیگامانها و عناصر نگهدارنده کامل نمیباشد ، حالت نیمه دررفتگی در مفصل به وجود میآید که ممکن است در نگاه کاملاً طبیعی به نظر برسد یا جابجایی کمی که در مفصل بهوجود میآید بهصورت برجستگی کوچکی در انتهای خارجی استخوان ترقوه رویت شود .در افراد چاق یا عضلانی این جابجایی کم معمولاً به خوبی دیده نمیشود . در این موارد جهت تشخیص دقیقتر اقدام به رادیوگرافی شده و جابهجایی بهوجودآمده در مفصل در رادیوگرافی مورد بررسی قرار میگیرد . در مواردی که جابهجایی در رادیوگرافی مورد تردید باشد از شانه سمت مقابل نیز اقدام به عکسبرداری شده و دو طرف با یکدیگر مورد مقایسه قرار میگیرند .این رادیوگرافی ها باید در حالت ایستاده گرفته شوند زیرا جابهجایی حتی اگر قابل توجه نیز باشد ممکن است در حالت خوابیده از بین رفته و در رادیوگرافی کاملاً طبیعی به نظر برسند . گاهی در حالت ایستاده به مچ دست دو طرف وزنه وصل میکنند و در این وضعیت از دو طرف اقدام به عکسبرداری مینمایند . وزنه وصل شده به مچ دست با کشیدن اندام به سمت پایین جابهجایی را در سمت آسیبدیده افزایش داده و در مقایسه با سمت مقابل این اختلاف بهتر دیده میشود .
در مواردی که آسیب شدید بوده و پارگی در لیگامانها و عناصر نگهدارنده کامل میباشد ، انتهای خارجی استخوان ترقوه از جایگاه خود روبهروی زائده آکرومیون استخوان کتف جابهجا شده و به صورت برجستگی زیر پوست رویت میشود . رادیوگرافی بهعمل آمده در این موارد ، در حالت ایستاده ، این جابهجایی را به وضوح نشان میدهد .
درمان دررفتگی مفصل آکرومیوکلاویکولار در شانه (ACROMIOCLAVICULAR JOINT DISLOCATION) چیست ؟
در دررفتگی مفصل اصلی شانه جهت درمان ، اقدام به جااندازی تحت کشش میشود . با این کار سر استخوان بازو به کاسه خود در استخوان کتف برمیگردد . در دررفتگی مفصل آکرومیوکلاویکولار در شانه ، جااندازی تحت کشش هیچ جایگاهی ندارد . جابهجایی انتهای خارجی استخوان ترقوه با فشار یا دستکاری به جای اصلی خود در مفصل برمیگردد ولی به علت نیروهای جابجا کننده پیرامون مفصل در جای خود باقی نمیماند و بلافاصله پس از رفع فشار مجدد جابجا میشود . در گذشته با استفاده از چسب سعی میشد جابهجایی استخوان ترقوه را در وضعیت اصلاحشده نگهدارند . این روش نیز در درمان این عارضه دیگر هیچ جایگاهی ندارد . از یک طرف چسب مورد استفاده توانایی نگهداشتن استخوان جابهجا شده را در جای خود به مدت طولانی نداشته و از طرف دیگر پوست در زیر محل چسب دچار آزردگی و زخم میشد .
در مواردی که آسیب خفیف بوده و لیگامانها و عناصر نگهدارنده فقط دچار کشیدگی شده باشند یا پارگی در آنها به طور کامل نباشد ، درمان آن غیر جراحی است . در مرحله اول با استفاده از استراحت ، کمپرس سرد و داروهای ضد التهاب درد را کنترل کرده و پس از یکی دو هفته ازدرمان فیزیکی جهت برگشته کامل حرکات و تقویت عضلات بهره گرفته میشود .در مواردی که آسیب شدید بوده و دررفتگی در مفصل به طور کامل رخ داده باشد در بسیاری از اوقات از عمل جراحی جهت اصلاح وضعیت بوجود آمده استفاده میکنند . طی جراحی انتهای خارجی استخوان ترقوه را در محل اصلی خود روبهروی زایده آکرومیون قرارداده و لیگامانها و عناصر آسیب دیده را ترمیم کنند سپس با ابزاری فلزی مانند پین ، پیچ یا پلاکهائی که امروزه اختصاصاً برای این منظور ساخته شده است وضعیت اصلاحشده را تثبیت میکنند . لیگامانها و عناصر ترمیم شده در مدت دو ماه بهبود پیدا کرده و پس از آن ابزار مورد استفاده بسته به نوع مورد استفاده و شرایط موجود میتواند خارج شده یا در محل باقی بماند
ادرس مطب::مازندران _ تنکابن _ میدان شهید شیرودی _ جنب اداره ی آموزش و پرورش _ ساختمان پارس _ طبقه ی دوم _ واحد ۱۸